প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণৰ বিষয়ে জানিবলগীয়া কথা

আজি এনে এটি অতি লাগতিয়াল বিষয়ৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিব ওলাইছোঁ যাৰ বিষয়ে মানুহে আলোচনা কৰিবলৈ সংকোচ কৰে নাইবা এইটো এটা সাধাৰণ সমস্যা সহজে নিজে নিজেই ভাল হব বুলি ধৰি লয়৷ বিষয়টো হ'ল প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণৰ দ্বাৰা হোৱা ৰোগ৷

প্ৰায় ৫০ শতাংশ মহিলাই নিজৰ জীৱন কালত এবাৰ নহয় এবাৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণত ভোগে৷ প্ৰাকৃতিকভাবে শাৰীৰিক গঠনৰ হেতুকে পুৰুষৰ তুলনাত নাৰীৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ সংখ্যাগতভাবে বহুতো বেচি৷

মহিলাই বিশেষকৈ প্ৰজননক্ষম মহিলা যিসকলে নানান গৰ্ভনিৰোধক ব্যৱহাৰ কৰে তেনে আধুনিক জীৱন-শৈলী পালন কৰা মহিলাৰ এনে ৰোগ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেচি৷

থুলমূলকৈ এই ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত ১জন পুৰুষৰ বিপৰীতে কমেও ৮গৰাকী মহিলা আক্ৰান্ত হয়৷ আন এটি গবেষক গোটৰ মতে ৫০ বছৰৰ তলৰ পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰত বাৰ্ষিক প্ৰতি ১০ হেজাৰৰ ভিতৰত ৫ৰ পৰা ৮ জন পুৰুষৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ হয়৷

কিন্তু ৬০বছৰৰ পিছত পুৰুষৰ প্ৰষ্টেটৰ সমস্যা, বাৰ্ধক্যজনিত শয্যাশায়ী হবলগীয়া অৱস্থা আদি কাৰণত পুৰুষৰো সংক্ৰমণ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়৷

মূত্ৰ প্ৰণালী কেনেদৰে গঠিত?

*দুটিকৈ কিডনি,

*এটি মূত্ৰাশয়(ইউৰিনেৰী ব্লাডাৰ),

*কিডনি আৰু মূত্ৰাশয় সংযোগী দুডালকৈ নলী যাক ইউৰেটাৰ বুলে,

*মূত্ৰাশয়ৰ পৰা প্ৰসাব নিৰ্গত হোৱা এটি নলী ইউৰেথ্ৰা (মূত্ৰ নলী)- এই সকলো মিলাই মূত্ৰ প্ৰণালী গঠিত৷

প্ৰাপ্তবয়স্ক পুৰুষৰ ইউৰেথ্ৰা গড় হিচাবে ৮ইঞ্চি হোৱাৰ বিপৰীতে মহিলাৰ ইউৰেথ্ৰাৰ দৈৰ্ঘ্য ২ইঞ্চি৷ পুৰুষৰ ইউৰেথ্ৰাক মূত্ৰাশয়ৰ দিশে প্ৰষ্টেট নামৰ গ্ৰন্থিয়ে আবৰি ৰাখে৷

প্ৰষ্টেটৰ অসুখ হলে প্ৰসাবৰ প্ৰবাহ বাধা প্ৰাপ্ত হৈ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা বঢ়ায়৷ আকৌ মহিলাৰ ছুটি ইউৰেথ্ৰাইদি শৰীৰৰ বাহিৰৰ বীজাণু অনায়াসে মূত্ৰ প্ৰণালীত প্ৰবেশ কৰি সংক্ৰমণ ঘটাব পাৰে৷

প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণৰ প্ৰকাৰ কি কি?

চিকিৎসকসকলে-

(১) তলৰ অংশৰ মূত্ৰ প্ৰণালীৰ সংক্ৰমণ আৰু

(২) ওপৰৰ অংশৰ মূত্ৰ প্ৰণালীৰ সংক্ৰমণ - এই দুটা শ্ৰেণীত প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণক বিভক্ত কৰিছে৷

যেতিয়া প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ মূত্ৰাশয়ৰ পৰা উজাই কিডনিলৈ বিয়পে তেনে ওপৰৰ অংশৰ মূত্ৰ প্ৰণালীৰ সংক্ৰমণক Urosepsis বুলে৷ এয়া এক গুৰুতৰ অৱস্থা পোনতে নিম্নগামী ৰক্তচাপ, শ্বক আদি হয় আৰু জীৱন-মৰণৰ সংকতে দেখা দিব পাৰে৷

