পৃথিৱীৰ চমু পৰিচয়
পৃথিৱীৰ চমু পৰিচয়
পৃথিৱীৰ উৎপত্তি
পৃথিৱী এটা গ্ৰহ। পৃথিৱীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈকে যিখিনি তথ্য আহৰণ কৰিব পৰা হৈছে তাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য তথ্যটো হ’ল যে সৌৰজগতৰ ভিতৰত একমাত্ৰ পৃথিৱীতেই জীৱৰ বসতি আছে।
বৰ্তমান আমি বাস কৰা পৃথিৱীখন অতীজতে এনে নাছিল। বহু বিজ্ঞানীৰ মতে সূৰ্যৰ পৰা উৎক্ষিপ্ত আৰু অনন্ত মহাকাশত ঘূৰ্ণীয়মান এটা প্ৰকাণ্ড অগ্নিপিণ্ড ক্ৰমে চেঁচা হৈ গোট মাৰি পৃথিৱী খনৰ সৃষ্টি কৰিছে। বৰ্তমানৰ অৱস্থালৈ আহোঁতে অৱশ্যে পৃথিৱীক কেবা কোটিও বছৰ লাগিছে।
ফৰাচী বিজ্ঞানি লেপ্লাছৰ মতে এটা ঘূৰ্ণীয়মান নিহাৰিকাৰ এটা অংশই হ’ল সূৰ্য। নীহাৰিকাটো প্ৰচণ্ড বেগত ঘূৰোঁতে ঘূৰোঁতে তাৰ একো একো অংশ খহি গৈ তাৰ পৰাই পৃথিৱী আৰু অন্যান্য গ্ৰহ-উপগ্ৰহৰ সৃষ্টি হৈছে।
লেপ্লাছৰ বহু বছৰৰ পাছত ইংৰাজী বিজ্ঞানী জেমছ জীনছ আৰু হেৰল্ড জেফ্ৰিছে এটা মতবাদ আগবঢ়াই ক’লে যে আমাৰ সূৰ্যতকৈ কেইবা কোটি গুণ ডাঙৰ এটা প্ৰকাণ্ড নক্ষত্ৰ মহাশূন্যত হঠাৎ সূৰ্যৰ নিচেই ওচৰলৈ আহে। সেইটো সূৰ্যৰ কাষেদি প্ৰচণ্ড বেগত পাৰ হৈ যাওঁতে তাৰ আকৰ্ষনত সূৰ্যপৃষ্ঠত প্ৰচণ্ড জোৱাৰৰ সৃষ্টি হৈছিল। ইয়াৰ ফলত সূৰ্যৰ পৰা কিছু অংশ গেছীয় ৰুপত বাহিৰলৈ ওলাই আহে। এই বিছিন্ন অংশ খিনিয়েই ক্ৰমে সংকুচিত আৰু শীতল হৈ গ্ৰহ-উপগ্ৰহ হ’ল আৰু সূৰ্যৰ চাৰিওফালে পৰিভ্ৰমণ কৰিবলৈ ধৰিলে। তেনে এটি অংশৰ পৰাই আমাৰ পৃথিৱী খনৰো সৃষ্টি হৈছে। কিন্ত বিজ্ঞানী সকলে এই মতবাদো ক্ৰুটিহীন বুলি ক’ব নোখোজে। বিজ্ঞানী সকলৰ মতে জীনছ-জেফ্ৰিছৰ মতবাদ যদি শুদ্ধ হয়, তেনেহ’লে গ্ৰহবোৰ সূৰ্যৰ ওচৰে পাজৰে থাকিব লাগিছিল। কিন্ত সেয়া হোৱা নাই ; সূৰ্যৰ গ্ৰহবোৰৰ পাৰস্পৰিক দূৰত্ব যথেষ্ট বেছি।
ইয়াৰ পাছত বিজ্ঞানী হয়েলে আন এটা মতবাদ আগবঢ়ায়। তেওঁ ক’লে যে মহাশূন্যৰ পিনে চালে বহু যুগ্ম-নক্ষত্ৰ (একেলগে থকা দুটা তৰা) দেখা যায়। পূৰ্বতে সূৰ্য আৰু আন এটা নক্ষত্ৰ এনেদৰে যুগ্ম অৱস্থাত আছিল। কল্পনাতীত প্ৰচণ্ড বেগেৰে আৱৰ্তনৰ ফলত বহু কোটি বছৰৰ পূৰ্বে নক্ষত্ৰটোত