মীন পালন প্ৰযুক্তি

মাছক যোগান ধৰা খাদ্য সুষম হোৱা উচিত ৷ অৰ্থাৎ, মাছৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পুষ্টিদ্ৰব্য, যেনে – প্ৰ’টিন, কাৰ্ব’হাইড্ৰেট (শৰ্কৰা), ফ্যাট (স্নেহ পদাৰ্থ), মিনাৰেল  (মনিক) আৰু ভিটামিন সন্তুলিত মাত্ৰাত থকা উচিত৷

অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মীন গৱেষণা কেন্দ্ৰত উৎপাদন কৰা ‘সুষমা’ নামৰ খাদ্যত এই সকলোবোৰ পুষ্টিদ্ৰব্য সুষম মাত্ৰাত থাকে ৷ সেয়েহে ‘সুষমা’ খাদ্য খুৱাই সুফল পাৱা যায় ৷

পোনা মাছৰ খাদ্য পুখুৰীত ছটিয়াই দিব লাগে ৷ মাছ পোনা যিমানে ডাঙৰ হব সিমানে বেছি খাদ্য খাব৷ পোনাবোৰক নিয়ন্ত্ৰিত মাত্ৰাতহে খাদ্য যোগান ধৰা উচিত ৷

মাৰ্চ-এপ্ৰিল মাহত এই পোনাবোৰ মূল পুখুৰীত মেলাৰ উপযোগী হয়৷ পুখুৰীত মেলিবলৈ পোনাৰ দৈৰ্ঘ্য অতি কমেও ১০ ছে: মি: হোৱা উচিত৷ তাতকৈ সৰু পোনা মূল পুখুৰীত মেলা উচিত নহয়৷

ছাইন জালেৰে পুখুৰীৰ পোনা ধৰিব লাগে৷ জালখনৰ পাঁহৰ আকাৰ ১ ছে: মি: হব লাগে যাতে সৰু পোনা বোৰ ওলাই যাব পাৰে৷

পোনা ধৰা জালৰ পাঁহ বোৰ গাঁঠি বিহীন হব লাগে৷ গাঁঠি থকা জালেৰে ধৰিলে পোনা বোৰে দুখ পায় আৰু বিভিন্ন ৰোগৰ বীজানুৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভৱনা থাকে৷

পোণা মাছৰ দেহ অতি আলসুৱা আৰু সংবেদনশীল ৷ সেয়েহে পৰিবহনৰ সময়ত অতি সাৱধানতা অৱলম্বন কৰা  উচিত৷

ওচৰৰ নাৰ্চাৰীৰ পৰা মাছ পোণা প্লাষ্টিকৰ বাকেটত পৰিবহন কৰিব পাৰি ৷ বাকেটত ঢাকনি থকা উচিত৷ দূৰৰ পৰা পৰিবহন কৰিবলৈ হলে প্লাষ্টিক বেগত অক্সিজেন গেছ দি পোণা পৰিবহন কৰিব লাগে ৷ মাটিৰ পাত্ৰতো তিতা কাপোৰেৰে ঢাকি পোণা পৰিবহন কৰিব পাৰি ৷ উন্তা বেছি হলে এই পদ্ধতিত পৰিবহন কৰি ভাল ফল পোৱা যায়

পোণা পৰিবহন কৰোতে পৰিস্কাৰ পানী ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে ৷ পানীৰ প্ৰদূষণৰ ফলত মাছ পোণাৰ ক্ষতি হব পাৰে৷ পোণাৰ পাত্ৰ সদায় ছাঁত ৰখা উচিত ৷ পৰিবহনৰ সময়ত পানীৰ  উষ্ণতা বাঢ়িলে পোনাৰ ক্ষতি হব পাৰে৷

প্লাষ্টিক বেগত পোণা পৰিবহন কৰিলে বেগ বোৰ বাকচ বা কাৰ্টনত সুমুৱাইহে পৰিবহন কৰিব লাগে ৷ এনেদৰে পৰিবহন কৰিলে পোনা বোৰ সুৰক্ষিত অৱস্থাত থাকে ৷

দূৰ ঠাইৰ পৰা পোণা পৰিবহন কৰিবলগীয়া হলে পোনাবোৰ আগদিনাই ধৰি খাদ্য নিদিয়াকৈ ২৪ ঘন্টা ৰাখিব লাগে, যাতে পেট সম্পূৰ্ণ খালী হয় ৷ কাৰণ পৰিবহনৰ সময়ত মাছৰ মলে পানী প্ৰদূষিত কৰে ৷ তাৰ ফলত মাছ পোণাৰ অনিষ্ট হয় ৷

মাছৰ পোণা পোনে পোনে পুখুৰীত মেলি দিয়া উচিত নহয় ৷ কাৰণ, পৰিবহন কৰা পাত্ৰৰ পানীৰ উন্তা আৰু পুখুৰীৰ পানীৰ উন্তাৰ পাৰ্থক্য থকা বাবে তাৰতম্য সহ্য কৰিব নোৱাৰি মাছ পোণা মৃত্যু মুখত পৰে৷ নমৰিলেও পোণাবোৰ বেমাৰৰ প্ৰতি সুগ্ৰাহ্য হৈ উঠে ৷

