ধানৰ প্ৰধান শত্ৰু চৰহা পোকৰ নিয়ন্ত্ৰণ

ক্ষুদ্ৰ ক’লা বৰণীয়া, কাঁইটীয়া শুঙেৰে আবৃত ধানৰ প্ৰধান শত্ৰু চৰহা পোকবিধে ধান খেতিৰ প্ৰায় শতকৰা ৩৫-৫৫ ভাগ অনিষ্ট কৰে । এই পোকবিধৰ আক্ৰমণ খেতিয়কৰ পথাৰত জুলাই-আগষ্ট মাহৰ পহিলা ভাগৰ পৰা পৰিলক্ষিত হয় । যোৱা বছৰ যোৰহাট জিলাৰ ৰৰৈয়জান, মালৌপথাৰ ইত্যাদি অঞ্চলৰ কৃষকৰ পথাৰত ডৰাই ডৰাই খেতি অনিষ্ট কৰা দেখা গৈছিল । পোকবিধৰ আক্ৰমণত পথাৰবোৰ প্ৰায় বগাৰ দৰে হৈ জ্বলি যোৱাৰ নিচিনা হয় আৰু দূৰৈৰ পৰাই এনে পোকৰ আক্ৰমিত অংশ ধৰিব পাৰি । ৰাতিৰ ভিতৰতে জাকে জাকে এনে পোকে আক্ৰমণ কৰি পুনৰ একে পথাৰত অন্য এভাগত আক্ৰমণ কৰা দেখা যায় । ধানৰ গোছে প্ৰতি ১০-১২ টাকৈ পূৰ্ণাংগ পোকবিধৰ আক্ৰমণ পৰিলক্ষিত হয় । গতিকে ধানৰ কঠীয়া মূল পথাৰত ৰোপণ কৰাৰ পৰাই নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থা হাতত লোৱা উচিত । চৰহাপোকৰ আক্ৰমণৰ পৰা কেনেদৰে খেতিডৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰি এই লেখনিৰ দ্বাৰা কৃষক ৰাইজৰ জ্ঞাতাৰ্থে জনোৱা হ’ল-

পৰ্যবেক্ষণ -

শস্য ৰোৱাৰ পাছত প্ৰতি সপ্তাহৰ মূৰত এবাৰকৈ খেতিডৰা পৰ্যবেক্ষণ কৰিব লাগে । গতিকে জুলাই মাহৰ শেষৰ পৰা পথাৰ পৰিদৰ্শন কৰিব লাগে । পোকৰদ্বাৰা আক্ৰমিত অঞ্চলত পাছৰ বছৰতো পৰ্যবেক্ষণ কৰিব লাগে ।

কৰ্ষণ পদ্ধতি -

১) পথাৰত পানী থাকিলে ওলোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে ।

২) শস্যডৰাত থকা চাৰিওকাষৰ বন-বাতবোৰ ভালদৰে নিৰণি কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে । বিশেষকৈ ওচৰে পাঁজৰে থকা পিতনিসমূহত থকা দলঘাঁহবোৰ এনেপোকৰ আশ্ৰয়স্থল বুলি জনা যায় । য’ত এনে পোকে মূলপথাৰত শস্য নাথাকিলে এনে ঘাঁহত বংশবৃদ্ধি কৰে । গতিকে দলঘাঁহবোৰত ভালদৰে কাটি পেলাব লাগে । কেতিয়াও ৰাসায়নিক ঔষধৰ সহায় ল’ব নালাগে । ৰাসায়নিক ঔষধে পিতনিত চৰা হাঁহ, গৰু-ছাগলীকে ধৰি মাছ কাছবোৰ মাৰি পেলাব পাৰে ।

৩) সময়মতে নতুবা আগতীয়াকৈ কৰা শস্যডৰাত এনে পোকৰ উপদ্ৰৱ কম হয় ।

৪) শস্য চপোৱাৰ পাছত ৰৈ যোৱা নৰাবোৰ গুৰিতে কাটিব লাগে আৰু ভালদৰে হাল-কোৰ মাৰি পেলাব লাগে । এনে কৰিলে সুপ্ত অৱস্থাত থকা পূৰ্ণাংগ পোকবোৰ মৰি যাব ।

৫) মাটিডৰা ভালদৰে হাল বাই চাহ কৰিব লাগে । বিশেষকৈ ফেব্ৰুৱাৰী-মাৰ্চ মাহত এনে কাৰ্য কৰিলে বহু সুফল পোৱা যায় ।

যান্ত্ৰিক পদ্ধতি -

১) শস্য মূল পথাৰলৈ নিয়াৰ আগেয়ে কঠীয়াবোৰৰ আগ অংশ প্ৰায় ৬ ইঞ্চিমান কাটি দিব লাগে । এনে কৰিলে কঠীয়াৰ আগ অংশত থকা পোকৰ কণীবোৰ ধ্বংসপ্ৰাপ্ত হয় ।