বিস্ফোৰণ ঘটে। ফলত নক্ষত্ৰটোৰ কিছু অংশ থাকি যায় আৰু বাকী অংশ বহু শতকোটি কিলোমিটাৰ দূৰৈত পৰেগৈ। সূৰ্যৰ অংশ আৰু সেই নক্ষত্ৰটোৰ অংশৰ পৰাই আমাৰ সৌৰজৰ্তৰ গ্ৰহ আৰু উপগ্ৰহবোৰৰ সৃষ্টি হৈছে। হয়েলৰ এই মতবাদৰ নাম ‘যুগ্মতাৰকাবাদ’। বিজ্ঞানী সকলৰ বহুতেই হয়েলৰ এই মতবাদটো সমৰ্থন কৰে যদিও পৃথিৱীৰ সৃষ্টিতত্ত্ব এতিয়াও ৰহস্যবৃত।
পৃথিৱীৰ বয়স
পৃথিৱীৰ বয়স কিমান, সেই বিষয়ে বিজ্ঞানী সকলৰ মাজত মতভেদ আছে। কোনো কোনোৰ মতে জ্বলন্ত বাষ্পপিণ্ডৰ পৰা চেঁচা হৈ বৰ্তমানৰ অৱস্থালৈ আঁহোতে পৃথিৱীক ১৫০ কোটি বছৰৰ পৰা ৩০০ কোটি বছৰ সময় লাগিছে। আন এচাম বিজ্ঞানীৰ মতে এই সময় ২৭৫ কোটি বছৰ। সেইদৰে বিভিন্ন বিজ্ঞানী সকলৰ কোনোবাই পৃথিৱীৰ বয়স ৪৮০ কোটি বছৰ, কোনোবাই পাঁচ লাখ কোটি বছৰ বুলি ক’লে। যি কি নহওক, সম্প্ৰতি ভূমিকম্পৰ বেগ আৰু সাগৰৰ লোণৰ হিচাপ কৰি পৃথিৱীৰ থূল-মূল বয়স উলিওৱা হৈছে। পৃথিৱীৰ বয়স উলিওৱা একেবাৰে আধুনিক উপায় হ’ল শিলৰ মাজত থকা তেজষ্ক্ৰিয় পদাৰ্থৰ ক্ষয়প্ৰাপ্তিৰ হিচাপ উলিওৱা। তেজষ্ক্ৰিয় পদাৰ্থ হ’ল কেতবোৰ মৌলিক পদাৰ্থ, যাৰ অন্তৰ্ভাগৰ পৰা অনবৰতে ৰশ্মি নিৰ্গত হয় আৰু ক্ৰমে সেইবোৰ ভাগি কোটি কোটি বচগৰত আন এক মৌলিক পদাৰ্থত পৰিণত হয়। তেনে এক মৌলিক পদাৰ্থ ইউৰেনিয়াম ক্ৰমশঃ সীহত পৰিণত হয়। হিচাপ কৰি দেখা গৈছে যে ১০০ গ্ৰাম ইউৰেনিয়াম এক গ্ৰাম সীহত পৰিণত হ’বলৈ সময় লাগে ৯ কোটি বছৰ। ইয়াৰ পৰাই হিচাপ কৰি পৃথিৱীৰ বয়স প্ৰায় ৪৬০ কোটি বছৰ বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে।
পৃথিৱীৰ ভাগ
বায়ু, পানী আৰু শিল- ইয়াকে লৈ পৃথিৱীৰ উপৰি ভাগ গঠিত। ইয়াৰ ভিতৰত বায়ু আটাইতকৈ পাতল, সেয়ে বায়ু সকলোতকৈ ওপৰত আছে। এই বায়ুৱে এখন ডাঠ অদৃশ্য চাঁদৰৰ দৰে পৃথিৱীক আৱৰি আছে। এই বায়ু পৃথিৱীৰেই অংশ। বিজ্ঞানী সকলৰ ভাষাত ইয়াৰ নামেই বায়ুমণ্ডল (atmosphere)। বহুবিধ গেছৰ সংমিশ্ৰণত বায়ুমণ্ডলৰ আৱৰণটো গঠিত হৈছে। এই আৱৰণটোতে উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীৰ বাবে অপৰিহাৰ্য উপাদান থাকে। পৃথিৱীৰ মধ্যাকৰ্ষণ শক্তিয়ে এই বায়ুমণ্ডলক পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰৰ ফালে টানি থাকে। সেয়ে ই সদায় পৃথিৱীৰ গাতে লাগি থাকে। বায়ুমণ্ডলৰ এই সীমা ধৰাপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ১০,০০০ কিলোমিটাৰ উচ্চতালৈকে আছে বুলি বিজ্ঞানী সকলে ঠাৱৰ কৰিছে। অৱশ্যে বায়ুৰ ঘনত্ব ২৯ কিলোমিটাৰৰ ওপৰলৈ একেবাৰে কম। পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলক পাঁচটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে
(১)ট্ৰপ’স্ফিয়েৰ(Troposphere),
(২)ষ্ট্ৰেট’স্ফিয়েৰ(Stratosphere),
(৩)মেছ’স্ফিয়েৰ(Mesosphere),
(৪) আয়নমণ্ডল(Ionosphere),
(৫) বহিঃমণ্ডল(Exosphere)।
বায়ুমণ্ডলৰ ঠিকৰ্তলতেই জলৰাশি অৱস্থিত। এই জলৰাশিৰ এটা গভীৰ স্তৰে পৃথিৱীৰ উপৰি ভাগ বা ভূত্ত্বকক আবৰি ৰাখিছে। পৃথিৱীৰ সকলো ঠাইতে এই জলৰাশিৰ গভীৰতা সমান নহয়। পৃথিৱীৰ এক-তৃতীয়াংশই হৈছে। ইয়াৰ নাম দিয়া হৈছে জলমণ্ডল বা বাৰিমণ্ডল(Hydrosphere)। পৃথিৱীৰ সাগৰ, মহাসাগৰ ইয়াৰেই অংশ।
পৃথিৱীৰ জল ভাগৰ তলতেই অৱস্থিত শিলৰ তৰপ। ইয়াৰ নাম শিলা মণ্ডল বা অশ্ম মণ্ডল (Lithosphere)। ভূপৃষ্ঠৰ পৰা ই প্ৰায় ১০০ কিলোমিটাৰ লৈকে বিস্তৃত।
ভূত্বক
শিল আৰু মাটিৰে গঠিত পৃথিৱীৰ উপৰি ভাগ বা খোলাটোৰ নাম ভূত্বক (Crust of the Earth)। ই প্ৰায় ৪৫ কিলোমিটাৰ ডাঠ।
পৃথিৱীৰ আকৃতি
পৃথিৱীৰ আকৃতি সম্পূৰ্ণ গোলাকাৰ নহয়, নাচপতি এটাৰ নিচিনা। পৃথিৱীৰ দক্ষিণ মেৰুটো উত্তৰ মেৰুৰ তুলনাত ৪৪.৭ মিটাৰ পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰৰ ফালে চাপখোৱা। সেইদৰে ইয়াৰ উত্তৰ মেৰুটোও ১৮.৯ মিটাৰ ওপৰলৈ উঠঙা হৈ উঠা। পৃথিৱীৰ বিশাল আয়তনৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এই সৰু সৰু ব্যতিক্ৰমবোৰ আপাত দৃষ্টিত তেনেই নগণ্য যেন লাগিলেও বিজ্ঞানী সকলৰ সূক্ষ্ম পৰ্যবেক্ষণ দৃষ্টিত ই নিঃসন্দেহে গুৰুত্ব পূৰ্ণ সমল। পৃথিৱীৰ এই আকৃতিক বিজ্ঞানৰ ভাষাত ‘অভিগত উপবৃত্তাকাৰ আকৃতি’ (Oblate Ellipsoid) বোলা হয়।
মেৰুদণ্ড
পৃথিৱীৰ দুই চাপখোৱা মেৰু সংযোগী কাল্পনিক ৰেখাডালক পৃথিৱীৰ মেৰুদণ্ড বোলা হৈছে। ইয়াৰ উত্তৰ মূৰক উত্তৰ মেৰু আৰু দক্ষিণ মূৰক দক্ষিণ মেৰু বোলা হয়।
