আগতীয়া আহু (ৰোৱা পদ্ধতি)

জাত সমূহ : (কৃষি জলবায়ু পৰিমণ্ডল অনুযায়ী)

ব্লাষ্ট আক্ৰান্ত অঞ্চলত অনুমোদন জনোৱা হোৱা নাই৷

অৰ্দ্ধচাপৰ জাতৰ কৃষি কাল তিতাবৰ গবেষণা কেন্দ্ৰত পৰীক্ষা কৰি নিৰ্ণয় কৰা হৈছে৷ স্হানীয় জাতৰ কৃষি কাল আঞ্চলিক গবেষণা কেন্দ্ৰত পৰীক্ষা কৰি নিৰ্ণয় কৰা হৈছে ৷

মাটি নিৰ্বাচন

জলসিঞ্চনৰ সুবিধা থকা আলতীয়া আৰু মধ্যম আলতীয়া মাটি নিৰ্বাচন কৰিব৷

বীজ নিৰ্বাচন

বীজবোৰ নিৰ্মল পানীত ডুবাই হাতেৰে লৰাই দিয়ক৷ তেতিয়া ওপঙি উঠা বীজবোৰ আতৰাই লৈ, তলত ডুব যোৱা বীজবোৰ নিৰ্বাচন কৰিব৷

বীজতলীত বীজসিঁচা

ফেব্ৰুৱাৰীৰ মাজ ভাগত কঠীয়া তলীত বীজ সিঁচিব লাগে৷

বীজ শোধন

বৰোধানৰ সৈতে একে৷

কঠীয়া

(ক) কঠীয়াতলী প্ৰস্তুতি: কঠীয়া সিঁচিব খোজা মটিডৰা ভালদৰে বোকা কৰি লৈ ১০ মিটাৰ দীঘল আৰু ১.২৫ মিটাৰ বহল বীজতলী প্ৰস্তুত কৰিব লাগে৷ প্ৰতিটো বীজতলীৰ মাজত ৩০ ছে: মিটাৰ পাৰ্থক্য ৰাখিব৷

(খ) সাৰ প্ৰয়োগ: প্রত্যেকখন বীজতলীত ২০-৩০ কি:গ্রা: গোবৰ বা পচন সাৰ ,৮০ গ্রাম ইউৰিয়া ,৮০ গ্রাম একক চুপাৰ ফছফেট আৰু ৪০ গ্রাম পটাচ সাৰ প্রয়োগ কৰিব।

(গ) বীজৰ পৰিমাণ: প্ৰতিখন বীজতলীত ৬৫০ গ্ৰাম ৰ পৰা ১০০০ গ্ৰামলৈকে ভালদৰে অংকুৰিত হোৱা বীজ সিঁচিব ৷ এক হেক্টৰ মাটিত ৰোবৰ বাবে ৪০-৪৫ কিলোগ্ৰাম বীজৰ কঠীয়াৰ প্ৰয়োজন৷

(ঘ) বীজতলীত শস্যৰক্ষা: কঠীয়াত ব্লাষ্ট ৰোগৰ দাগ দেখা পালেই বেভিষ্টিন (কাৰ্বেনডেজাইম) ঔষধ প্ৰতি লিটাৰ পানীত ১ গ্ৰামকৈ মিহলাই অথবা হিনোচান ঔষধ (এদিফেনফছ) প্ৰতি লিটাৰ পানীত ১ মিলি লিটাৰকৈ মিহলাই স্প্ৰে কৰিব৷

(ঙ) পানী যোগানও পৰিচালনা : বীজতলীৰ মাজৰ খালি গাঁতটোত পানী ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে যাতে মাটিডৰাত আদ্রাতাৰ অভাৱ নঘটে । ইযাৰ উপৰিও বীজতলীৰ পৰা কঠীয়া উঠোৱাৰ আগে আগে ২-৩ চে:মি: পানী ২-৩ দিনৰ আগেয়ে ৰখাতো প্রয়োজন ।