পোণা পৰিবহন কৰা পাত্ৰটো নোখোলাকৈ পুখুৰীৰ পানীত থৈ দিব লাগে ৷ পাত্ৰৰ ভিতৰৰ পানীৰ উষ্ণতা আৰু পুখুৰীৰ পানীৰ উষ্ণতা একে হলে পোণা বোৰ নিজে নিজে ওলাই যাব বিচাৰে ৷ তেতিয়াহে পাত্ৰটো খুলি দিব লাগে ৷ মাছ পোণাবোৰক নিজে নিজে ওলাই যাব দিয়া উচিত ৷

পুখুৰীটো জলজ অপতৃণৰ পৰা মুক্ত  কৰি ৰখা উচিত ৷

পুখুৰীৰ পাৰকেইটাৰ ওপৰত নজৰ ৰাখিব লাগে ৷ চাব  লাগে যাতে  ধোন্দহৈ বা পাৰ ভাঙি পানী ওলাই যাব নোৱাৰে ৷

ৰাই, ভেকুলী, এন্দুৰ-নিগনি আৰু সাপৰ প্ৰতি চকু ৰাখিব লাগে ৷

গৰু-ম’হ আদি ডাঙৰ জন্তুক পুখুৰীৰ পাৰত উঠিবলৈ দিয়া উচিত নহয়

ছাগলী, ভেড়া আদি সৰু সৰু জন্তু পাৰত চৰিলেও বিশেষ ক্ষতি নহয়৷ এনে জন্তু পুখুৰীৰ পাৰত চৰিবলৈ দি অপতৃণ নিয়ন্ত্ৰন কৰিব পাৰি৷

পুখুৰীত গা-ধোৱা, কাপোৰ ধোৱা, বাচন-বৰ্তন ধোৱা আদি কাম কৰা উচিত নহয়৷

পুখুৰীৰ পাৰত ডাঙৰ গছৰ পুলি ৰুব নেলাগে ৷ পাৰত যদি কোনো মূল্যবান গছ ইতিমধ্যে আছেই তেনেহলে তাৰ ডাল কাটিব লাগে ৷ চাব লাগে যাতে গছে পুখুৰীৰ পানীত ৰ’দ পৰাত বাধাৰ সৃষ্টি নকৰে৷ ৰ’দ নপৰিলে পুখুৰীত ফাইট’প্লেংকটনৰ জন্ম নহয় ৷

মাছৰ শাৰীৰিক বৃদ্ধি আৰু প্ৰজনন তন্ত্ৰৰ উন্নয়নৰ বাবে উপযুক্ত খাদ্যৰ প্ৰয়োজন ৷

প্ৰাকৃতিক খাদ্য উৎপাদনৰ বাবে পুখুৰীত নিয়মিত ভাবে সাৰ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

মাছৰ আশানুৰূপ বৃদ্ধিৰ বাবে প্ৰাকৃতিক খাদ্যৰ উপৰিও বাহিৰৰ পৰাও খাদ্য যোগান ধৰাৰ প্ৰয়োজন ৷ মাছক সুষম খাদ্যহে যোগান ধৰিব লাগে ৷

মাছৰ খাদ্য পুখুৰীত ছটিয়াই দিব পাৰি ৷ কিন্তু মাছক কিমান খাদ্যৰ প্ৰয়োজন বাহিৰৰ পৰা অনুমান কৰা টান ৷ সেয়েহে সুক্ষ্ম ভাবে পৰ্য্যবেক্ষণ কৰা উচিত ৷ খাদ্য খিনি মাছে খাইছে নে পুখুৰীৰ তলিত পৰি নষ্ট হৈ গৈছে সেয়া   আপাতত: ভাবে নিৰ্দ্ধাৰণ কৰাটো সহজ নহয় ৷

মাছ যিমানে ডাঙৰ হৈ আহে সিমানে বেছি খাদ্যৰ প্ৰয়োজন ৷ গতিকে প্ৰতি দিনে কিমান খাদ্য যোগান ধৰিব লাগে সেইটো নিৰূপন কৰাটো অতি কঠিন

খাদ্যৰ পৰিমাণ বেছি হলে তলিত জমা হৈ পানী প্ৰদূষিত কৰিব পাৰে ৷ তেনে অৱস্থাত মাছৰ বিভিন্ন বেমাৰ আজাৰ হব পাৰে ৷ আনকি বৃহৎ হাৰত মাছৰ মৃত্যুও হব পাৰে ৷ মাছৰ মৃত্যু নহলেও মাছৰ গাত মটিয়া গোন্ধ সৃষ্টি হব পাৰে ৷

সেয়েহে মাছৰ খাদ্য বেগ ফিডিং পদ্ধতিত যোগান ধৰিব লাগে ৷ পুখুৰীৰ বাম অংশত এটা খুটি পুটি খুটিটোত খাদ্যৰ বেগটো আৰি দিব লাগে ৷ বেগটো পানী পৃষ্ঠৰ পৰা ৩০ ছে: মি: তলত থাকিব লাগে ৷