বিষুৱ ৰেখা
পৃথিৱীৰ দুই মেৰুৰ বিন্দুৰ পৰা সমান দূৰত পৃথিৱী খনক সমানে দুটা ভাগ কৰি যিডাল ৰেখা কল্পনা কৰা হৈছে সেয়ে হ’ল বিষুৱ ৰেখা। এই ৰেখাৰ সহায়ত এখন ঠাইৰ অৱস্থিতি নিৰুপণ কৰা হয়। ইয়াক নিৰক্ষ ৰেখা বুলিও কোৱা হয়।
অক্ষৰেখা
বিষুৱ ৰেখাৰ সমান্তৰালকৈ ইয়াৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণত পৃথিৱীৰ বুকুত কিছুমান ৰেখা কল্পনা কৰা হৈছে। এই কাল্পনিক ৰেখাবোৰক অক্ষৰেখা বোলে।
দ্ৰাঘিমা ৰেখা
বিষুৱ ৰেখাক লম্বভাৱে ছেদ কৰি উত্তৰ মেৰুৰ পৰা দক্ষিণ মেৰুলৈ কিছুমান ৰেখা কল্পনা কৰা হৈছে। এইবোৰকে দ্ৰাঘিমা ৰেখা বোলা হয়। গ্ৰীণহাউচ মান মন্দিৰৰ ওপৰেদি যি ডাল দ্ৰাঘিমা ৰেখা গৈছে সেইডালক ‘০’ বুলি ধৰি পূবে ১৮০ ডাল আৰু পশ্চিমে ১৮০ ডাল দ্ৰাঘিমা ৰেখা কল্পনা কৰা হৈছে।
কৰ্কট ক্ৰান্তি
বিষুৱ ৰেখাৰ উত্তৰে ২৩.৫ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষাংশক কৰ্কট ক্ৰান্তি বোলা হয়। ইয়েই সূৰ্যৰ উত্তৰায়নৰ শেষ সীমা।
মকৰ ক্ৰান্তি
বিষুৱ ৰেখাৰ দক্ষিণে ২৩.৫ ডিগ্ৰী দক্ষিণে অক্ষাংশক মকৰ ক্ৰান্তি বোলা হয়। ইয়েই সূৰ্যৰ দক্ষিণায়নৰ শেষ সীমা।
আহ্নিক গতি
পৃথিৱীয়ে ইয়াৰ দুই মেৰু সংযোগী অক্ষ ডালক কেন্দ্ৰ কৰি অনবৰতে আৱৰ্তন কৰি থাকে। পৃথিৱীয়ে নিজ কক্ষত এবাৰ প্ৰদক্ষিণ কৰিবলৈ ২৩ ঘণ্টা ৫৬ মিনিট আৰু ৮.০৯ ছেকেণ্ড বা প্ৰায় ২৪ ঘন্টা সময় লয়। ইয়েই আহ্নিক গতি। পৃথিৱীৰ এই আহ্নিক গতিৰ ফলতে দিন-ৰাতি হয়।
বাৰ্ষিক গতি
বাৰ্ষিক গতি হ’ল পৃথিৱীয়ে সূৰ্যৰ চাৰিওফালে এবাৰ প্ৰদক্ষিণ কৰিবলৈ লগা সময়। পৃথিৱীয়ে এক উপবৃত্তাকাৰ পথত ৩৬৫ দিন ৬ ঘণ্টা ৯ মিনিট ১০ ছেকেণ্ড বা প্ৰায় এবছৰত, সূৰ্যৰ চাৰিওফালে সম্পূৰ্ণ এপাক ঘূৰে। এই সময়ক এবছৰ (বৰ্ষ) বুলি ধৰা হয় আৰু সেয়ে এই গতিৰ নাম বাৰ্ষিক গতি। বাৰ্ষিক গতি। বাৰ্ষিক গতিৰ ফলত দিন-ৰাতি চুটি-দীঘল হয়, ঋতুৰ পৰিৱৰ্তন হয়।
বছৰৰ দীঘল দিন
২১ জুন।
বছৰৰ চুটি দিন
২২ ডিচেম্বৰ।
দিন-ৰাতি সমান দিন
২১ মাৰ্চ আৰু ২৩ ছেপ্টেম্বৰ।
পৃথিভৌগোলিক তথ্য
|