হনিমুন চিষ্টাইটিচ হ'ল নতুনকৈ সংগমত লিপ্ত হোৱা মহিলাই প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণত ভোগা অৱস্থা৷

সংক্ৰমণ কৰা সম্ভাব্য এজেন্ট কিছুমান হ'ল -

সাধাৰতে শৌচদ্বাৰেদি নিৰ্গত হোৱা ই-কলাই (Escherichia coli) নামৰ বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা হোৱা প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ আটাইতকৈ বেচিকৈ হোৱা দেখা যায়৷ আন আন বেক্টেৰিয়া কিছুমান হ'ল-

*Klebsiella,

*Proteus,

*Enterobacter,

*Enterococci,

*Streptococci,

*Staphylococci,

*Pseudomonas spp. আৰু

*E. Faecalis,

*S. Agalactiae,

*Proteus mirabilis,

*S. agalactiae ইত্যাদি৷

কেতিয়াবা অস্বাভাবিক বেক্টেৰিয়াই সংক্ৰমণ কৰাও দেখা যায়৷ আকৌ ইউৰেথ্ৰাত Chlamydia আৰু Mycoplasma বেক্টেৰিয়াই সংক্ৰমণ কৰে৷ কাচিৎ ভাইৰাচ আৰু ফাংগাছে আক্ৰমণ কৰিও প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ কৰিব পাৰে৷

সংক্ৰমণৰ কাৰক কিছুমান -

*অনিয়ন্ত্ৰিত বহুমূ্ত্ৰ ৰোগ

*বৃদ্ধ বয়স- শাৰীৰিক দূৰ্বলতা, প্ৰষ্টেটে কৰা সমস্যাৰ বাবে

*অপাৰেচন বা ৰোগৰ বাবে দীৰ্ঘকাল শয্যাশায়ীহৈ থকা অৱস্থা

*মেনপোজ- অইষ্ট্ৰজেনৰ অভাৱ

*গৰ্ভাৱস্থা- মাতৃ আৰু গৰ্ভস্থ সন্তান দুয়োৰে বিপদ (সময় পূৰ্বে কম ওজনৰ সন্তান প্ৰসৱ)

*অপৰিষ্কাৰকৈ ৰখা জনন আৰু মূত্ৰ প্ৰণালী

*মূত্ৰনলীত সঘনাই কেথেটাৰ ভৰোৱা

*কণ্ডম, ডাইফ্ৰাম আদিৰ সঘন প্ৰয়োগ

*গৰ্ভনিৰোধক জেলিৰ প্ৰয়োগ

*অনিয়ন্ত্ৰিত আৰু বহুগামী যৌন সম্ভোগ

*এইচ আই ভি ৰোগাক্ৰান্ত লোক

*অন্যান্য কাৰণত শৰীৰৰ ইমিউনিটি হ্ৰাস পোৱা লোক

ৰোগৰ লক্ষণসমূহ -

*প্ৰসাবৰ জ্বলা-পূৰা অনুভৱ হোৱা

*সঘনাই বাৰম্বাৰ প্ৰসাব হোৱা

*প্ৰসাব কৰি উঠাৰ পিছতো প্ৰসাব কৰা অসম্পূৰ্ণ যেন অনুভৱ হোৱা

*প্ৰসাবৰ প্ৰবাহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱৰা অৱস্থা হোৱা

*তলপেটত বিষ, কেতিয়াবা শৌচদ্বাৰতো বিষ হোৱা (বিশেষকৈ পুৰুষৰ)

*দূৰ্গন্ধময় প্ৰসাব

*প্ৰসাবৰ বৰণ ৰঙচুৱা,ময়লা বা ঘোলা হোৱা

*ওকালি আৰু বমি হোৱা

*কঁপনি জ্বৰৰ অনুভৱ হোৱা

*শাৰীৰিক ক্লান্তিবোধ

আকৌ কোনোজন ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত ওপৰত উল্লেখিত লক্ষণসমূহ স্পষ্টকৈ দেখা নোযোৱাকৈয়ো থাকিব পাৰে৷ কিন্তু প্ৰসাবৰ পৰীক্ষাতহে ৰোগ ধৰা পৰে৷

পৰৱৰ্তী সম্ভাব্য জটিলতা -

বাৰম্বাৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ(Recurrent UTI)- বিশেষকৈ চিকিৎসা আধৰুৱাকৈ এৰিলে নাইবা ডাক্তৰৰ পৰামৰ্শ অবিহনে নিজাকৈ ভুলে-শুদ্ধই দৰব খালে৷ বিপদজনক Urosepsisৰ কথা আগতে উল্লেখ কৰা হৈছে৷