খাদ্যৰ বেগটো পৰ্য্যবেক্ষণ কৰিব লাগে ৷ খাদ্য খিনি কম দিনত খাই শেষ কৰি পেলালে পিচৰ বাৰত খাদ্যৰ পৰিমাণ বঢ়াই দিব লাগে ৷

পুখুৰীত প্ৰয়োগ কৰা খাদ্যৰ হিচাব ৰখাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ৷

মাছ ডাঙৰ হৈ অহাৰ লগে লগে পানীত দ্ৰৱীভূত অক্সিজেনৰ নাটনি হৈ আহে ৷ ডাৱঁৰীয়া বতৰত আৰু সূৰ্যোদয়ৰ আগে আগে পানীত দ্ৰৱীভূত অক্সিজেনৰ নাটনি বেছি হয় ৷

দ্ৰৱীভূত অক্সিজেনৰ নাটনিৰ সময়ত খাদ্য যোগান ধৰা উচিত নহয় ৷ সেই সময়ত খাদ্য যোগান ধৰিলে দ্ৰৱীভূত অক্সিজেনৰ নাটনি বেছি প্ৰকট হব পাৰে আৰু মাছৰ মৃত্যু হব পাৰে ৷

দ্ৰৱীভূত অক্সিজেনৰ নাটনি হলে পুখুৰীৰ মাছ জল পৃষ্ঠলৈ উঠি আহে আৰু বায়ু মণ্ডলৰ পৰা অক্সিজেন গ্ৰহন কৰিবলৈ যত্ন কৰে ৷ এনে অৱস্থাত বায়ু যোগান যন্ত্ৰ  বা এৰেটৰ সহায়ত পুখুৰীত অক্সিজেন যোগান ধৰা হয়৷ এৰেটৰ নাথাকিলে পানী সিঁচা মেছিন চলাই পুখুৰীৰ পানী পুখুৰীতে পেলাব লাগে ৷ এনে কৰিলে সাময়িক ভাবে এই সমস্যাৰ সমাধান হয় ৷

পিচত জাল মাৰি পুখুৰীৰ মাছৰ সংখ্যা কমাব লাগে ৷

সকলো প্ৰাণীৰ দৰে মাছৰো বিভিন্ন বেমাৰ আজাৰ হব পাৰে ৷ তাৰ প্ৰতি যত্ন লব লাগে ৷

বাহু মাছৰ চকুৰ ৰোগ: এবিধ বেক্টেৰিয়া (Aeromonas liquefaciens) এই ৰোগৰ কাৰণ ৷ মাছৰ চকু, চকুৰ নাৰ্ভ, মস্তিস্ক আৰু কৰ্ণিয়া আক্ৰান্ত হয় ৷ চকুৰ মণিটো পঁচি যায় আৰু মাছৰ মৃত্যু হয় পুখুৰীত ০.১ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেট প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷ তাৰ অলপ পিচতে  ৩০০ পিপিএম চূণ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ঘাঁ হোৱা ৰোগ: এৰোম’নাচ আৰু চিউড’ম’নাচ বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ গাত ঘাঁ হয়, চকু  আৰু পেট ফুলে ৷ ০.৫ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেটেৰে পুখুৰীটো বীজানু মুক্ত কৰিব লাগে ৷ ছালফাডিয়াজিন ১০০ মি: গ্ৰা: /কি: গ্ৰা: নাইবা টেৰামাইছিন ৭৫-৮০ মি: গ্ৰা: /কি: গ্ৰা: হিচাবত খাদ্যৰ লগত মিহলাই ১০ – ১২ দিন খুৱাব লাগে ৷

কলুমনাৰিছ: ফ্লেভ’ বেক্টেৰিয়াম কলুমনাৰিচি (Flavobacterium columnarisi) নামৰ বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ মাছৰ গাত ঠায়ে ঠায়ে বগা বগাকৈ উখহি উঠে ৷ চাৰিওফালে ৰঙচুৱা দাগ থাকে ৷ পিচলৈ তেজ বিৰিঙে ৷ ৫০০ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেটে দ্ৰৱনত মাছবোৰ এটা এটাকৈ ডুবাই এৰি দিব লাগে ৷

ড্ৰ’পচী: এৰোম’নাচ বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ বাকলিৰ গুৰি বোৰ উখহি উঠে ৷ বাকলি বোৰ ওলাই অহা যেন লাগে আৰু গুৰিত পানী জমা হয় ৷ ঘাঁ হয় ৷ পেট আৰু চকু ফুলে ৷ ১ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেটেৰে পুখুৰীটো বীজানু মুক্ত কৰিব লাগে ৷ ৫ পিপিএম  পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেটে দ্ৰৱনত মাছবোৰ এটা এটাকৈ ডুবাই এৰি দিব লাগে ৷