পৃষ্ঠকালি (পৰিসৰ) |
৫১,০১,০০,৫০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
স্থলভাগৰ কালি |
১৪,৮৯,৫০,৮০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জল ভাগৰ কালি |
৩৬,১১,৪৯,৭০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
বিষুৱীয় পৰিধি |
৪০,০৬৭ কিলোমিটাৰ (পূবা-পশ্চিমাকৈ) |
|
মেৰু পৰিধি |
৪০,০০০ কিলোমিটাৰ (উত্তৰা-দক্ষিণাকৈ) |
|
বিষুৱীয় ব্যাস |
১২,৭৫৪ কিলোমিটাৰ |
|
মেৰু সংযোগী ব্যাস |
১২,৭১৪ কিলোমিটাৰ |
|
ভৰ |
৫.৮৮৮ x ১০২১ টন |
|
ঘনত্ব |
৫.৫১৭ (পানীৰ ঘনত্ব ১ বুলি ধৰি) |
|
আয়তন (volume) |
১,০৮৩,২০৮,৮৪০,০০০ ঘন কিলোমিটাৰ |
|
মুঠ ভূপৃষ্ঠৰ জলভাগ |
৭০.৯২ শতাংশ |
|
মুঠ ভূপৃষ্ঠৰ স্থলভাগ |
২৯.০৮ শতাংশ |
|
সূৰ্যৰ পৰা গড় দূৰত্ব |
১৪.৯৬ কোটি কিলোমিটাৰ |
|
আৱৰ্তন কাল (সৌৰ দিন) |
২৩ ঘণ্টা ৫৬মিনিট ৪.০৯ ছেকেণ্ড |
|
পৰিভ্ৰমণ কাল |
৩৬৫ দিন ৬ ঘণ্টা ৯ মীট ১০ ছেকেণ্ড |
|
কক্ষপথৰ বেগ |
২৯.৮ কিলোমিটাৰ (প্ৰতি ছেকেণ্ডত) |
|
সূৰ্যতলৰ সৈতে কৰা কোণ |
২৩ ১/২ ডিগ্ৰী |
|
মেৰুদণ্ডই কক্ষতলৰ সৈতে কৰা কোণ |
৬৬ ১/২ ডিগ্ৰী |
|
উপগ্ৰহ |
এটা ; চন্দ্ৰ |
|
বয়স |
৪৬০ কোটি বছৰ (প্ৰায়) |
|
পৃথিৱীৰ পৰা চন্দ্ৰৰ দূৰত্ব |
প্ৰায় ৩,৮৪,৪০০ কিলোমিটাৰ |
|
ভূপৃষ্ঠত সূৰ্যৰ ৰশ্মি পৰিবলৈ লগা সময় |
৮ মিনিট ১৮ ছেকেণ্ড |
|
বায়ুমণ্ডলৰ উপাদান |
অক্সিজেন (২০.৯৫ শতাংশ), নাইট্ৰোজেন (৭৮.০৮), আৰ্গন (০.৯৩ শতাংশ), ত্ৰিপ্টন, কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইড, নিয়ন, হিলিয়াম, অ’জন, হাইড্ৰোজেন, জেনন আদি(০.০৪ শতাংশ)। |
|
মাধ্যাকৰ্ষণ |
৯৮১ ছেণ্টিমিটাৰ/বৰ্গ ছেকেণ্ড |
|
মহাদেশ |
সাতখন |
|
মহাসাগৰ |
পাঁচখন |
|
দেশ |
২০০৪ চনৰ জুলাই মাহৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি পৃথিৱীৰ মুঠ দেশৰ সংখ্যা ২৫৮ খন। ইয়াৰে ১৯৭ খন সাৰ্বভৌম দেশ আৰু ৬১ খন অন্যান্য দেশ। |
|
*জনসংখ্যা (২০০৯) |
৬৭৯ কোটি ৬২ হাজাৰ |
|
২০২৫ চনত সম্ভাব্য জনসংখ্যা |
৭৮৯ কোটি ৭৯ লাখ |
*উৎস : United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division