ৰোগৰ চিনাক্তকৰণৰ বাবে কৰিবলগীয়া পৰীক্ষাসমূহ -

প্ৰসাবৰ ৰুটিন পৰীক্ষা-সদায় প্ৰসাবৰ মাজভাগ পৰীক্ষা কৰিব দিব লাগে৷

*প্ৰসাবৰ কালচাৰ আৰু চেনচিটিভিটি পৰীক্ষা,

*তেজৰ ৰুটিন পৰীক্ষা,

*চুগাৰ, ইউৰিক এচিড পৰীক্ষা; চি

*ষ্টস্কোপি; এক্সৰে পেটৰ(KUB ) আৰু আই ভি পি (Intravenous pyelogram) ;

*আলট্ৰাচাউণ্ড; চিটিস্কেন আৰু এম আৰ আই৷

চিকিৎসা কেনেদৰে আগবঢ়াব?

পোনতেই ৰোগৰ কাৰণ অনুধাৱন কৰিবৰ চেষ্টা কৰা উচিত৷ কাৰণ অনুসৰি চিকিৎসা দিলে সুফল পোৱা যায়৷ উচিত এন্টিবায়টিক প্ৰসাবৰ কালচাৰৰ ৰিপৰ্টমতে প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি৷

ভাইৰাচৰ সংক্ৰমণত চিডফ'ভিৰ (Cidofovir) নামক এন্টিভাইৰেল ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ ফাংগাছৰ সংক্ৰমণত এন্টিফাংগেল ঔষধ প্ৰয়োগ কৰা হয়৷

ওপৰ ভাগৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণত খোৱা (Oral) এন্টিবায়টিকৰ সলনি তেজৰ নলীয়েদি দিয়া(Intravenous) এন্টিবায়টিক প্ৰয়োগ কৰা আৱশ্যকীয়৷

চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰত এটি লাগতিয়াল কথা হ'ল এয়েযে এন্টিবায়টিক দৰব আৰম্ভ কৰাৰ ২৷ ৩দিন পাৰ হওতেই ৰোগৰ উপশম ঘটিব ধৰে৷

কিন্তু ৰোগীয়ে যেন কোনো কাৰণতে দৰবৰ ব্যৱহাৰ বন্ধ নকৰি চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শমতে ৭/১০ দিনৰ ক'ৰ্চ সম্পূৰ্ণ কৰে৷ আধৰুৱা চিকিৎসাও বাৰম্বাৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণৰ এটা কাৰণ৷ আকৌ ড্ৰাগ ৰেজিষ্টেন্সৰ উৎপন্ন হোৱাৰ ইয়ো এক প্ৰমুখ কাৰণ৷

আৰু এটা কথা বিভিন্ন আয়ুৰ্বেদিক দৰব যেনে পূণৰ্নৱা,নিৰি,চিষ্টন আদি সহায়কাৰী ঔষধিহে-এন্টিবায়টিকৰ বিকল্প নহয়৷

সানমিহলি সতৰ্কতামূলক পদক্ষেপ কিছুমান -

*নিয়মিত প্ৰচুৰ পানী সেৱন কৰক৷

*কেনবেৰী ৰসে বাৰম্বাৰ হোৱা প্ৰসবৰ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰে৷

*মাদকদ্ৰব্য ব্যৱহাৰ বাদ দিয়ক৷

*সংগম কৰাৰ পিছত প্ৰসাব কৰক আৰু যৌনাংগ পৰিষ্কাৰ কৰক৷

*মলদ্বাৰ আৰু জননাংগ পৰিষ্কাৰ ৰাখক৷

*কপাহী আৰু ঢিলা কাপোৰৰ অন্ত:বস্ত্ৰ পৰিধান কৰক৷

*চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শমতে ভেজাইনেল প্ৰ'বায়টিক, অইষ্ট্ৰজেন হৰমোন যাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য হয়

সঠিককৈ ব্যৱহাৰ কৰক৷

আন এটি লক্ষ্যনীয় কথা–

যিসকল পুৰুষে ধৰ্মীয় বা আন কাৰণত পুৰুষাংগৰ ছালৰ অগ্ৰিম অংশ কাটি পেলায় (Circumcision)- তেনে লোকৰ প্ৰসাবৰ সংক্ৰমণ আৰু পুৰুষাংগৰ কৰ্কট ৰোগ হোৱাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস পায়৷

লেখক: ডাঃ ভূপেন শইকীয়া

উৎস: স্বাস্থ্য দ্য হেলথ ছলিউশ্যনছ

ফোন নং: +৯৭৪৩৩৭৩৮৭২২