বৰোধান

অনুমোদিত জাত

নতুনকৈ অনুমোদিত বৰো ধানৰ জাতসমূহ

* ১) ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰ পাৰ, ২) ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উজনি অঞ্চল, ৩) ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ মধ্যঅঞ্চল, ৪) ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ নামনি অঞ্চল, ৫) বৰাক উপত্যকা, ৬) পার্বত্য অঞ্চল ৷

** ব্লাষ্টৰোগ হোৱা অঞ্চলৰ বাবে অনুমোদিত নহয় ৷

*বিভিন্ন জাতৰ কৃষিকাল সমুহ তিতাবৰ ধান গবেষণা কেন্দ্ৰত কৰা পৰীক্ষাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্ণয় কৰা হৈছে ৷ বেছি শীত পৰা অঞ্চলত কৃষিকাল কিছু হ্ৰাস পাব ৷

মাটি নিৰ্বাচন

এই ধানৰ বাবে সচৰাচৰ বৰোধানৰ খেতি কৰা দ মাটি নাইবা জলসিঞ্চনৰ সুবিধা থকা অঞ্চল নিৰ্বাচন কৰিব ৷

বীজ নিৰ্বাচন: বীজবোৰ পৰিষ্কাৰ পানীত তিয়াই সুস্হ বীজবোৰ নির্বাচন কৰিব আৰু পানীত ওপঙি উঠা বেয়া বীজবোৰ বাদ দিব৷

বীজ শোধন : (ক) তিওৱা পদ্ধতি : বীজ নিৰ্বাচন কৰাৰ পিচত তলত দিয়া যিকোনো এবিধ ঔষধত বীজবোৰ ২৪ ঘন্টা তিয়াই শোধন কৰি লব ৷

১ কিলো বীজ শোধনৰ বাবে ১ লিটাৰ ঔষধ মিশ্ৰণৰ প্ৰয়োজন

শুকান পদ্ধতি

তলত দিয়া যিকোনো এবিধ ঔষধৰ  সৈতে বীজবোৰ এটা বন্ধ টেমাত লৈ পাঁচ মিনিট মান ভালদৰে জোকাৰি বীজৰ সৈতে ঔষধ ভালদৰে মিহলাই লব লাগে ৷

কঠীয়া উত্পাদন

(ক) কঠীয়াতলী প্রস্তুতি : সমান ,১২৫ চে :মি: বহল আৰু ১০ মিটাৰ দীঘল বীজতলীৰ প্রয়োজন । দুখন বীজতলীৰ মাজত ৩০ চে:মি: মানৰ এটা ব্যৱধান থাকিব লাগে । ১ বিঘা মাটি ৰোবৰ বাবে ৬-৮ খনমান এনে বীজতলীৰ প্রয়োজন হয় । শীতকালি (ডিচেম্বৰৰ শেষ ভাগৰ পৰা জানুৱাৰীৰ মাজভাগলৈ) কঠীয়া উত্পাদন কৰিবলৈ পলিথিনেৰে আৱৰা সৰু ঘৰ সদৃশ গাঁথনিৰ প্রয়োজন হয় । এই পলিথিনৰ গাঁথনিটোৰ আকাৰ ওখই ৭৫ চে:মি: ,বহলে ১২৫ চে:মি: আৰু দীঘলটো নিজৰ ওপৰত নির্ভৰ কৰি সাজি লব লাগে । এই পলিথিনৰ ঘৰটো এটা সৰু আকাৰৰ ঘৰ আৰু ইয়াক সময় অনুযায়ী ইফাল সিফাল কৰিব পাৰি । এইটো কঠীয়া তলীখনৰ ওপৰত বহুৱাই দিব পাৰি আৰু এনে কৰিলে ভিতৰৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিপাব আৰু কঠীয়াবোৰ বাঢ়িবলৈ সহায়ক হব । পলিথিনৰ বেৰা আৰু মাটিৰ মাজত যদি কোনো ফাঁক দেখা যায় সেইবোৰ বোকাৰে বন্ধ কৰি দিব লাগে । কঠীয়া ওঠোৱাৰ ৭ দিনমান আগেয়ে দিনটোৰ ভিতৰত ১-২ বাৰ মান এই আতৰায় দিব লাগে যাতে সূর্য্যৰ তাপ পোনে পোনে তলীখনত পৰে । কঠীয়া ওঠোৱাৰ ২ দিনমানৰ আগৰ পৰা এই গৃহ সম্পূণকৈ আঁতৰায় দিব লাগে ।

(খ) বীজৰ পৰিমাণ : প্ৰতিখন কঠীয়াতলীত ৬৫০ গ্ৰামৰ পৰা ১০০০ গ্ৰামলৈকে ভালদৰে অংকুৰিত হোৱা বীজ সিচিব লাগে ৷ এক হেক্টৰ মাটিত ৰুবৰ বাবে ৪০-৪৫ কিলোগ্ৰাম বীজৰ কঠীয়াৰ প্ৰয়োজন ৷

