বিশ্বৰ ভিতৰতে মানৱ নিৰ্মিত দীৰ্ঘতম গঠন হিচাপে চীনৰ প্ৰাচীৰ অন্যতম৷ চীনৰ পূৱ প্ৰান্তৰৰ ‘‘শ্বানহাই পাছ’’ৰ পৰা পশ্চিম প্ৰান্তৰৰ ‘‘লপ-নুৰ’’লৈ সুদীৰ্ঘ ৬,৪০০ কিঃমিঃ দীঘল এই প্ৰাচীৰখন৷ শিল আৰু মাটিৰে নিৰ্মিত এই প্ৰাচীৰখন খ্ৰীষ্টপীৰ্ব ৫ম শতিকাৰ পৰা ১৬শতিকালৈ নিৰ্মাণ/ পুনঃনিৰ্মাণেৰে আটোমটোকাৰীকৈ ৰখা হৈছিল৷ মূলতঃ চীনা সাম্ৰাজ্যৰ উত্তৰ পাৰৰ সীমান্ত অঞ্চলবোৰৰ নিৰাপত্তাৰ বাবেই এই প্ৰাচীৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল৷ উল্লেখযোগ্য যে চীনৰ প্ৰাচীৰ বুলি কেইবাখনো বেলেগ বেলেগ অংশক বুজোৱা হৈছিল৷ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২২০ আৰু ২০০ৰ ভিতৰত চীনৰ প্ৰথমজন সম্ৰাট কিন শ্বী হুৱাঙে নিৰ্মাণ কৰা প্ৰাচাৰখনেই আটাইতকৈ প্ৰখ্যাত৷ তৰোৱাল, কাঁড় জাতীয় অস্ত্ৰৰে প্ৰতিপক্ষক আক্ৰমণ কৰিব পৰাকৈ সুবিধা কৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এই প্ৰাচীৰসমূহ৷ কিন শ্বা হুৱাঙে সকলোবোৰ বিদ্ৰেহী ৰাজ্যক একত্ৰিত কৰিছিল আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২২১ত কিন সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল৷ কেন্দ্ৰীয়ভাৱে শাসন কৰাৰ সুবিধাৰ্থে হুৱাঙে ৰাজ্যবোৰৰ মাজত থকা প্ৰাচীৰবোৰ ভাঙি পেলাইছিল আৰু উত্তৰফালৰ পৰা ‘‘জিঅংনু’’ সকলে আক্ৰমণ কৰিব নোৱাৰাকৈ সীমান্তত নতুনকৈ প্ৰাচীৰ দিবলৈ হুকুম দিছিল৷ উল্লেখযোগ্য যে, সময়ৰ পাকচক্ৰত পৰি প্ৰাচীৰৰ অধিকাংশই ভাগি গ’ল যদিও তাৰে কিছুমান অংশ আজিও থাকি গ’ল৷ পৰৱৰ্তী সময়ত হান, ছুই, নৰ্দান আৰু জিন সাম্ৰাজ্যই প্ৰাচীৰৰ সকলোবোৰ অংশ মেৰামতি, পুনৰ নিৰ্মাণেৰে বৃহৎ প্ৰাচীৰৰ ৰূপ দিছিল৷
বৰ্তমান চীনৰ যি বৃহৎ প্ৰাচীৰ, সেই প্ৰাচীৰ মিং সাম্ৰাজ্যই ৰূপ দিছিল৷ ১৪৪৯ খ্ৰীষ্টাব্দত টুমুৰ যুদ্ধত মংগোলসকলৰ হাতত মিং সেনা পৰাস্ত হৈছিল৷ ফলস্বৰূপে, মিং সাম্ৰাজ্যই চীনৰ উত্তৰ সীমান্তত এক বৃহৎ প্ৰাচীৰ দিয়াৰ আঁচনি হাতত লৈছিল৷ পূৰ্বৰ কিন সাম্ৰাজ্যই নিৰ্মাণ কৰা প্ৰাচীৰৰ গাঁথনিতকৈ মিং সাম্ৰাজ্যই নিৰ্ণাণ কৰা প্ৰাচীৰৰ গাঁথনি বহু পৰিমাণে শক্তিশালী আছিল৷
উল্লেখযোগ্য যে— পৃথিৱীত থকা মানৱ নিৰ্মিত গঠন সমূহৰ ভিতৰত এই প্ৰাচীৰখনো অন্যতম, যাক চন্দ্ৰৰ পৰাও প্ৰত্যক্ষ কৰিব পৰা যায়৷
লেখিকা: জোনালী।
শেহতীয়া উন্নীতকৰণ: : 4/1/2020