চেপ্ৰ’লেগনিয়াচিছ: চেপ্ৰ’লেগনিয়া পেৰাচাইটিকা (Saprolegnia parasitica) নামৰ এবিধ ভেঁকুৰে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ মাছৰ গাত কপাহৰ থুপৰ দৰে ম’ল্ড দেখা যায় ৷ এই ভেঁকুৰ বোৰ মাছৰ মাংসপেশীত প্ৰৱেশ কৰে আৰু মাংস পেশী বোৰ পঁচাই পেলায় ৷ ৩-৪% নিমখ পানীৰে মাছ বোৰক ধুৱাই (bath treatment) দিব লাগে অথবা ১৬০ পিপিএম  পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেট দ্ৰৱনত ৫ দিন বাথ ট্ৰিটমেন্ট অথবা ১-২ পিপিএম মেলাছাইট গ্ৰীন দ্ৰৱনত ৩০ মিনিট বাথ ট্ৰিটমেন্ট অথবা পুখুৰীটোত ২০ পিপিএম হাৰত ফৰ্মেলিন প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ব্ৰাংকিওমাইঅ’চিছ বা গিল ৰ’ট: ব্ৰাংকিওমাইচেছ দেমিগ্ৰানচি (Branchiomyces demigransi) নামৰ এবিধ ভেঁকুৰে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ মাছৰ ফুলৰ ৰক্ত শিৰাত এই ভেঁকুৰে আক্ৰমণ কৰে ফলত ফিলামেন্টবোৰ পঁচি সৰি যায় ৷ আৰম্ভণিতে ফুলবোৰ শেঁতা মূগা বৰণৰ হয় ৷ ৫০-১০০ কি: গ্ৰা: /হেক্টৰ (৬.৭ – ১৩.৪ কি: গ্ৰা: /বিঘা) হিচাবত পোৰা চূণ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ইকথিঅ’ফথিৰিয়াচিছ:   ইকথিঅ’ফথিৰিয়াছ মাল্টিফিলিছ নামৰ আদ্যপ্ৰাণীয়ে এই বিধ ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ ছাল, পাখি আৰু কাণত বগা বগা কিছুমান স্প’ৰ দেখা যায় ৷ মাছে টান বস্তুত গা ঘঁহায় ৷ ১ : ৫০০০ হাৰত ফৰ্মেলিন আৰু পানী মিহলাই সেই দ্ৰৱনত ১ ঘন্টাকৈ ৭-১০ দিন নাইবা ২% নিমখ পানীত ৭-১০ দিন ১ ঘন্টাকৈ বাথ ট্ৰিটমেন্ট দিব লাগে ৷ ২০০ কি: গ্ৰা: /হেক্টৰ (২৬.৭ কি: গ্ৰা: /বিঘা) হিচাবত পুখুৰীত পোৰা চূণ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ট্ৰাইক’ডিনিয়াচিছ: ট্ৰাইক’ডিনিয়া ৰেটিকূ-লেটা আৰু ট্ৰাইক’ডি-নিয়া নেগ্ৰেই নামৰ দুবিধ আদ্যপ্ৰাণীয়ে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ ছাল আৰু ফুলত এই বীজানুৱে আক্ৰমণ কৰে ৷ ২-৩% নিমখ পানীত বা ৪ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেট দ্ৰৱনত ৫-১০ মিনিট সময় বাথট্ৰিটমেন্ট দিব লাগে ৷ পুখুৰীটো ২৫ পিপিএম ফৰ্মেলিন দি বীজানুমুক্ত কৰিব লাগে ৷

হোৱাইট গিল স্প’ট ৰোগ: থেন’হেলেনাছ কাটলি, মিক্স’ব’লাছকাটলি, মিক্স’ব’লাছ  হোচাদূৰ্গেনচিছ আৰু মিক্স’ব’লাছ বেঙ্গলেনচিছ নামৰ আদ্যপ্ৰাণীয়ে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ মাছ দূৰ্বল হয়, ক্ষীনাই, বাকলি থিয়  হয়,পিচলৈ বাকলি সৰে আৰু মাছটো বিবৰ্ণ হয় ৷ মাছৰ সংখ্যা কমাব লাগে ৷ প্ৰতি কি: গ্ৰা: খাদ্যৰ লগত ১ গ্ৰা: ইষ্ট মিহলাই দিব লাগে ৷ তাৰোপৰি, ২-৩% নিমখ পানীত বাথ ট্ৰিটমেন্ট দিব লাগে ৷

ডেক্টাইল’গাইৰ’চিছ আৰু গাইৰ’ডেক্টাইল’চিছ: ডেক্টাইল’গাইৰাছ আৰু গাইৰ’ডেক্টাইলাছ নামৰ দুবিধ কৃমিয়ে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ ফুল, চাল আৰু পাখিত এই ৰোগ হয় ৷ আক্ৰান্ত ঠাইৰ পৰা শ্লেস্মা নি:সৰণ হয় ৷ ৩-৫% নিমখ পানীত মাছ বোৰ ৫-১০ মিনিট ডুবাই এৰি দিব লাগে অথবা ১০০ পিপিএম ফৰ্মেলিনত বাথ ট্ৰিটমেন্ট দিব লাগে ৷ পুখুৰীটো ২৫ পিপিএম ফৰ্মেলিনেৰে বীজানুমুক্ত কৰিব লাগে ৷