• ৰুটনট নিমাটোড আৰু মজাখোৱা পোকৰ আক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা থাকিলে বীজ সিঁচাৰ ৬-৭ দিনৰ পিচত প্ৰতি বৰ্গ মিটাৰত ৩ গ্ৰামকৈ কাৰ্বোফুৰানৰ (ফুৰাডন ৩ জি) দানা প্ৰয়োগ কৰিব ৷ নাইবা প্ৰতি বৰ্গমিটাৰত ফোৰেট (থিমেট ১০ জি) বা ডিয়াজিনন (বাচুদিন ১০ জি) ১ গ্ৰামকৈ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷
  
• বীজতলীত নিমাটোডৰ সমস্যা নেথাকিলে যিকোনো পোকৰ আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে আৱশ্যক হলে তলত দিয়া তালিকা অনুসৰি যিকোনো এবিধ ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব ৷ সাধাৰণতে সকলোবোৰ পোকৰ আক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ সিঁচাৰ পৰা ৫-৭ দিনৰ পিচত ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

হস্তচালিত স্প্ৰেয়াৰত প্ৰতি ১০ বৰ্গমিটাৰত ৪০০ মিলিলিটাৰ মিশ্ৰণ

যন্ত্ৰচালিত স্প্ৰেয়াৰত প্ৰতি ১০ বৰ্গমিটাৰত ১০০ মিলিলিটাৰ মিশ্ৰণ

(চ) ৰোৱাৰ আগতে কঠীয়াৰ প্ৰাথমিক প্ৰতিৰোধক ব্যৱস্হা: মজাখোৱা পোক, গলমিজ আৰু চগাপোক দমনৰ বাবে, তুলি অনা কঠীয়াৰ পুলিবোৰৰ শিপাৰ অংশটো শতকৰা ১ ভাগ ইউৰিয়াৰ লগতে শতকৰা ০.০২ ভাগ শক্তিযুক্ত ক্লৰপাইৰিফচ্ ঔষধ ( ১ লিটাৰ পানীত ১ মি: লি: ) পানীত ৩ ঘন্টা সময় ডুবাই ৰাখিব৷

ইয়াৰ বিকল্প হিচাবে, কঠীয়াবোৰ তলীৰ পৰা তুলি অনাৰ ৫-৭ দিনৰ আগতে কাৰ্বফুৰাণ (ফুৰাদন ৩ জি) ঔষধ প্ৰতি বৰ্গমিটাৰত ৩ গ্ৰামকৈ নাইবা ফৰেট (থিমেট ১০ জি) প্ৰতি বৰ্গমিটাৰত ১ গ্ৰামকৈ বা ডিয়াজিনন (বাচুদিন ১০ জি) প্ৰতি বৰ্গমিটাৰত ১ গ্ৰামকৈ প্ৰয়োগ কৰিব৷

জলসিঞ্চন

কঠীয়াতলী জেকাকৈ ৰাখিবলৈ মাজৰ খাল বোৰত পানী জমা কৰি ৰাখিব লাগে ৷ কঠীয়াবোৰ তুলি অনাৰ অগেয়ে কঠীয়াতলী ডুব যোৱাকৈ জলসিঞ্চন কৰিলে সহজতে কঠীয়া উঘালিব পৰা যায়৷