পৃথিৱীৰ মহাদেশ কেইখন
পৃথিৱীৰ মহাদেশৰ সংখ্যা সাতখন। সেই কেইখন হ’ল : এছিয়া, আফ্ৰিকা, ইউৰোপ, উত্তৰ আমেৰিকা, দক্ষিণ আমেৰিকা, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু এণ্টাৰ্কটিকা বা কুমেৰু মহাদেশ।
এছিয়া মহাদেশ
এছিয়া পৃথিৱীৰ বৃহত্তম মহাদেশ। এইখন মহাদেশে পৃথিৱীৰ স্থলভাগৰ প্ৰায় এক-তৃতীয়াংশ ঠাই আগুৰি আছে। ইয়াৰ মাটিকালি : ৪,৩৯,৯৯,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ মুঠ মাটিকালিৰ ২৯.৫ শতাংশ)। জনসংখ্যা (২০০৮) : ৪০৫.৩৮ কোটি (পৃথিৱীৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ শতকৰা ৬০.৪ ভাগ)। ২৫ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমাৰ পৰা ১৭০ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমালৈ এছিয়া মহাদেশ বিস্তৃত।কেইটামান পূব ভাৰতীয় দ্বীপৰ বাহিৰে এছিয়া মহাদেশৰ বাকী অংশ উত্তৰ গোলাৰ্ধত অৱস্থিত। চাৰিসীমা : উত্তৰে তুষাৰাবৃত উত্তৰ মহাসাগৰ ; পূবে প্ৰশান্ত মহাসাগৰ ; দক্ষিণে ভাৰত মহাসাগৰ আৰু পশ্চিমে ইউৰোপ আৰু আফ্ৰিকা। মুঠ দেশ : ৪৭ খন।
আফ্ৰিকা মহাদেশ
আকাৰত আফ্ৰিকা পৃথিৱীৰ দ্বিতীয় বৃহৎ মহাদেশ। আফ্ৰিকা মহাদেশ এছিয়াৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশৰ সমান। কৰ্কট ক্ৰান্তি আৰু দুয়োডাল ৰেখা এই মহাদেশৰ মাজেদি গৈছে। তদুপৰি বিষুৱ ৰেখাই আফ্ৰিকা মহাদেশক প্ৰায় দুটা সমান অংশত ভাগ কৰিছে। ইয়াৰ মাটিকালি : ৩,০৩,৩১,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ২০ শতাংশ), জনসংখ্যা (২০০৮) : ৯৭.২ কোটি (পৃথিৱীৰ ১৪.৫ শতাংশ)। আফ্ৰিকা মহাদেশ ৩৭ ১/২ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষৰেখাৰ পৰা ৩৪ ১/২ ডিগ্ৰী দক্ষিণ অক্ষৰেখা আৰু ৫১ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমাৰ পৰা ১৭ ১/২ ডিগ্ৰী পশ্চিম দ্ৰাঘিমালৈ বিস্তৃত। ভূমধ্য আৰু লোহিত সাগৰে আফ্ৰিকা মহাদেশক ইউৰোপ আৰু এছিয়া মহাদেশৰ পৰা পৃথক কৰিছে। চাৰিসীমা : উত্তৰে ভূমধ্য সাগৰ, এছিয়া মহাদেশ ; পূবে সংকীৰ্ণ লোহিত সাগৰ আৰু ভাৰত মহাসাগৰ; দক্ষিণে উত্তমাশা অন্তৰীপ, ভাৰত মহাসাগৰ; পশ্চিমে আটলাণ্টিক মহাসাগৰ। মুঠ দেশ : ৫৩ খন।