ডিপ্ল’ষ্ট’মিয়াচিছ: ডিপ্ল’ষ্ট’মাম  পিগমেন্টেই    (Diplostomum  pig-mentatai) নামৰ এবিধ ক্ৰিমিৰ বাবে মাছৰ চকুত এই ৰোগ হয় ৷ মাছ অন্ধ হয় ৷ পুখুৰীৰ পৰা শামূক নিৰ্মূল কৰাটো এক মাত্ৰ উপায়৷

আৰ্গুল’চিছ: আৰ্গুলাছ নামৰ এবিধ ওকনিয়ে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ মূৰ, বাকলি আৰু পাখিত ওকনি বোৰ দেখা যায় ৷ পুখুৰীটো সিঁচি দিব লাগে ৷ মাছ খিনি আৰোগ্য কৰিবলৈ ৫ পিপিএম পটাছিয়াম পাৰমাংগেনেট দ্ৰৱনত মাছবোৰ ডুবাই এৰি দিব লাগে ৷ প্ৰতিসপ্তাহত ৩৫ মি: লি: /হেক্টামিটাৰ হিচাবত তিনিবাৰ বুট’ক্স নামৰ ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ই. ইউ. এচ:   এৰোম’নাছ হাড্ৰফিলা (Aeromonas hydrophila), এৰোম’নাছ চ’ৰ্বিয়া (A. sorbia) নামৰ দুবিধ বেক্টেৰিয়া আৰু আফান’মাইচেছ ইনভাডানচ (Aphanomyces invadans) এবিধ ভেঁকুৰে এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ ডাঙৰ ডাঙৰ ৰঙা দাগ দেখা দিয়ে ৷ ঘাঁ হৈ দেহৰ মাংস উৱঁলি যায় ৷ পোৰা চূণ ২০০ কি: গ্ৰা: /হেক্টৰ (২৬.৭ কি: গ্ৰা: /বিঘা) অথবা ০.১ পিপিএম চিফাক্স (CIFAX) প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

বেক্টেৰিয়েল এন্টেৰাইটিচ: এৰোম’নাচ পাংকটাতা (Aeromonas punctata) নামৰ বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ গাত ৰঙা দাগ দেখা দিয়ে, পায়ু উখহে, পেট ফুলে, আৰু আভোক হয় ৷ ব্লিছিং পাউডাৰ আৰু পোৰা চূণ প্ৰয়োগ কৰি পুখুৰীটো বীজানুমুক্ত কৰিব লাগে ৷

এৰিথ্ৰ’ডাৰ্মা: চিউড’ম’নাচ ফ্লুৰ’চেন্স (Pseudomonas fluorescens) নামৰ  বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ দেহৰ পৰা তেজ ওলায়, আৰু গা ফুলে ৷ পাখি পঁচে, বাকলি সৰে ৷ পোনা পৰিবহনৰ সময়ত আৰু মেলোতে দুখ পালে এই বেমাৰ হব পাৰে ৷ ব্লিছিং পাউডাৰেৰে পুখুৰীটো বীজানু মুক্ত কৰিব লাগে ৷

এন্টেৰিক ৰেড মাউথ দিজিজ: য়েৰচিনিয়া ৰুকেৰি (Yersinia ruckeri) নামৰ বেক্টেৰিয়াই এই ৰোগ সৃষ্টি কৰে ৷ ওঁঠ ফুলে আৰু ছিগি যায়, কাণ ৰঙা হয়, পাখিৰ গুৰি ৰঙা হয় ৷ চালফামেৰাজিন বাওক্সিটেট্ৰাচাইক্লিনৰ বাথ ট্ৰিটমেন্ট দিব লাগে ৷

কাৰ্প প’ক্স: হাৰ্পিচ ভাইৰাচৰ বাবে কমন কাৰ্প মাছৰ এই ৰোগ হয় ৷ দেহত ধোৱা বগা-বৰণীয়া ১-২ মি: মি: আকাৰৰ দাগ দেখা যায় ৷ পিচলৈ গোটেই দেহ আগুৰি পেলায় ৷ মাছৰ দেহত কেলছিয়ামৰ পৰিমাণ কমি যায় ৷ ফিছা খন বেকা কৰি মূৰত লগাই দিব পৰা অৱস্থা প্ৰাপ্ত হয় ৷ আক্ৰান্ত মাছ বোৰ পুখুৰীৰ পৰা আঁতৰাব লাগে ৷

প্ৰথম পাচ মাহৰ ভিতৰত পুখুৰীৰ এটা মাছো ধৰা উচিত নহয় ৷ পাচ মাহৰ পিচৰ পৰা ডাঙৰ মাছ বোৰ ধৰা আৰম্ভ কৰিব লাগে ৷