পথাৰ প্ৰস্তুতি

• কঠীয়া ৰোৱাৰ ২১-২৪ দিনৰ আগতে মাটিডৰা এবাৰ জলসিঞ্চন কৰি লব৷ তাৰপিছত ভালদৰে হালবাই চহাই লব৷
• কঠীয়া ৰোৱাৰ ১০-১২ দিনৰ অগতে দ্বিতীয়বাৰ জলসিঞ্চন কৰি লৈ তাৰপিছত হালবাই বোকা কৰি দিব ৷ মাটিডৰাৰ চাৰিওফালে থকা আলিবোৰ মেৰামতি কৰি লব ৷ দ্বিতীয়বাৰ হালবোৱাৰ পিছতেই আৰু এবাৰ জলসিঞ্চন কৰি মাটিডৰা পানীৰে ডুবাই ৰাখিব ৷
• কঠীয়া ৰোৱাৰ আগে আগে শেষবাৰ বোকা কৰাৰ আগতেই এবাৰ জলসিঞ্চন কৰিব ৷ (প্ৰতিবাৰতে জলসিঞ্চনৰ গভীৰতা ৫+২ চেন্টিমিটাৰ ৷) অতিৰিক্ত পানী জমা হলে উলিয়াই দিয়াৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷

সাৰ প্ৰয়োগ

সাধাৰনভাৱে সাৰুৱা মাটিত ৰাসায়নিক সাৰৰ উপৰিও প্ৰতি হেক্টৰ মাটিত ১০ টনকৈ পচন সাৰ বা গোবৰ প্ৰয়োগ কৰিব৷

ৰাসায়নিক সাৰ

• একক চুপাৰ ফচফেটৰ অভাৱত ওপৰত দিয়া নাইট্ৰোজেন  আৰু ফচফৰাচৰ অনুপাতত ডাই এমনিয়াম ফচফেট (ডি: এ: পি:) সাৰ প্ৰয়োগ কৰিব পৰা যায়৷
• অসমৰ প্ৰায় সকলো বিলাক ধান উৎপাদন হোৱা অঞ্চলতেই উপৰোক্ত পৰিমাণৰ সাৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি৷ অৱশ্যে সাৰ নথকা মাটি হলে সাৰৰ পৰিমাণ পতি হেক্টৰত নাইট্ৰোজেন  ৬০ কিলোগ্ৰাম, ফছফৰাচ ৩০ কিলোগ্ৰাম আৰু পটাছ ৩০ কিলোগ্ৰামলৈ বৃদ্ধি কৰিব পাৰি ৷ উপযুক্তভাৱে অমৃত বা দানাযুক্ত মিশ্ৰিত সাৰো প্ৰয়োগ  কৰিব পৰা যায়৷

সাৰ প্ৰয়োগৰ সময়

শেষৰ বাৰ পথাৰ বোকা কৰোঁতে প্ৰাথমিক সাৰ হিচাপে ইউৰিয়া সাৰৰ তিনিভাগৰ এভাগ, সমুদায় ফচফেট আৰু পটাছ প্ৰয়োগ কৰিব৷ ইউৰিয়া সাৰৰ দ্বিতীয় তিনিভাগৰ এভাগ পোখা মেলা সময়ত আৰু তৃতীয় তিনিভাগৰ এভাগ ফুল ধৰাৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব৷ ইয়াৰ লগে লগে বন-বাত নিৰাব ৷ কঠীয়া ৰোৱাৰ ২৫-৩৫ দিনৰ পিছত অৰ্থাৎ পোখা মেলি থকা সময়তে  নাইট্ৰোজেন দ্বিতীয় তিনিভাগৰ এভাগৰ লগতে ফছফেট সাৰো প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি ৷

এজ’লাৰ প্ৰয়োগ : নাইট্ৰোজেন  যুক্ত সাৰৰ অনুপূৰক

নাইট্ৰোজেন  সাৰৰ অনুপূৰক হিচাপে এজ’লা প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি ৷ মাটিডৰা শেষবাৰ বোকা কৰি লোৱাৰ ২-৩ সপ্তাহ আগেয়ে পথাৰত ৫-১০ চে: মি: পানী ৰাখি ৫০০ কিলো নতুন এজ’লা প্ৰয়োগ কৰিব ৷ এজ’লা প্ৰয়োগৰ সময়ত হেক্টৰে প্ৰতি ৮-১০ কিলোগ্ৰাম ফচফৰাচ সাৰ (একক চুপাৰ ফছফেট) প্ৰয়োগ কৰিব ৷ গতিকে কঠীয়া ৰোৱাৰ সময়ত এই পৰিমানৰ ফচফৰাচ সাৰ কমাই প্ৰয়োগ কৰিব৷