২) হাতেৰে বা জালেৰে পোকবোৰ ধৰি ধ্বংস কৰিব লাগে ।

জৈৱিক নিয়ন্ত্ৰণ -

এইবিধ পোকৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰধান আহিলাই হৈছে এবিধ জৈৱিক ভেঁকুৰ, যাক বিউভেৰিয়া বেচিয়ানা বুলি জনা যায় । এই ভেঁকুৰবিধ সাধাৰণতে প্ৰকৃতিত উপবিষ্ট, কেতিয়াবা প্ৰকৃতিয়ে নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। এনে ভেঁকুৰৰ দ্বাৰা তৈয়াৰী বিভিন্ন নামেৰে ঔষধবিধ বজাৰত উপলব্ধ । অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়তো এই জৈৱিক ভেঁকুৰবিধৰ কৰ্ষণ কৰি ঔষধ প্ৰস্তুত কৰা হৈছে । এইবিধ ভেঁকুৰ আজি প্ৰায় ২০-২২ বছৰৰ আগেয়ে অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভেঁকুৰবিধ বহনকাৰী এবিধ বাহকৰ সহায়ত (ধানৰ পতান, কাঠৰ গুৰি, ৰাইচব্ৰেন), ৭৫:২৫, ১০০ অনুপাতত আৰু ২ শতাংশ গ্লুক’জৰ সহায়ত কৰ্ষণ কৰি, অসমত সেইসময়ত মহামাৰী ৰুপত আৱিৰ্ভাৱ হোৱা খেতি পথাৰত প্ৰয়োগ কৰি প্ৰায় সুফল পোৱা গৈছিল । ফলস্বৰুপে আজি ২০-২৫ বছৰ মান এনে পোকৰ উপস্থিতি খেতি পথাৰত প্ৰায় নোহোৱাই হৈছিল । কিন্তু আজি প্ৰায় ২-৩ বছৰ মানৰ পৰা আকৌ পোকবিধৰ আগমন লক্ষ্য কৰা হৈছে । গতিকে জৈৱিক ব্যৱস্থাই হৈছে এনে পোকৰ নিধনৰ উত্তম নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱস্থা । বিউভেৰিয়া বেচিয়ানাৰ দ্বাৰা তৈয়াৰী ঔষধ বজাৰতো উপলব্ধ। গতিকে সঠিক মাত্ৰাত সঠিক সময়ত প্ৰয়োগ কৰিলে কৃষকসকলে বহু সকাহ পাব । এনে ঔষধ সদায় আবেলি প্ৰয়োগ কৰা উচিত ।

ৰাসায়নিক পদ্ধতি -

১) কঠীয়াতলীত নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থা হাতত ল’লে মূলপথাৰত শস্যডৰা বহু পোকৰ আক্ৰমণৰ পৰা হাত সাৰে । সেয়েহে মূল পথাৰলৈ কঠীয়া নিয়াৰ প্ৰায় ৫-৭ দিনৰ আগতে ৰাসায়নিক ঔষধ কাৰ্বফুৰাণ ৩ জি ঔষধৰ ৩ গ্ৰাম প্ৰতি মিটাৰ কঠীয়াতলীত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে । এনে ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা কঠীয়া মূল পথাৰত প্ৰায় ১ মাহমান পৰ্যন্ত পোকৰ আক্ৰমণৰ পৰা ৰক্ষা পৰিব ।

২) কঠীয়াৰ শিপা অংশ ৰাসায়নিক ঔষধৰ সহায়ত শোধন কৰিব লাগে । এনে পদ্ধতি, ক্লৰ’পাইৰফচ ২০ শক্তিযুক্ত ঔষধৰ ১ মিলি লিটাৰ ১ পানীত মিহলাই তাত ইউৰিয়া সাৰ ১ শতাংশ মিহলাই প্ৰস্তুত কৰা দ্ৰৱণত কঠীয়াৰ শিপা অংশ প্ৰায় ৩ ঘণ্টামান ডুবাই মূল পথাৰত ৰোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিলে চৰহা পোকৰ লগতে অন্যান্য পোকৰ উপদ্ৰৱৰ পৰাও খেতিডৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰি ।

৩) ৰাসায়নিক কীটনাশক ঔষধ ক্ল’ৰ’পাইৰিফচ, কুইনলফচ ইত্যাদি ঔষধসমূহ কৃষক ৰাইজে প্ৰয়োগ কৰিলে সুফল লাভ কৰিব পাৰিব ।

৪) ঔষধ সদায় ৰাতিপুৱা ভাগত নতুবা আবেলি ভাগত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে । যিহেতু এনে পোকৰ অনিষ্ট নিচেই পুৱা ভাগত আৰু কণীপৰা কাৰ্য আবেলি ভাগত হয় ।

লেখিকা: ড° পূৰ্ণিমা দাস

উৎস: দৈনিক জনমভূমি