যেতিয়া পুখুৰীৰ সকলো বোৰ মাছ আশা কৰা মতে ডাঙৰ হয় (১.০ - ১.২ কি: গ্ৰা: ) তেতিয়া সকলোবোৰ মাছ ধৰিব লাগে ৷ জানুৱাৰী -ফেব্ৰুৱাৰী মাতহ প্ৰায়বোৰ মাছেই ১ কি: গ্ৰা: ওজন প্ৰাপ্ত হয়

মাছ ৰাতিপুৱাৰ ভাগতহে ধৰা উচিত ৷ পুখুৰী সিঁচি মাছ ধৰাটো আটাইতকৈ সহজ উপায় ৷ আংশিক ভাবে মাছ ধৰিবলৈ হলে পানী সিঁচাটো সমিচীন নহয় ৷ পানী নিসিঁচাকৈও পুখুৰীৰ মাছ ধৰিব পাৰি ৷

টনা জাল বা ছাইন জাল ব্যৱহাৰ কৰি পানী নিসিঁচাকৈও পুখুৰীৰ মাছ ধৰিব পাৰি ৷

ডাঙৰ মাছ ধৰিবলৈ ছাইন জালৰ পাঁহবোৰ ৩.০ – ৩.৫ ছে: মি: আকাৰৰ হব লাগে ৷ এনে আকাৰৰ পাঁহৰ মাজেদি সৰু মাছ বোৰ ওলাই  যাব পাৰে আৰু ডাঙৰ মাছবোৰ জালৰ  ভিতৰত ৰৈ যায় ৷

টনা জাল বা ছাইন জালেৰে পুখুৰীত মাছ ধৰিবলৈ কেবাজনো মানুহৰ প্ৰয়োজন হয় ৷ পুখুৰীৰ দ' অংশত জালৰ গুলি লগোৱা ৰচি ডাল সাৱধানে বহুৱাই লব লাগে ৷

কম সংখ্যক মাছ ধৰিবলৈ হলে খেৱালী বা টঙি জালো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি ৷

পুখুৰীৰ আধা পানী সিঁচি লৈ টনা জাল বা ছাইন জাল মাৰি সকলোবোৰ মাছ ধৰিব পাৰি ৷ এই পদ্ধতিত জালৰ পাঁহৰ আকাৰ ১ ছে: মি: হব লাগে ৷ তেতিয়াহেসৰু ডাঙৰ সকলো মাছ ধৰিব পাৰি ৷

পুখুৰীৰ পানী সম্পূৰ্ণৰূপে সিঁচিও মাছ ধৰিব পাৰি ৷ পুখুৰীৰ তলিৰ গেদ আঁতৰাবলগীয়া হলে এই পদ্ধতি অৱলম্বন কৰা উচিত ৷

পুখুৰীৰ পৰা ধৰা মাছ বোৰ পৰাপক্ষত পৰিস্কাৰ অৱস্হাত ৰাখিব লাগে ৷ বোকা লাগি থাকিলে মাছ সোনকালে নষ্ট হয় ৷

পানী সিঁচা পুখুৰীটোত খোৱা বা বিক্ৰী কৰাৰ অনুপযোগী সৰু সৰু মাছো থাকিব পাৰে ৷ তেনেকুৱা মাছ বোৰ আগতে ধৰি নাৰ্চাৰী পুখুৰীত (যদিআছে ) থোৱাৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷

নাৰ্চাৰী পুখুৰী নাথাকিলে তেনেকুৱা মাছবোৰ অন্য মীন পালকক পোনা হিচাবে বিক্ৰী কৰাৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷ এনেকুৱা মাছ বোৰৰ পৰাহে অধিক উৎপাদন পোৱা যায় ৷ সেয়েহে এই বোৰ মাছৰ বিশেষ যত্ন লোৱা উচিত ৷

নাৰ্চাৰী পুখুৰী নাথাকিলেও, এনেকুৱা সৰু মাছ বোৰ ৰাখিবলৈ এটা সৰু পুখুৰী খান্দি লব পাৰি ৷ পুখুৰীটোৰ আকাৰ ৩ মি: X ৩ মি:    আৰু গভীৰতা ৪০ ছে: মি: হব লাগে ৷ এই গভীৰতা পোণা মাছৰ বাবে অনুকূল নহয় ৷ সেয়েহে পুখুৰীটোত ছাঁৰ ব্যৱস্হা কৰিব লাগে ৷ পানী যোগানৰ সুবিধা থকা ঠাইতহে এনেকুৱা পুখুৰী খান্দিব লাগে ৷

অতি কম সময়ৰ বাবেহে এনে পুখুৰীত মাছ পোণা ৰাখিব পাৰি ৷ সৰু পুখুৰীত পোণা মাছবোৰ থোৱাৰ পিচতহে ডাঙৰ মাছ বোৰ ধৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিব লাগে ৷

মাছ ধৰা শেষ হলে সৰু মাছ বোৰ অন্য পুখুৰীত মেলা বা বিক্ৰীৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে ৷