কঠীয়াবোৰ ৰোৱাৰ পিছতো পথাৰত আবদ্ধ হৈ থকা পানীত প্ৰতি হেক্টৰত ৫০০ কিলোগ্ৰামকৈ নতুন এজ’লা প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি৷ কঠীয়া ৰোৱাৰ সময়ত অনুমোদিত পৰিমাণৰ ফচফৰাচ সাৰ প্ৰয়োগ কৰিলে, এজ’লা প্ৰয়োগৰ সময়ত আৰু ফচফৰাচ সাৰ প্ৰয়োগ কৰিব নালাগে৷ এজ’লা নিজে নিজে বৃদ্ধি হৈ পথাৰ ভৰি পৰিব ৷ এজ’লাৰ বৃদ্ধি দ্ৰুত গতিত কৰিবলৈ হলে পথাৰখনত ৫-১০ চে: মি; পানী ৰখাৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷ সাধাৰণতে ২ সপ্তাহমান পিছতে এজ’লা যথেষ্ট পৰিমাণে বৃদ্ধি হয় ৷ সেই সময়ত পানীবোৰ বাহিৰলৈ উলিয়াই এজ’লা মাটিৰ সৈতে মিহলাই দিব লাগে ৷ কিন্তু পানীৰ সোঁতত যাতে এজ’লা বাহিৰলৈ ওলাই যাব নোৱাৰে তাৰ বাবে সতৰ্ক হব৷ পথাৰডৰা পোকৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত নহবৰ বাবে এজ’লাবোৰ প্ৰয়োগ কৰাৰ আগেয়ে প্ৰতি কিলো এজলা ১ গ্ৰাম ফৰাডন ঔষধেৰে শোধন কৰি ২ ঘন্টা সময় পলিথিন কাগজেৰে ঢাকি থব লাগে ৷ ফলত পথাৰত এজ’লা সোনকালে বৃদ্ধি পাব ৷ তথাপি পথাৰত এজ’লা আক্ৰান্ত হোৱা দেখিলে প্ৰতি বৰ্গ  মিটাৰত ৩ গ্ৰামকৈ ফুৰাডন ৩ জি ঔষধৰ দানা ছটিয়াই দিব লাগে ৷ 
দঃ ঠাই বা পুখুৰী বা কৃত্ৰিম পুখুৰী আদিত এজ’লা বৃদ্ধিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি ৷ তেনে এজ’লা মাটি প্ৰস্তুত কৰোঁতে হেক্টৰে প্ৰতি ৬ টনকৈ মাটিত মিহলাই দিব লাগে৷

এজ’লা প্ৰয়োগ কৰা বা মিহলাই দিয়া মাটিত নাইট্ৰোজেন  সাৰ শতকৰা ৫০ ভাগ কমাই দিব পাৰি ৷

কঠীয়া ৰোৱাৰ সময়

মাৰ্চৰ শেষ ভাগৰ ভিতৰত কঠীয়া ৰোৱা শেষ কৰিব লাগে৷

কঠীয়া ৰোৱা

৪-৫ চে: মি: দ প্ৰতিটো গাঁতত ২-৩ ডালকৈ কঠীয়া ৰুব লাগে ৷ অৰ্দ্ধ চাপৰ জাতৰ বাবে ২০ × ১৫ চে: মি: ব্যৱধানত আৰু ওখ স্হানীয় জাতৰ বাবে ২০ × ২০ চে: মি: ব্যৱধানত কঠীয়া ৰুব লাগে ৷

