ওপৰৰ দীঘলীয়া শিৰোনামাটো দেখি পাঠক হয়তো সচকিত হৈ উঠিব৷ কিন্তু আজিৰ যুগত এই বিষয়ৰ আলোচনা অতীব প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিছে৷ সময়,পৰিবেশ আৰু মানুহৰ জীৱন-ধাৰণৰ পদ্ধতি সলনি হোৱাৰ লগে লগে নতুন নতুন শাৰীৰিক সমস্যাই আমাৰ আগত প্ৰত্যাহ্বান স্বৰূপহৈ দেখা দিবহি ধৰিছে৷ তাৰে ভিতৰত এটা হ'ল ডিচলিপিডেমিয়া (Dyslipidemia)৷
ডিচলিপিডেমিয়াৰ অৰ্থ হ'ল আমাৰ তেজত থকা অপকাৰী লিপিডৰ (চৰ্বি) পৰিমান অস্বাভাবিকভাবে বাঢ়ি যোৱা আৰু তাৰ বিপৰীতে উপকাৰী লিপিডৰ পৰিমান হ্ৰাস পোৱা৷ অপকাৰী লিপিড হ'ল Low-density lipoproteins (LDL) আৰু ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড (Tryglycerides)৷ উপকাৰী লিপিড হ'ল High-density lipoproteins (HDL)৷ আকৌ ট'টেল ক'লেষ্টেৰল হ'ল তেজত থকা অপকাৰী (Bad cholesterol) আৰু উপকাৰী (Good cholesterol) ক'লেষ্টেৰলৰ যোগফল৷ সঠিককৈ কবলৈ হ'লে ট'টেল ক'লেষ্টেৰল নিৰ্ণায়ক সমীকৰণটো হ'ল: HDLৰ পৰিমান + LDLৰ পৰিমান + Triglycerideৰ পৰিমানৰ কুৰি শতাংশ৷
লাইপোপ্ৰটিন হ'ল চৰ্বি বা লিপিড আৰু প্ৰটিনৰ সংযোগ৷ লিপিড হ'ল পানীত অঘোলনশীল৷ পানীত ঘোলনশীল লাইপোপ্ৰটিনলৈ পৰিবৰ্তন হোৱাৰ পিছত লিপিডৰ তেজত সঞ্চালন সম্ভৱপৰহৈ উঠে৷ লাইপোপ্ৰটিন কেইবাপ্ৰকাৰৰ হব পাৰে৷ ইয়াৰ দুটা প্ৰমুখ উদাহৰণ হ'ল LDL (Low Density Lipoprotein) আৰু HDL (High Density Lipoprotein)৷ উল্লেখযোগ্যযে ক'লেষ্টেৰল আৰু ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড দুয়োটাই পানীত অঘোলনশীল৷ লাইপোপ্ৰটিনলৈ ৰূপান্তৰিতহৈহে দুয়োটাই তেজত প্ৰবাহমান হব পাৰে৷
ক'লেষ্টেৰলে আমাৰ তেজত থকা চৰ্বিক বুজায়৷ মানৱ দেহৰ লিভাৰে ক'লেষ্টেৰল উৎপাদন কৰে৷ ক'লেষ্টেৰল আমাৰ শৰীৰৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয় তত্ব৷ ই শৰীৰত হৰমোন, ভিটামিন-ডি আদি উৎপন্ন কৰাত আৰু পাচন ক্ৰিয়াত সহায়কৰ ভূমিকা লয়৷ ক'লেষ্টৰল হ'ল মম জাতীয় পদাৰ্থ৷ শৰীৰৰ প্ৰতিটো কোষত ইয়াৰ অৱস্থিতি দেখা যায়৷ মাংস,কণী,গাখীৰ,মাখন,পনীৰ আদি খাদ্যৰ পৰাও আমি ক'লেষ্টেৰল আহৰণ কৰোঁ৷
ঘাইকৈ ক'লেষ্টেৰল দুই প্ৰকাৰৰ৷ সেয়া হ'ল HDL আৰু LDL - লিভাৰৰ পৰা LDL ক'লেষ্টেৰল আতৰি তেজৰ নলীয়েদি প্ৰবাহিত হওঁতে তাত জমা হৈ (যাক atheroma/atherosclerotic plaque বোলে) তেজৰ প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত কৰিব পাৰে৷ এই প্ৰক্ৰিয়াটোক Atherosclerosis বোলে৷ গতিকে LDL হ'ল বেয়া বা অপকাৰী ক'লেষ্টৰল৷ আনহাতে উপকাৰী বা ভাল ক'লেষ্টেৰল HDL লিভাৰলৈ প্ৰবাহিত হৈ আহে আৰু ই তেজৰ সঞ্চালন নিয়াৰিকৈ ৰাখে৷ তদুপৰি ই অপকাৰী LDLক শৰীৰৰ পৰা নিষ্কাশনত সহায় কৰে৷
ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড আমাৰ শৰীৰৰ চৰ্বিৰ কোষসমূহত সঞ্চিতহৈ থাকে৷ আমি খোৱা খাদ্যৰ অতিৰি ক্ত কেলৰিখিনি শৰীৰে ট্ৰাইগ্লিচাৰাইডলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে৷ পিছত হৰমোনৰ প্ৰভাৱত ট্ৰাইগ্লিচাৰাইডৰ পৰা শক্তি দেহে আহৰণ কৰিব পাৰে৷ আমি যদি আমাৰ প্ৰয়োজনকৈ অধিক চৰ্বি আৰু কাৰ্বোহাইড্ৰেটযুক্ত খাদ্য গ্ৰহণ কৰি থাকোঁ-তেন্তে আমাৰৰ শৰীৰত ট্ৰাইগ্লিচাৰাইডৰ আধিক্য (Hypertriglyceridemia)হোৱাটো খাটাং৷
লিপিড প্ৰফাইল বা লিপিড পেনেল হ'ল তেজৰ সকলো প্ৰকাৰৰ ক'লেষ্টেৰলৰ পৰীক্ষা৷ ইয়াৰ যোগেদি ভাল ক'লেষ্টেৰল আৰু বেয়া ক'লেষ্টেৰলৰ পৰিমান ভাগ ভাগকৈ চিনাক্ত কৰা হয়৷ সঠিক ফলাফল জানিবৰ বাবে তেজ পৰীক্ষা কৰোৱাৰ আগতে ৮৷১০ঘন্টা উপবাস দিয়া ভাল৷
স্বাভাবিক পৰিমান কিমান থকা বাঞ্চনীয়?
