আমাৰ মগজুৱে শৰীৰৰ বাকী পেশীসমূহৰ দৰেই সূত্ৰ মানি চলে-, ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰক বা হেৰুৱাই পেলাওক । যিদৰে পেশীসমূহ সুন্দৰ-সুঠাম কৰি ৰাখিবলৈ দৈনিক শাৰীৰিক শ্ৰম বা ব্যায়াম কৰাৰ প্ৰয়োজন, ঠিক একেদৰে মগজুৰ কাৰ্যসমূহ সুচাৰুৰুপে চলাই যাবলৈ দৈনিক শাৰীৰিক ব্যায়ামৰ প্ৰয়োজন ।
শৰীৰৰ সামান্য ব্যায়াম অলপ সময়ৰ বাবে কৰাৰো বিশাল আৰু তাৎক্ষণিক উপকাৰ মগজুৰ ওপৰত দেখা যায় । শাৰীৰিক ব্যায়াম, বিশেষকৈ এৰ’বিক ব্যায়াম কৰাৰ মস্তিষ্কৰ ওপৰত ধনাত্মক প্ৰভাৱ বিভিন্ন দিশত দেখা যায় । এই প্ৰভাৱে মগজুৰ কোষ গঠনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ব্যৱহাৰিক দিশলৈকে সাঙুৰি লয় । জৰ্জিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এটা সমীক্ষা মতে সাধাৰণ ২০ মিনিটজোৰা ব্যায়ামে তথ্য বিশ্লেষণ আৰু স্মৃতিশক্তিৰ উন্নয়ন আদিত ব্যাপক সহায় কৰে । এই ২০ মিনিটজোৰা ব্যায়ামে মগজুত ড’পেমইন, ছেৰ’টনিন, নৰ’এড্ৰিনোলাইন ইত্যাদি বিভিন্ন হৰম’নৰ নি:সৰণ উন্নত কৰে, যিয়ে তাৎক্ষণিক মানসিক স্থিতিৰ উন্নয়ন, মনোযোগৰ উন্নয়ন, মন কেন্দ্ৰীভূত কৰিব পৰা ক্ষমতা ইত্যাদি পৰৱৰ্তী ২ ঘণ্টাৰ কাৰণে ধৰি ৰাখিব পাৰে । ব্যায়ামে হৃদস্পন্দন বঢ়াই তোলে বাবে হৃৎপিণ্ডই বেছি অক্সিজেন আৰু পুষ্টি মগজুলৈ সৰবৰাহ কৰে ।
কিছু সময় খোজ কাঢ়িলে সৃজনীশীলতা বাঢ়ে । ই মগজুৰ হিপ’কম্পছ অঞ্চলৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায় আৰু নতুন কোষ তৈয়াৰ কৰাত সহায় কৰে । মগজুৰ প্ৰিফ্ৰণ্টেল কৰ্টেক্স আৰু টেম্পৰেল কৰ্টেক্স অঞ্চলে সিদ্ধান্ত লোৱা, চিন্তা কৰা মনোযোগ দিয়া, ব্যক্তিত্ব ইত্যাদি নিয়ন্ত্ৰণ কৰে । ব্যায়ামে এই নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলসমূহৰ আয়তন বঢ়ায় তথা সবল কৰে । গতিকে যিমানেই ব্যায়াম কৰা যায়, সিমানেই মগজুৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ কোষ বৃদ্ধি হয় ।
বয়স বঢ়াৰ লগে লগে আমাৰ মগজুৰ স্নায়ুকোষসমূহৰ অৱক্ষয় আৰম্ভ হয় । গতিকে জীৱনজোৰা ব্যায়াম কৰাৰ বাবে এটা সুস্থ সবল, মজবুত তথা ডাঙৰ মগজুৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আলজাইমাৰ বা ডিমেনছিয়া আদি ৰোগৰ পৰা দূৰত ৰাখে ।
ব্যায়ামে মগজুত গ্ৰ’থফেক্টৰ বঢ়াই তোলে, যাৰবাবে মগজুৱে সহজেই নতুন স্নায়ুকেন্দ্ৰৰ সংযোগ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে । সাধাৰণভাৱে যিবোৰ ব্যায়াম হৃৎপিণ্ডৰ বাবে ভাল, সেই সকলো ব্যায়ামেই মগজুৰ বাবেও উপকাৰী ।