খালী  ঠাইত কঠীয়া ৰোপন: কঠীয়া ৰোৱাৰ ৭-১০ দিন পাচত মৰা কঠীয়াবোৰ উভালি নতুন কঠীয়া ৰুব লাগে৷

পানী নিয়ন্ত্ৰণ

কঠীয়া ৰোৱাৰ ২-৩ দিন পাচৰ পৰা ১০ চে: মি: গভীৰতাৰ পানী যোগানৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷ পানী শুকাই যোৱাৰ ৩ দিনৰ পাচত আকৌ ৫ চে: মি: গভীৰতাৰ পানী দিব লাগে ৷ এইদৰে পানী যোগানৰ ব্যৱস্হা খেতি চপোৱাৰ ৭-১০ দিন আগলৈকে কৰিব লাগে৷

বনবাৰ নিৰণি

কঠীয়া ৰোৱাৰ ২০ আৰু ৪০ দিনৰ পিছত দুবাৰ বনবাত  নিৰাই দিব লাগে ৷ তাৰ সলনি নাইট্ৰোজেন সাৰ টপদ্ৰেচিং কৰাৰ সময়ত উইদাৰ মাৰি দিলেও হয় ৷ ৰাসায়নিক প্ৰথাৰে বনবাত নিৰাবলৈ হলে বনবোৰ গজালি ওলাই ২-৩ পতিয়া হোৱা অৱস্হাত ২,৪-ডি নামৰ বন মৰা ঔষধ প্ৰতি হেক্টৰত ০.৭৫ কিলোগ্ৰাম বন-পাতত স্প্ৰে কৰিব লাগে ৷

পথাৰত শস্য সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্হা

(ক) ধান গছত পোক পৰুৱাৰ উপদ্ৰৱৰ হাত সাৰিবলৈ অৰ্থনৈতিক ক্ষয়-ক্ষতিৰ পৰিসীমাৰ ভিতৰতেই ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব ৷ ১নং তালিকাত আৰ্থিক ক্ষয়-ক্ষতিৰ পৰিসীমা দিয়া হৈছে ৷ যিবোৰ পোক-পৰুৱাৰ ক্ষেত্ৰত আৰ্থিক পৰিসীমা দিয়া হোৱা নাই, সেইবোৰ পোকৰ উপদ্ৰৱ খেতি পথাৰত দেখাৰ লগে লগে নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱস্হা  লব ৷

(খ) ২নং তালিকাৰ অনুমেদন অনুযায়ী বিভিন্ন পোক-পৰুৱা নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব ৷

ব্লাষ্ট বেমাৰ

পোখা মেলাৰ সময়ত (কাৰ্বেনডেজাইম) বেভিষ্টিন (প্ৰতি লিটাৰ পানীত ১ গ্ৰাম) ঔষধ স্প্ৰে কৰিব ৷ ইয়াৰ উপৰিও হিনোচান (এডিফেনফছ্ প্ৰতি লিটাৰ পানীত এক মিলিলিটাৰ) পুষ্প উদ্গমন আৰু গেৰ ওলোৱাৰ সময়ত মুঠতে দুবাৰ স্প্ৰে কৰিব ৷

পাতৰ চিৰাত হোৱা ব্লাইট (বৌখা চবকা পৰা) বেমাৰ

এই ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে বেভিষ্টিন (কাৰ্বেনডেজাইম) (প্ৰতি লিটাৰ পানীত ০.৫ গ্ৰাম) অতি উত্তম ঔষধ ৷ এই ঔষধ ২ বাৰ স্প্ৰে কৰিব ৷ প্ৰথমবাৰ বেমাৰৰ আৰম্ভনিত আৰু দ্বিতীয়বাৰ তাৰ  ১০ দিনৰ পিছত ৷ বিকল্প হিচাপে কন্টানা ৫ ইচি ২ মি: লি: ১ লিটাৰ পানীৰ হিচাপত মিলাই পাতত চটিয়াব পাৰে ৷

উৎস: অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়।