পেপটিক আলচাৰৰ বিষয়ে লিখাৰ আগেয়ে আমি জানিব লাগিব আমাৰ খাদ্যবস্তু পাকস্থলীলৈ গৈ কেনেদৰে হজম হয়, কেতিয়া খাদ্যবস্তু হজম নহয়, কেনেকৈ খাদ্যনলী ক্ষতিগ্ৰস্থ হয়| আমাৰ দেহৰ গ্ৰাহনলী আৰু ডি’অডেনামৰ সংযোগস্থলত অৱস্থিত ‘জে’ আকৃতিবিশিষ্ট পাকস্থলী-এফালে যেনেকৈ গ্ৰাহনলীৰ মাধ্যমেৰে অহা খাদ্য বস্তু জমা ৰাখে, ঠিক আনফালে খাদ্যবস্তুৰ বিচলন প্ৰক্ৰিয়াৰ সহায়ত পাকস্থলীৰ ৰসৰ লগত মিলি যোৱাতো সহায় কৰে| এই পাকস্থলীতে হয় প্ৰ’টিন আৰু ফেটজাতীয় খাদ্যবস্তুৰ আংশিক পচন| ইয়াত প্ৰচুৰ পৰিমাণে পানী, চেলাইন, গ্লুক’জ আৰু কেইবিধমান ঔষধ শোধিত হয়| পাকস্থলীৰ পৰা যি পাক ৰস নিসৃত হয় সেই পাক ৰসতেই মিশ্ৰিত থাকে| হাইড্ৰ’ক্লৰিক এচিড আমাৰ দেহৰ উপকাৰী বন্ধু| আমি খোৱা বস্তু হজম কৰাত আৰু তাত উৎপন্ন হোৱা বীজাণু ধ্বংস কৰাত ই উল্লেখযোগ্য ভুমিকা পালন কৰে| কিন্তু পাকস্থলীৰ নৰম দেৱালয়ত মিউকাছ বা শ্লেষ্মা থকা বাবে হাইড্ৰ’ক্লৰিক এচিডৰ কোনো প্ৰভাৱ/আচাৰ তাৰ ওপৰত নপৰে| এতিয়া আমি জানিব লাগিব আলচাৰ মানে কি? আমাৰ খাদ্যনলীৰ লগতে পাকস্থলীত আছে মিউকাছৰ আৱৰণ| অতি সহজ ভাষাত ক’বলৈ হ’লে পাকস্থলীত সকলো সময়তে নিসৃত এচিড মিউকাছৰ মাজত এটি ভাৰসাম্য বজাই থাকে| যদি কোনো কাৰণত এই ভাৰসাম্য নষ্ট হয় অৰ্থাৎ যদি মিউকাছ কম পৰিমাণে ক্ষৰিত হয় বা ওলোটা হয় তেতিয়াই হয় বিপদ| এচিদ ক্ষৰণত ডিঅ’ডেনাম ক্ষতিগ্ৰস্থ হয় অৰ্থাৎ তাত ঘাৰ সৃষ্টি হয়| ইয়াকে মেডিকেলৰ ভাষাত কোৱা হয় আলচাৰ|
আচলতে পেপটিক আলচাৰৰ দুটা ভাগ আছে| গেষ্ট্ৰিক আৰু ডিঅ’ডেনাম আলচাৰ| পাকস্থলী বা ডি’অডেনাম যাৰ গাতেই ঘা নহওক কিয় তাৰ পৰিণতি অতি ভয়াৱহ, গভীৰ ক্ষত যাৰ বাবে জটিল হ’ব পাৰে পৰিস্থিতি|
পেপটিক আলচাৰ হোৱাৰ প্ৰধাণ কাৰণ দুটা| প্ৰথম কাৰণ মিউকাছ পৰ্দা বা শ্লেষ্মা ঝিলিৰি ভাঙন আৰু দ্বিতীয় কাৰণ শ্লেষ্মা স্তৰত এচিড ক্ষৰণৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি হোৱা| শ্লেষ্মা স্তৰত প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা কমি যোৱা| অনিয়মিত খোৱা-লোৱা বা দীৰ্ঘসময় খালী পেটে থকাৰ অভ্যাসৰ ফলত পাকস্থলীৰ শ্লেষ্মা আৰু এচিডৰ ক্ষৰণৰ মাজত ভাৰসাম্য নষ্ট হোৱা ইত্যাদি| খালী পেটে বহু সময় থাকিলে পাকস্থলীৰ পৰা যি এচিড ক্ষৰিত হয় সি খাদ্যৰ অভাৱত মিউকিয়াছ পৰ্দাক আক্ৰমণ কৰে| আনফালে উপযুক্ত সময়ত খাদ্য খোৱা লোক এই ঘটনাৰ সম্মুখীন নহয়| এনে লোক উপযুক্ত সময়ত খাদ্য খোৱাৰ বাবে এচিডে খাদ্যৰ ওপৰতহে আক্ৰমণ কৰিব, মিউকাছৰ ওপৰত নকৰে| অৰ্থাৎ এচিডৰ ক্ৰিয়াক নিউট্ৰেইলাইজ কৰাৰ বাবেই সময়ৰ খাদ্য সময়ত খোৱাৰ অভ্যাস গঢ়ি তুলিব লাগে| সেয়েহে দীৰ্ঘসময় নোখোৱাকৈ থকাৰ অভ্যাস আছে যদি ত্যাগ কৰক| ধূমপান কৰা লোকৰ পেপটিক আলচাৰ হোৱাৰ প্ৰৱণতা বেছি| মানসিক দুশ্চিন্তা একেবাৰে ত্যাগ কৰক| ইয়াৰ উপৰি সঘনাই এণ্টাচিড জধে-মধে খোৱাৰ অভ্যাসৰ পৰা বিৰত থাকক|
ইয়াৰ প্ৰধান উপসৰ্গ হ’ল পেটৰ অসহ্য বিষ| এই বিষ সাধাৰণতে ওপৰ পেটত হয়| অসহ্য জ্বলা-পোৰা কৰা ইত্যাদি| পেটৰ বিষৰ লগত কিছুমানৰ বমিও হ’ব পাৰে| খালে কিছুমানে বিষ কমি যোৱা যেন অনুভৱ কৰে, আকৌ কিছুমানৰ ক্ষেত্ৰত বিষ বাঢ়ি যায়|
পেপটিক আলচাৰ বেছিদিন হৈ থাকিলে পাকস্থলীৰ পৰা তেজ ক্ষৰণ হ’ব পাৰে| যাৰ বাবে ৰোগীৰ তেজ-বমি হব পাৰে| কিছুমানৰ তেজ-পায়খানা হোৱা দেখা যায়|
আলচাৰ প্ৰকৃততে হৈছে নে নাই, হ’লে কেনে অৱস্থা পাইছে ইত্যাদি জানিবৰ বাবে এণ্ডোস্কপী কৰা হয়| পাকস্থলীত এইচ পাইলেৰা বেক্টেৰিয়াৰ উপস্থিতিও ধৰা পৰে| পেপটিক আলচৰ কেঞ্চাৰ নহয় যদিও অৱহেলা কৰি ইয়াৰ প্ৰকৃত চিকিৎসা নকৰিলে কেঞ্চাৰলৈ গতি কৰিব পাৰে| ওপৰৰ পেটত বেছিদিন ধৰি বিষ হৈ থাকিলে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰক| নিজে কোনো ধৰণৰ নিবাৰক ঔষধ তথা এণ্টাচিড ব্যৱহাৰ নকৰিব| ৰোগ নিৰ্ণয়ৰ পাছত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ মতে ঔষধ ব্যৱহাৰ বা খাদ্য নিয়ন্ত্ৰণ কৰক|
ড° সনাতন ডেকা
শেহতীয়া উন্নীতকৰণ: : 6/11/2020
আমাৰ দেশতেই নহয় গোটেই বিশ্বতেই পেপ্টিক আলচাৰৰ অসংখ...