(গ) কঠীয়াতলীত শস্যৰক্ষা

1. কঠীয়াত ব্লাষ্ট ৰোগৰ দুই এটা দাগ দেখাৰ লগে লগেই  প্ৰতি লিটাৰ পানীত ১ গ্ৰাম বেভিষ্টিন (কাবেৰ্নডেজাইম) ঔষধ নাইবা প্ৰতি লিটাৰ পানীত ১ মিলিলিটাৰ হিনোচান (এদিফেনফচ্)  ঔষধ মিহলাই স্প্ৰে কৰিব ৷
2. ৰুটনট নিমাটোড আৰু মজাখোৱা পোকৰ আক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা থাকিলে বীজ সি;চাৰ ৫-৭ দিনৰ পিচত প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ৩ গ্ৰাম কাৰ্ব’ফৰান (ফুৰাদন ৩ জি) নাইব ফোৰেট (থিমেট ১০ জি) প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ১ গ্ৰামকৈ নাইবা দায়জিনন্ (বাচুদিন ১০ জি) প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ১ গ্ৰাম কৈ প্ৰয়োগ কৰিব ৷
   নিমাটোডৰ সমস্যা নাথাকিলে কঠীয়াতলীৰ অন্যান্য পোক দমনৰ বাবে তলত দিয়া তালিকা অনুসৰি আৱশ্যক হলে ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব ৷ সাধাৰণতে বীজ সিচাৰ পৰা ৫-৭ দিনৰ পিচত পোক দমনৰ ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিলে সুফল পোৱা যায় ৷

এই ঔষধ মিশ্ৰণ হস্তচালিত স্প্ৰেয়াৰত প্ৰতি ১০ বৰ্গ মিটাৰত ৪০০ মিলিলিটাৰ আৰু যন্ত্ৰচালিত স্প্ৰেয়াৰত প্ৰতি ১০ বৰ্গ মিটাৰত ১০০ মিলিলিটাৰকৈ প্ৰয়োগ কৰা উচিত ৷

(ঘ) ৰোৱাৰ আগতে কঠীয়াৰ প্ৰাথমিক প্ৰতিষেধক ব্যৱস্হা :
মজাখোৱা পোক, গলমিজ আৰু ফৰিং পোক দমনৰ বাবে তুলি অনা কঠীয়া পুলিবোৰৰ শিপাৰ অংশটো শতকৰা ১ ভাগ ইউৰিয়া লগতে শতকৰা ০.০২ ভাগ শক্তিযুক্ত ক্লৰপাইৰিফছ্ ঔষধৰ (১ লিটাৰ পানীত ১ মিলিলিটাৰ ঔষধ) পানীত ৩ ঘন্টা সময় ডুবাই ৰাখিব ৷

ইয়াৰ বিকল্প হিচাপে, কঠীয়াবোৰ তলীৰ পৰা তুলি অনাৰ ৫-৭ দিনৰ আগতে কাৰ্বফুৰাণ (ফুৰাদন ৩ জি) ঔষধ প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ৩ গ্ৰামকৈ, নাইবা ফৰেট (থিমেট ১০ জি) প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ১ গ্ৰামকৈ প্ৰয়োগ কৰিব ৷ ইয়াৰ বিকল্প হিচাপে কঠীয়া উঠোৱাৰ ৫ দিন আগতে কঠীয়াতলীত ০.০৫ ভাগ শক্তিযুক্ত ক্লৰপাইৰিফছ ঔষধ চটিয়াই লব পাৰে ৷

কঠীয়াৰ বয়স : ৫-৬ খিলা পাত ওলোৱা অৱস্হাত ৰোব লাগে৷

পথাৰ প্ৰস্তুতি : ৩-৪ বাৰ হালবাই মৈয়াই মাটি ভালকৈ সমান কৰি লব লাগে যাতে পথাৰত সকলো ঠাইতে পানী সমানে থাকে৷

সাৰ প্ৰয়োগ

বি: দ্ৰ: বৰাক উপত্যকা আৰু ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ মধ্য অঞ্চলৰ দ মাটিৰ বাবে এন. পি. কেৰ মাত্ৰা হেক্টৰে প্ৰতি ২০: ১০ : ১০ কিলো অনুপাতত (বিঘাই প্ৰতি ৫ কিলো ইউৰিয়া, ৯ কিলো একক চুপাৰ ফচফেট আৰু ২ কিলো মিউৰিয়েট অৱ পটাছ) অনুমোদন কৰা হৈছে ৷