মাছ, পশুধন (হাঁহ, পাৰ, গৰু, ছাগলী) আৰু গছ-গছনি, শাক-পাছলী, সকলোৰে জীৱন চক্ৰ আৰু বাঢ়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ লগতে উৎপাদনৰ হাৰো বেলেগ বেলেগ ৷ সেয়েহে এবিধ আন বিধৰ সহায়ক হয় ৷

গ্ৰামীন অসমীয়া মানুহৰ ঘৰৰ লগতে বাৰী এখনো থাকেই ৷ সামগ্ৰীক অৰ্থত ঘৰখন বুলিলে, বাৰীৰ গছ-গছনি, শাকনিৰ শাক, গৰু, ছাগলী, হাঁহ, পাৰ, কুকুৰা, গাহৰি আদি সকলোকে বুজা যায় ৷

এই উপাদান সমূহৰ মাজত সন্তুলিত সমন্বয় ৰক্ষা কৰিব পাৰিলে আৰ্থিক দিশত পৰিয়ালটোৰ যথেষ্ট সকাহ হয় ৷

অসমৰ বাৰী পদ্ধতি প্ৰকৃতাৰ্থত সমন্বিত কৃষি পদ্ধতি ৷ এই পদ্ধতিত এটা বিভিন্ন আৱৰ্জনা আন এটা উপাদানৰ বাবে সম্পদ হিচাবে ব্যৱহাৰ হয় ৷

ঘৰ খনত কেইটামান হাঁহ থাকিলে কণীৰ উৎপাদন পোৱাৰ উপৰিও আন কেবা দিশতো লাভৱান  হব পাৰি ৷ হাঁহে পেলনীয়া খাদ্য, শস্য, আদি খাই বাৰীখন পৰিস্কাৰ কৰি ৰাখে ৷ হাঁহৰ বাবে পানী অত্যাৱশ্যকীয় ৷ মাছ পোহা পুখুৰীটোত হাঁহে সাতোঁৰাৰ উপৰিও পুখুৰীৰ শামুক, পুনী, পোক পৰুৱা আদি খায় ৷ হাঁহে খাদ্য পোৱাৰ উপৰিও পুখুৰীটো পৰিস্কাৰ হৈ থাকে ৷ হাঁহে সাতোঁৰাৰ ফলত পানীত দ্ৰৱীভূত অম্লজানৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পায় ৷ তাৰোপৰি হাঁহৰ মল এবিধ ভাল সাৰ ৷

ঘৰ খনত কেইটামান কণী পৰা কুকুৰা থাকিলে কম পৰিমাণে হলেও প্ৰতিদিনে নগদ ধন হাতলৈ আহে ৷ তাৰোপৰি কুকুৰাৰ মল উৎকৃষ্ট সাৰ ৷

নগদ ধন উপাৰ্জনৰ বাবে গাহৰি অতি ভাল পোহনীয়া জন্তু ৷ পূৰ্ব পৰিকল্পিত ভাবে এটা বা দুটা গাহৰিও পুহি ৰাখিলে প্ৰয়োজনৰ সময়ত ভাল উপাৰ্জন পোৱা যায় ৷ ঘৰৰ আৱৰ্জনা, পেলনীয়া খাদ্য আৰু সামান্য পৰিমানৰ সুষম খাদ্য যোগান ধৰি গাহৰি পালন কৰিব পাৰি ৷ গাহৰিৰ গোৱৰ উৎকৃষ্ট সাৰ ৷

গাই এজনী পৰিয়াল এটাৰ বাবে অতি আৱশ্যকীয় ৷ গাখীৰ আৰু গোৱৰৰ বাবে প্ৰতিটো পৰিয়ালে গাই এজনী ৰখা উচিত ৷

পোহনীয়া জীৱ-জন্তুৰ গঁড়াল পুখুৰীৰ ওচৰতে হলে, পুখুৰীৰ ওচৰতে পঁচন সাৰ তৈয়াৰ কৰিব পৰা যায় ৷

মীন পালন পুখুৰীৰ লগতে পাঁচটা হাঁহো পোহা উচিত ৷ লাহে লাহে দহটা কুকুৰাও পুহিব লাগে ৷ পুখুৰীৰ পাৰতে দুটা গাহৰিও ৰাখিব পাৰিলে ভাল ৷ গাই এজনী পোহাটো নিশ্চিত কৰা উচিত ৷

পুখুৰীটোৰ পাৰতে বিলাহী, বীন, বেঙেনা আদি পাচঁলিৰ খেতিও কৰিব পাৰি ৷ এই খেতিয়ে ঘৰ খনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পাচঁলি যোগান ধৰাৰ উপৰিও ফাৰ্ম খনৰ সৌন্দৰ্য বৰ্দ্ধন কৰে ৷

এনে পদ্ধতিত মাছ, পশুধন আৰু শাকনিকে ধৰি বাৰী খন অতি কম পৰিশ্ৰমতে পৰিচালনা কৰিব পাৰি ৷