জানি থোৱা ভালযে কিশোৰ আৰু বৃদ্ধ অৱস্থাত লিপিডৰ ফলাফল কিছু পৃথক হয়৷
আমেৰিকান হাৰ্ট এচ'চিয়েচনৰ মতে ২১বছৰ বয়সৰ ওপৰৰ প্ৰতিজন লোকে ৫বছৰৰ ব্যৱধানত লিপিড পেনেল পৰীক্ষা কৰোৱা উচিত৷ এই কথাফাকি ৰোগৰ কোনো লক্ষণ নথকা ব্যক্তিৰ বাবেহে প্ৰযোজ্য৷
আনহাতে হৃদৰোগ, ডায়েবেটিজ, মেদবহুলতা, কিডনিৰ অসুখ থকা লোকে প্ৰতি বছৰে লিপিড পেনেল পৰীক্ষা কৰোৱা মংগল জনক৷
আকৌ এবাৰ ডিচলিপিডেমিয়া চিনাক্ত হ'লে আৰু তাৰ চিকিৎসা আৰম্ভ কৰিলে প্ৰতি মাহত বা দুমাহৰ ব্যৱধানত লিপিড পেনেল স্বাভাবিক নোহোৱালৈ পৰীক্ষা কৰাই যাব লাগিব৷
ডিচলিপিডেমিয়াৰ উপযুক্ত বা সঠিক চিকিৎসা নকৰিলে হব পৰা সম্ভাব্য ভয়ংকৰ পৰিনাম দুটা হ'ল-
১)Coronary artery disease(CAD)আৰু
২)Peripheral artery disease (PAD)৷
বৰ্ধিত ট্ৰাইগ্লাইচাইডৰ (Hypertriglyceridemia) পৰা হব পৰা বিপদসমূহ: বহু লোকৰ দেহত লক্ষণ একো দেখা নোযোৱাকৈ থাকে আৰু তেজ পৰীক্ষা কৰাত আকস্মিকভাবে তেজৰ বৰ্ধিত ট্ৰাইগ্লিচৰাইড ধৰা পৰে৷ ইয়াৰ বিপৰীতে আন কিছুমানৰ ছালৰ তলত বা চকুৰ পতাৰ কাষত গোটা বন্ধা Xanthomas, চকুৰ ৰেটিনাত হোৱা Lipemia retinalis, লিভাৰ আৰু প্লীহাৰ আকাৰ ডাঙৰ হোৱা (Hepatosplenomegaly) আদি লক্ষণ ধৰা পৰে৷ এক শতাংশৰ পৰা ৪শতাংশ Hypertriglyceridemia ৰোগীৰ পেনক্ৰিয়াটাইটিচ (pancreatitis) হোৱা পৰিলক্ষিত হয়৷ এনে ৰোগীৰ তেজত ট্ৰাইগ্লাইচেৰাইডৰ পৰিমানে ১০০০ মিলিগ্ৰাম % চেৰাই যাব পাৰে৷ আকৌ উচ্চ ট্ৰাইগ্লাইচেৰাইড ষ্ট্ৰ'ক,হাৰ্ট এটেক আৰু আন হৃদৰোগৰ কাৰক হব পাৰে৷ উচ্চ ট্ৰাইগ্লাইচেৰাইড থকা ৰোগীৰ যৌন অক্ষমতা দেখা দিব পাৰে৷
ট্ৰাইগ্লাইচাইডৰ বৰ্ধিত পৰিমান (Hypertriglyceridemia) হোৱাৰ কিছুমান কাৰক তলত উল্লেখ কৰা হ'ল: -
লাইফ-ষ্টাইল বা জীৱনধাৰণৰ পদ্ধতিত কৰিবলগীয়া সালসলনি সমূহ হ'ল : -
খাদ্যত লবলগীয়া নানাবিধ সতৰ্কতা তলত উল্লেখ কৰা হ'ল : -
এইবিলাক দৰবৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া হব পৰা হেতুকে কোনেও চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ অবিহনে নিজে কোনোবিধ ঔষধ গ্ৰহণ কৰা উচিত নহয়৷ ফেন’ফিব্ৰেট আৰু ষ্টেটিন একে সময়তে প্ৰয়োগ কৰা নহয়৷
আজিলৈ ইমানেই৷ পৰৱৰ্তী সময়ত সম্ভৱপৰ হলে আৰু নতুন তথ্য যোগ দিম৷ প্ৰবন্ধটো লাগতিয়াল বুলি ভবাসকলে লিখকৰ নাম বাদ নিদিয়াকৈ শ্বেয়াৰ কৰাত আপত্তি নাই৷ সকলোৱে স্বাস্থ্যৰ যত্ন লওঁক আৰু কুশলে থাকক৷
লেখক: ডাঃ ভূপেন শইকীয়া
ফোন নং: ০৯৭৪৩৩৭৩৮৭২২
শেহতীয়া উন্নীতকৰণ: : 3/9/2020