ইউৰোপ মহাদেশ
ইউৰোপ মহাদেশ এছিয়াৰ পশ্চিমে অৱস্থিত। আন মহাদেশ কেইখনৰ তুলনাত (অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু এণ্টাৰ্কটিকাক বাদ দি) ইয়াৰ মাটিকালি কম যদিও এই মহাদেশ অতি ঘন বসতিপূৰ্ণ। এই মহাদেশ খনৰ ৰাষ্ট্ৰবোৰে বহু বছৰ ধৰি বিশ্বৰ ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত বিশেষ প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আহিছে। ৰোমান আৰু গ্ৰীক সভ্যতা এই মহাদেশতেই গঢ়ি উঠিছিল। ইউৰোপ মহাদেশ সকলো দিশতে পৃথিৱীৰ এখন উন্নত মহাদেশ। ইউৰোপ আৰু এছিয়া দুয়োখনকে একেলগে ইউৰেছিয়া বোলা হয়। ইউৰোপ মহাদেশৰ মাটিকালি : ১,০৯,০০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ৬.৫ শতাংশ), জনসংখ্যা (২০০৮) : ৭২.৯ কোটি (পৃথিৱীৰ ১০.৯ শতাংশ)। ইউৰোপৰ মাটিকালি এছিয়া মহাদেশৰ মাটিকালিৰ এক-চতুৰ্থাংশৰ সমান। এই মহাদেশ ৭১ ডিগ্ৰী উত্তৰে অক্ষৰেখাৰ পৰা ৩৬ ডিগ্ৰী দক্ষিণ অক্ষৰেখা আৰু ৯ ১/২ ডিগ্ৰী পশ্চিম দ্ৰাঘিমাৰ পৰা ৬৬ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমালৈ বিস্তৃত। চাৰিসীমা : উত্তৰে উত্তৰ মহাসাগৰ; পূবে এছিয়া মহাদেশ; দক্ষিণে ভূমধ্য সাগৰ, কৃষ্ণ সাগৰ আৰু আফ্ৰিকা; পশ্চিমে আটলাণ্টিক মহাসাগৰ। মুঠ দেশ : ৪৫ খন।
উত্তৰ আমেৰিকা
উত্তৰ গোলাৰ্ধৰ অন্যতম মহাদেশ উত্তৰ আমেৰিকা। এইখন মহাদেশ পৃথিৱীৰ তৃতীয় বৃহত্তম মহাদেশ। খনিজাত দ্ৰব্য আৰু বনজ সম্পদত চহকী উত্তৰ আমেৰিকা কৃষি আৰু উদ্যোগতো এখন আগশাৰীৰ মহাদেশ। ত্ৰিভুজাকৃতিৰ উত্তৰ আমেৰিকাৰ মাটিকালি : ২,৩৭,২৪,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ১৬.৩ শতাংশ), জনসংখ্যা (২০০৮) : ৫২.৭৮ কোটি (পৃথিৱীৰ ৭.৯ শতাংশ)। এই মহাদেশ ৮৩ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষৰেখাৰ পৰা ৭ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষৰেখা আৰু ২০ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমাৰ পৰা ১৬৮ ডিগ্ৰী পশ্চিম দ্ৰাঘিমালৈ বিস্তৃত। বেৰিং প্ৰণালী আৰু পানামা খালে উত্তৰ আমেৰিকাক ক্ৰমে এছিয়া মহাদেশ আৰু দক্ষিণ আমেৰিকাৰ পৰা পৃথক কৰিছে। চাৰিসীমা : উত্তৰে উত্তৰ মহাসাগৰ; পূবে আটলাণ্টিক মহাসাগৰ; দক্ষিণে মেক্সিকো উপসাগৰ, কেৰিবিয়ান সাগৰ; পশ্চিমে প্ৰশান্ত মহাসাগৰ। মুঠ দেশ : ১৬ খন।
