শীতকালীন শস্যৰ খেতি

শীতকাল অহাৰ লগে লগে আমাৰ কৃষক ৰাইজৰ মাজতো উথপথপ লাগে শীতকালীন শস্যৰ খেতি আৰম্ভ কৰিবলৈ । এই  সময়ত আমি আৰম্ভ কৰিব পৰা খেতিৰ ভিতৰত শাক-পাচলি, সৰিয়হ, ঘেঁহু আদি উল্লেখযোগ্য । এইবোৰ খেতিৰ পৰা আশানুৰুপ লাভৱান হ’বলৈ বিচাৰিলে বিজ্ঞানসন্মত কৃষি পদ্ধতি অৱলম্বন কৰা উচিত ।

আজিকালি শীতকালীন শস্যৰ বিভিন্ন জাত উদ্ভাৱন কৰা হৈছে । উন্নত জাতবোৰ খেতিত লগাব পাৰিলে নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত শস্যডৰা চপাব পৰা যায় আৰু তাৰ উৎপাদনৰ পৰিমাণো বৃদ্ধি পায় । কিছুমান জাতৰ শস্যত বেমাৰ-আজাৰৰ আক্ৰমণো হ্ৰাস পোৱা পৰিলক্ষিত হৈছে । সেইবাবে সদায় উন্নত মানৰ আৰু উন্নত জাতৰ বীজ খেতিৰ বাবে সংগ্ৰহ কৰা ভাল । আজিকালি আমাৰ ৰাজ্যখনৰ চুকে-কোণে ভালেমান বীজ বিক্ৰী কেন্দ্ৰ গঢ় লৈ উঠা দেখা গৈছে । বিশ্বাসযোগ্য বীজখিনি পাবলৈ চৰকাৰী পঞ্জীয়নভুক্ত বীজ বিক্ৰী কেন্দ্ৰৰ পৰাহে ক্ৰয় কৰা উচিত ।

ঘেঁহু খেতিত -

কৃষি বিজ্ঞানীসকলে আমাৰ ৰাজ্যখনৰ বাবে অনুমোদন জনোৱা ঘেঁহুৰ উন্নত জাতসমূহ হৈছে- সোণালিকা, ইউ পি ২৬২, কে ৭৪১০, ডব্লিউ এইচ ২১৯ আদি । এই জাতবোৰৰ কৃষিকাল ১১৫-১২৫ দিন মাত্ৰ । এবিঘা মাটিত সিঁচিবৰ বাবে ১৪-১৬ কিল’গ্ৰাম বীজৰ প্ৰয়োজন হয় । ভাল উৎপাদন লাভ কৰিবলৈ কাতি মাহৰ শেষৰ সপ্তাহৰ পৰা আঘোণ মাহৰ ভিতৰত বীজ সিঁচিব লাগে । আগতীয়াকৈ এই খেতি আৰম্ভ কৰিলে বীজৰ অংকুৰণ ভাল হয় আৰু মৌচুমী বায়ুৰ প্ৰভাৱত হ’ব পৰা বৰষুণৰ পৰা শস্যখিনি ৰক্ষা কৰিব পৰা যায় । অধিক জৈৱিক পদাৰ্থ থকা বালিচঁহীয়া আৰু পলসুৱা মাটি ঘেঁহু খেতিৰ বাবে উত্তম । জলসিঞ্চনৰ সুবিধা থকা পথাৰত এই খেতিৰ পৰা বিঘাই প্ৰতি চাৰে চাৰি কুইণ্টল পৰ্যন্ত ঘেঁহু উৎপাদন হয় ।

আলুগুটি খেতিত -

কৃষি বিজ্ঞানীসকলে অনুমোদন জনোৱা অধিক উৎপাদন দিয়া আলুগুটিৰ উন্নত জাতসমূহ হৈছে কুফ্ৰী চন্দ্ৰমুখী, কুফ্ৰী জ্যোতি আৰু কুফ্ৰী সিন্ধুৰী । আলুগুটিৰ খেতি আৰম্ভ কৰাৰ উত্তম সময় কাতিমাহ যদিও কুফ্ৰী সিন্ধুৰী নামৰ জাতৰ আলুৰ বীজ আঘোণ মাহৰ পহিলা পষেকলৈকে ৰোপণ কৰিব পৰা যায় । বৰষুণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পতা খেতিৰ পৰা বিঘাই প্ৰতি ১৩ কুইণ্টল আৰু জলসিঞ্চনৰ সুবিধা থকা পথাৰত বিঘাই প্ৰতি ২১ কুইণ্টল পৰ্যন্ত আলু উৎপাদন কৰিব পৰা গৈছে । এই খেতিৰ বাবে জৈৱিক পদাৰ্থযুক্ত বালিচঁহীয়া পলসুৱা মাটি উত্তম ।