মীন পালন কৰিবলৈ হলে প্ৰথমতে এখন বাজেট তৈয়াৰ কৰিব লাগে ৷ বাজেত তৈয়াৰ কৰিবলৈ প্ৰথমতে খৰছৰ শিতান বোৰ ঠিক কৰিব লাগে ৷ শিতান অনুসৰি প্ৰতিটো বস্তু বা সামগ্ৰীৰ নাম আৰু পৰিমাণ লিখি লব লাগে ৷ প্ৰতিটো বস্তুৰ বৰ্তমানৰ বজাৰ মূল্য অনুসৰি আনুমানিক দাম লিখি লব লাগে ৷ শেষত আটাইবোৰৰ মূল্য যোগ কৰিব লাগে ৷ এয়াই হ’ল আমি ৰূপায়ন কৰিব খোজা মীন পালন আঁচনি খনৰ খৰছৰ বাজেট ৷

দ্বিতীয় পৰ্যায়ত সাম্ভাব্য আয়ৰ শিতান বোৰ লিখি লব লাগে ৷ প্ৰতিটো সামগ্ৰীৰ সাম্ভাব্য বিক্ৰি মূল্য লিখি লব লাগে ৷ তাৰ পিচত প্ৰতিটো সামগ্ৰীৰ পৰা হব লগীয়া আয়ৰ হিচাব কৰিব লাগে ৷

সাম্ভাব্য খৰছৰ হিচাৱ (৪০০ বৰ্গ মিটাৰ পুখুৰী)

এতিয়া আশা কৰা সকলোবোৰ আয় যোগ কৰিব লাগে ৷

সাম্ভাব্য খৰছৰ হিচাৱ (৪০০ বৰ্গ মিটাৰ পুখুৰী)

সাম্ভাব্য খৰছ আৰু আয়ৰ  আনুমানিক হিচাব পোৱাৰ পিচত বেলেন্সশ্বিট তৈয়াৰ কৰিব লাগে ৷ মুঠ আয়ৰ পৰা মুঠ খৰছ বিয়োগ কৰিলে মুঠ লাভৰ হিচাব পোৱা যায় ৷

লাভ = আয় – বিনিয়োগ = ১২০০০.০০ – ৭৫৭২.০০ = ৪৪২৮.০০ = ৫৮.৪৮%

সাম্ভাব্য বিনিয়োগ, আয়, লাভালাভ আৰু অন্যান্য সংশ্লিষ্ট বিষয় সমূহ বিবেচনা কৰি মীন পালনৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহন কৰিব লাগে ৷ পৰিয়ালৰ সকলোৰে সহায় সহযোগ পালেহে যি কোনো কামতে সফলতা লাভ কৰিব পৰা যায় ৷

সুস্থিৰ সিদ্ধান্ত এটা গ্ৰহনৰ পিচতহে আঁচনি ৰূপায়নৰ বাবে আগবাঢ়িব লাগে ৷ আঁচনি   প্ৰতিটো প্ৰযুক্তিগত দিশৰ প্ৰতি সুম্ম দৃষ্টি ৰাখিব লাগে ৷  প্ৰযুক্তিগত দিশত হোৱা সৰু ভুলৰ বাবে উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়া বাধা গ্ৰস্ত হব পাৰে ৷

আঁচনি ৰূপায়নৰ কাম আৰম্ভ কৰাৰ লগে লগে হিচাপ-নিকাচৰ বহী এখনৰো ব্যৱস্থা কৰিব লাগে ৷ বহী খনত তাৰিখ মতে সকলো ব্যয় আৰু আয়ৰ লগতে দৰকাৰী পৰ্যবেক্ষণবোৰ লিখি থব লাগে ৷

টকা খৰছ কৰি সম্পন্ন কৰিব লগীয়া প্ৰতিটো কাম তাৰিখ সহ লিখি থব লাগে ৷ প্ৰতিটো কামৰ বিপৰীতে খৰছৰ পৰিমাণ লিখিব লাগে ৷ মাহৰ শেষত মাহটোত হোৱা মুঠ খৰছ যোগ কৰি মাহটোৰ খৰছ হিচাব কৰিব লাগে ৷ ইয়াকেই ক্যাচ আউট ফ্লো বোলা হয় ৷

প্ৰতি দিনৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ হিচাব সঠিক পৰিমাণ উল্লেখ কৰি তাৰিখ সহ লিখি ৰাখিব লাগে ৷ বিক্ৰী কৰি পোৱা টকাৰ পৰিমাণ প্ৰতি তাৰিখ আৰু সামগ্ৰীৰ বিপৰীতে লিখি থব লাগে ৷ বিক্ৰী নকৰি ঘৰত ব্যৱহাৰ কৰিলেও বজাৰ মূল্য অনুসৰি হিচাব লিখি থব লাগে ৷ বছৰৰ শেষত জমা থকা সামগ্ৰী সমূহৰ আনুমানিক পৰিমাণ আৰু মূল্য হিচাব কৰি উলিয়াব লাগে ৷ ইয়াকেই ক্যাচ ইনফ্লো বোলা হয় ৷

মাহেকীয়া ক্যাচ ফ্লো শ্বিট

উৎস: অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়।