এতিয়া চোৱা যাওক মগজুৰ কাৰ্যক্ষমতা বঢ়াবলৈ ব্যায়ামৰ ক্ষেত্ৰত কি কৰণীয় । প্ৰথমেই দৈনিক নিজৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি কম বা উচ্চ প্ৰাবল্যৰ যিকোনো এৰ’বিক বা কাৰ্ডিঅ’ ব্যায়াম সন্নিৱিষ্ট কৰিব লাগিব । এই ব্যায়াম কৰোতে মনত ৰাখিব লাগিব যে ব্যায়ামৰ সময়ত আমাৰ পালছ ৰেট যাতে আমাৰ সৰ্বোচ্চ পালছ ৰেটৰ ৫০% ৰ পৰা ৮০% ভিতৰত থাকে । এই ব্যায়াম কম প্ৰাৱল্যৰ হ’লে ৩০ মিনিট সপ্তাহত ৫ দিনকৈ বা উচ্চ প্ৰাৱল্যৰ হ’লে ২০ মিনিট প্ৰতি সপ্তাহত ৩ দিনকৈ কৰাটো দৰকাৰ ।
দ্বিতীয়তে ভাৰোত্তোলন বা ৰোধ প্ৰশিক্ষণ সন্নিৱিষ্ট কৰিব লাগিব । এইক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ শৰীৰজোৰা ভাৰ বা ৰোধ প্ৰশিক্ষণ উপকাৰী । ভাৰ বা ৰোধ প্ৰশিক্ষণ বুলিলে এইটো নহয় যে বহুত বেছি ওজন লৈ ব্যায়াম কৰিব লাগিব । এইক্ষেত্ৰত আৰম্ভণিতে কম ওজন লৈ ব্যায়াম কৰি বেছিকৈ কৰাৰ ধৰণ, শৰীৰৰ ভাব-ভংগী বা স্থিতি আদিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াটোহে বেছি জৰুৰী ।
তৃতীয়তে এণ্ড’ৰেন্স প্ৰশিক্ষণ সাঙুৰি লোৱা উচিত । এণ্ড’ৰেন্স প্ৰশিক্ষণ বুলিলে কিমান দীঘলীয়া সময় ধৰি আমি ভাৰোত্তোলন বা এণ্ড’ৰেন্স প্ৰশিক্ষণ কৰি থাকিব পাৰো তাকেই বুজায় । প্ৰথমাৱস্থাত আমি কম সময়তে ভাগৰুৱা হৈ গ’লেও লাহে লাহে বেছি সময় ধৰি কৰিব পৰা হ’ম । সাধাৰণতে দৈনিক ৩০ মিনিটৰ এণ্ড’ৰেন্স প্ৰশিক্ষণ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয় ।
সৰ্বশেষত জিৰণি সময়ৰ উচ্ছাস যোগাযোগ কাম এটা দৈনিক কৰাটো মগজুৰ সুস্বাস্থ্যৰ বাবে খুবেই দৰকাৰী । এই ধৰণৰ কাম সুষম, আৰামদায়ক তথা সামাজিক হ’লে ভাল ।
মুঠ কথাত, ব্যায়ামৰ মগজুৰ সুস্থতাৰ ওপৰত বহুল প্ৰভাৱ আছে । ইয়াৰ বাবে বহুত বেছি ব্যায়াম কৰিব লাগিব বোলা কোনো কথা নাই । প্ৰাথমিকভাৱে যিখিনি বলে পৰা যায়, সেইখিনি ব্যায়ামেৰেই আৰম্ভ কৰিব লাগে । মোটামুটিভাৱে যিখিনি ব্যায়াম কৰিলে হাৰ্টৰেট কিছু বাঢ়ে আৰু অলপ দ্ৰুত হাৰত উশাহ-নিশাহ ল’ব লগা হয়, সিমানখিনি ব্যায়াম সপ্তাহত ৩ ৰ পৰা ৪ দিন ৩০ মিনিটজোৰাকৈ কৰিলেই হয় ।
গতিকে এটা সুস্থ আৰু সুখী জীৱন পাবলৈ হ’লে আজিয়েই ব্যায়াম কৰা আৰম্ভ কৰক যিয়ে আপোনাৰ মগজুটোকো বিভিন্ন দুৰাৰোগ্য ৰোগ তথা বয়সজনিত অৱক্ষয়ৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব ।
লেখক :- ভাস্কৰ কৌশিক
উৎস :- দেওবৰীয়া সম্ভাৰ
শেহতীয়া উন্নীতকৰণ: : 5/20/2020