সাৰ প্ৰয়োগৰ সময় : জেক থকা মাটিত সমুদায় চুপাৰ ফছফেট আৰু মিউৰিয়েট অৱ পটাছ প্ৰাথমিক সাৰ হিচাবে প্ৰয়োগ কৰিব ৷ ৰোৱাৰ ২১-২৫ দিনৰ পিচত সমুদায় ইউৰিয়া সাৰ টপদ্ৰেছ হিচাবে প্ৰয়োগ কৰিব ৷ জলসিঞ্চিত অঞ্চলত তিনি ভাগৰ এক ভাগ ইউৰিয়া প্ৰাথমিক সাৰ হিচাবে, তিনি ভাগৰ এক ভাগ পোখা মেলাৰ সময়ত আৰু বাকী থকা তিনি ভাগৰ এক ভাগ ফুলধৰাৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব ৷ চুপাৰ ফচফেট সাৰো ৰোৱাৰ ২৫-৩৫ দিনৰ পিচত গছে পোখা মেলাৰ সময়ত দ্বিতীয় বাৰ নাইট্রোজেন সাৰ প্ৰয়োগ কৰাৰ লগতে মাটিত মিহলাই দিব পাৰি ৷

কঠীয়া ৰোপণ

খালী ঠাই পূৰণ: কঠীয়া ৰোৱাৰ ৭-১০ দিনৰ ভিতৰতেই যি বিলাক কঠীয়া মৰি যায় সেই বিলাক উভালি নতুনকৈ ৰোব লাগে৷

জলসিঞ্চন

ৰোৱাৰ ১-৩ দিনৰ পিচৰে পৰা খেতি চপোৱাৰ ৭-১০ দিন আগলৈকে পথাৰত ২-৫ চে: মি: পানী ৰাখিব লাগে৷ কিন্তু সদায়ে জলসিঞ্চনৰ সুবিধা নথকা অঞ্চলত পথাৰৰ পানী শুকাই গলে এদিন মানৰ পিছত ৭ চে: মি: মান পানী  জলসিঞ্চন কৰি পথাৰত ৰাখিব লাগে৷

প্ৰতিপালন ব্যৱস্হা : কঠীয়া ৰোৱাৰ ২০ দিনৰ পিচত এবাৰ আৰু ৪০ দিনৰ পিছত এবাৰ বন-বাত নিৰৰব লাগে৷ টপদ্ৰেছ হিচাবে নাইট্রোজেন সাৰ প্ৰয়োগ কৰাৰ পিছত নিৰণি  যন্ত্ৰেৰে বন-বত নিৰাব পাৰি৷

শস্য ৰক্ষা

পোক-পৰুৱা

1. পোক-পৰুৱা উপদ্ৰৱৰ পৰা শস্যডৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ অৰ্থনৈতিক ক্ষয়-ক্ষতিৰ পৰিসীমাৰ ভিতৰতেই ১ নং তালিকাৰ অনুমোদন অনুযায়ী ঔষধ প্ৰয়োগৰ ব্যৱস্হা লব লাগে ৷ যিবোৰ পোক-পৰুৱাৰ ক্ষেত্ৰত অৰ্থনৈতিক পৰিসীমা দিয়া হোৱা নাই, সেইবোৰ পোকৰ উপদ্ৰৱ দেখা দিয়াৰ লগে লগে নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্হা লব লাগে ৷
2. ২ নং তালিকাত অনুমোদন কৰা অনুযায়ী পোক মৰা ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ৰোগ-ব্যাধি

ব্লাষ্ট : পাতত ১ টা বা ২টা দাগ দেখাৰ লগে লগে তলত দিয়া ধৰণে ঔষধ স্প্ৰে কৰিব লাগে৷

ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ নোহোৱালৈকে ১০-১৫ দিনৰ অন্তৰে অন্তৰে ঔষধ স্প্ৰে কৰিব লাগে৷

পাতৰ চিৰাত হোৱা ব্লাইট ৰোগ (বৌখা চবকা পৰা)

এই ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে ০.০৫% শক্তিযুক্ত কাৰ্বনডাজিম (বেভিষ্টিন) ঔষধ (০.৫ গ্ৰাম ১ লিটাৰ পানীত) অথবা কনটাফ ৫ ইচি ( ২ মি: লি: ১ লিটাৰ পানীত) মিশ্ৰণ হেক্টৰে প্ৰতি ৫২৫-৭৫০ লিটাৰকৈ স্প্ৰে কৰিব৷ দুবাৰ প্ৰয়োজন হোৱা এই স্প্ৰে’ৰ প্ৰথমবাৰ বেমাৰৰ লক্ষণ দেখাৰ লগে লগে আৰু দ্বিতীয়বাৰ ইয়াৰ ১০ দিনৰ পাচত কৰিব লাগে৷

উৎস: অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়।