সৰিয়হৰ খেতিত -

সৰিয়হ খেতি আৰম্ভ কৰিব পৰা উত্তম সময় হৈছে কাতি মাহ । পলমকৈ আৰম্ভ কৰা সৰিয়হৰ খেতিত মোৱা পোকৰ আক্ৰমণ বেছি হয় আৰু তেল উৎপাদনৰ পৰিমাণো কমে । প্ৰায় ৩ মাহৰ ভিতৰতে এই খেতি চপাব পাৰি । উন্নত পদ্ধতিৰে এই খেতি কৰিলে বিঘাই প্ৰতি ডেৰ কুইণ্টলৰো অধিক সৰিয়হ উৎপাদন কৰিব পৰা যায় । সৰিয়হৰ উন্নত জাতসমূহ হৈছে- টি এছ ২৯, টি এছ ৩৮, টি এছ ৩৬, এম ২৭, টি এম ৪, টি এম ২, বৰুণা আদি । ইয়াৰে প্ৰথম ৪ বিধৰ কৃষি কাল ৯০-৯৫ দিন আৰু শেষৰ ৩ বিধৰ কৃষি কাল ১০৫-১১৫ দিন । এবিঘা মাটিত সিঁচিবলৈ ডেৰ কিল’গ্ৰাম বীজেই যথেষ্ট ।

শাক-পাচলিৰ খেতিত -

শীতকালত বিভিন্ন শাক-পাচলিৰ খেতি কৰা হয় । উন্নতজাতৰ শাক-পাচলিৰ বীজ সিঁচাৰ সময় জাত অনুসৰি ভিন ভিন হ’ব পাৰে । কিছুমান পাচলিৰ বীজ আগতীয়াকৈ আৰু কিছুমান শেহতীয়াকৈ পথাৰত সিঁচিব লাগে । তাৰ তাৰতম্য হ’লে আশানুৰুপ উৎপাদন পোৱা সম্ভৱন নহ’ব পাৰে । সেইবাবে সদায় নিৰ্দিষ্ট সময়ত খেতি আৰম্ভ কৰা উচিত । বীজবোৰ সিঁচাৰ আগতে অনুমোদিত ঔষধেৰে শোধন কৰি ল’লে পিছত ভালেমান বেমাৰৰ পৰা শস্যখিনি ৰক্ষা কৰিব পৰা যায় । সেইদৰে খেতি কৰা মাটিডৰাতো আৱশ্যকীয় ঔষধ প্ৰয়োগ কৰি ল’লে মাটিত থকা বীজাণুবোৰ ধ্বংস হয় ।

খেতিৰ পৰা অধিক উৎপাদন লাভ কৰিবলৈ হ’লে মাটিডৰাত প্ৰয়োজনীয় অনুপাতত সাৰ-জাবৰ প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব । আজিকালি জৈৱিক কৃষিৰ ওপৰত অধিক প্ৰাধান্য দিয়া হৈছে । সেইবাবে আমি জৈৱিক সাৰ আৰু জৈৱিক দৰৱ-পাতি প্ৰয়োগ কৰাতহে গুৰুত্ব দিয়া উচিত । উপযুক্ত প্ৰতিপালনৰ ওপৰতো শস্যৰ উৎপাদন বহুগুণে নিৰ্ভৰ কৰে । গতিকে খেতি আৰম্ভ কৰাৰ পিছৰে পৰা শস্য ৰক্ষাৰ ব্যৱস্থাসমূহ হাতত লোৱা একান্তই প্ৰয়োজন ।

লেখক :- ড° কুমুদ চুতীয়া

উৎস :- দৈনিক জনমভূমি

কৃষিত সমন্বিত কীট-পতংগ নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতিৰ প্ৰাসংগিকতা -

কৃত্ৰিম ৰাসায়নিক কীটনাশকৰ অবিবেচনীয় হাৰত ব্যৱহাৰে সৃষ্টি কৰা কু-ফলসমূহৰ বিষয়ে আধুনিক মানুহে লাহে লাহে জ্ঞাত হৈ পৰিছে । বৰ্ধিত আবাদীয়ে কৃষিভূমিৰ পৰিসৰ কমাই অনাৰ লগতে কম মাটিৰ পৰা অধিক উৎপাদনৰ হেঁচা দিয়াৰ ফলত কৃত্ৰিম ৰাসায়নিকৰ ওপৰতৰ্কৃষকসকল নিৰ্ভৰশীল হ’বলৈ বাধ্য হৈছে । কিন্তু এই কৃত্ৰিম ৰাসায়নিক পদাৰ্থসমূহ প্ৰত্যক্ষভাৱে মানৱ স্বাস্থ্যৰ পৰিপন্থী, আনহাতে এইবোৰৰ প্ৰয়োগে ৰাসায়নিক প্ৰতিৰোধক্ষম পতংগৰ সৃষ্টি কৰিছে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত সেই একেবিধ কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰে কৃষিভূমি অসাৰ কৰি পেলাইছে । পশ্চিম ভাৰতত কৃত্ৰিম ৰাসায়নিক পদাৰ্থ অবিবেচনীয় হাৰত প্ৰয়োগৰ ফলত উৎপন্ন প্ৰতিৰোধক্ষম পতংগই কপাহ খেতিৰ কৃষকক আত্মহত্যা কৰিবলৈ বাধ্য কৰাইছে । এনেধৰণৰ অসংখ্য কৰুণ উদাহৰণ কৃষিপ্ৰধান দেশ ভাৰতত আছে । সেয়েহে ৰাসায়নিক কীটনাশকৰ ভয়াৱহতালৈ লক্ষ্য ৰাখি পতংগ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ বিজ্ঞানী সমাজে উমৈহতীয়াভাৱে ভাৱে নতুন ধাৰণাৰ ঐক্যমত পোষণ কৰিছে, যাক সুসংহত কীট-পতংগ নিয়ন্ত্ৰণ বুলি জনা যায় ।

সুসংহত কীট-পতংগ নিয়ন্ত্ৰণৰ ধাৰণাটো হ’ল- সংযোজিত পৰিৱেশ আৰু পতংগৰ ঘনত্বৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি পতংগ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে ব্যৱহৃত সকলো পদ্ধতিক পৰ্যায়ক্ৰমে সুনিৰ্দিষ্ট পৰিকল্পনাৰে উদ্ভিদৰ আৰ্থিক ক্ষতি ৰোধৰ বাবে প্ৰয়োগ ।

সাধাৰণতে সুসংহত কীট-পতংগ নিয়ন্ত্ৰণত ব্যৱহৃত গতানুগতিক উপাদানসমূহ হ’ল- কৰ্ষিত নিয়ন্ত্ৰণ  পদ্ধতি, প্ৰত্যক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতি, জৈৱিক নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতি, সূক্ষ্মজীৱীৰে নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতি আৰু সৰ্বশেষত ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰ ।

অনিষ্টকাৰী পতংগক প্ৰতিহত কৰিবৰ বাবে পতংগবিদসকলে অহৰহ চেষ্টা চলাই আছে । মানুহ আৰু পতংগৰ যুদ্ধখন অধিক জটিল কৰি জৈৱ-বৈচিত্ৰ্যৰ চহকী পতংগই মানৱকৃত নিত্য-নতুন কৌশলসমূহ নস্যাৎ কৰি প্ৰতিৰোধক্ষম হৈ উঠিছে ।

বৰ্ধিত জনসংখ্যাই দাবী কৰা অন্ন আৰু বস্ত্ৰ উৎপাদনৰ প্ৰতি লক্ষ ৰাখি কমি অহা কৃষিভূমিৰ পৰা অধিক ফচল লাভৰ বাবে পতংগ নিয়ন্ত্ৰণ নিত্যান্তই প্ৰয়োজনীয় । এইক্ষেত্ৰত সুসংহত কীট-পতংগ নিয়ন্ত্ৰণে কৃষকৰ প্ৰতি আশাৰ বতৰা আনিবলৈ সক্ষম হ’ব ।

এক সমীক্ষা অনুসৰি পৃথিৱীৰ জনসংখ্যাই ৭০০ কোটিৰ সীমা অতিক্ৰম কৰিলে আৰু ২০৫০ চনত ৯০০ কোটিলৈ বৃদ্ধি পাব । জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ লগে লগে আৱাসস্থলৰ খাতিৰত কৃষিভূমিৰ পৰিসৰ দ্ৰুতগতিত নিম্নগামী হৈছে ।

জৈৱ ইন্ধনৰ বাবেও খাদ্যৰ তৈলবীজ উৎপাদন ক্ষেত্ৰ কমি আহিছে । ভূ-মণ্ডলীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে কম গুৰুত্বৰ কিছুমান পতংগই অধিক আক্ৰমণাত্মক ৰুপ পাইছে । অধিক উৎপাদনৰ বাবে খেতিত নানা ধৰণৰ ৰাসায়নিক দ্ৰব্য ব্যৱহাৰ কৰাৰ ফলত বায়ু-পানী-মাটি সকলো প্ৰদূষিত হোৱাৰ লগতে খাদ্য উৎপাদন অৱনমিত হৈছে । আমোদজনকভাৱে বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ জনসংখ্যাৰ দেশ ভাৰত আৰু চীনৰ মানুহে অধিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰে বুলি খ্যাত । এনে অৱস্থাত খাদ্যৰ নাটনি দূৰীকৰণৰ বাবে উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ সঠিক সংৰক্ষণত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিলে খাদ্য সংকট কিছু পৰিমাণে লাঘৱ হ’ব বুলি ভবাৰ থল আছে । এইক্ষেত্ৰত সকলো পৰ্যায়ৰে জনসাধাৰণৰ মাজত সচেতনতা গঢ়ি উঠা উচিত ।

লেখক :- ৰুদ্ৰ নাৰায়ণ বৰকাকতি

উৎস:- অসমীয়া খবৰ