দক্ষিণ আমেৰিকা
ই দক্ষিণ গোলাৰ্ধৰ এখন অন্যতম মহাদেশ। ইয়াৰ ৰাষ্ট্ৰবোৰ অৰ্থনৈতিক ভাৱে দুৰ্বল। আকৃতিত ত্ৰিভুজ এটাৰ দৰে এইখন মহাদেশ ১১ ১/২ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষৰেখাৰ পৰা ৫৫ ডিগ্ৰী দক্ষিণ অক্ষৰেখা আৰু ৩৫ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমাৰ পৰা ৮২ ডিগ্ৰী পশ্চিম দ্ৰাঘিমালৈ বিস্তৃত। এই মহাদেশৰ মাজেৰে মকৰ ক্ৰান্তি ৰেখা পাৰ হৈ গৈছে। ইয়াৰ মাটিকালি : ১৭,৫৯৯,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ১১.৮ শতাংশ)। জনসংখ্যা (২০০৮) : ৩৮.৮৬ কোটি (পৃথিৱীৰ ৫.৮০ শতাংশ)। এই মহাদেশৰ উত্তৰৰ উপকূলীয় অঞ্চলৰ বাহিৰে বাকী সৰহ ভাগেই দক্ষিণ গোলাৰ্ধত অৱস্থিত। এই মহাদেশক আটলাণ্টিক আৰু প্ৰশান্ত মহাসাগৰে আগুৰি আছে। মহাদেশ খনৰ প্ৰায়বোৰ দেশেই দীৰ্ঘদিন ধৰি স্পেনিছ আৰু পৰ্টুগীজ ঔপনিৱেশিকৰ অধীনত থকাৰ পিছত বৰ্তমান স্বাধীন হৈছে আৰু আন আন উন্নতি অভিলাসী দেশৰ দৰে এইবোৰ দেশেও অৰ্থনৈতিক তথা সাংস্কৃতিক উন্নতিৰ পথত আগবঢ়াৰ প্ৰয়াস কৰিছে। মুঠ দেশ : ১৯ খন।
অষ্ট্ৰেলিয়া মহাদেশ
অষ্ট্ৰেলিয়া পৃথিৱীৰ ক্ষুদ্ৰতম মহাদেশ। ইয়াক এক বৃহৎ দ্বীপ-মহাদেশ বুলিব পাৰি। ইয়াৰ মাটিকালি : ৭৬,৮২,৩০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ৫.২ শতাংশ), জনসংখ্যা (২০০৮) : ৩.৪৩ কোটি (পৃথিৱীৰ ০.৫ শতাংশ)। অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু ইয়াৰ লগতে নিউজিলেণ্ড, টাছমানিয়া, নিউগিনি আৰু প্ৰশান্ত মহাসগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ একেলগে অষ্ট্ৰেলেছিয়া বা ওছেনিয়া বুলি কোৱা হয়।
কুমেৰু বা এণ্টাৰ্কটিকা মহাদেশ
কুমেৰু মহাদেশ মাটিকালিৰ দিশত পৃথিৱীৰ পঞ্চম স্থানাধিকাৰী। এই মহাদেশৰ ভূভাগ বৰফেৰে আৱৰা। ইয়াৰ ভূভাগৰ ওপৰত থকা বৰফৰ আচ্ছাদন প্ৰায় দুহেজাৰ মিটাৰ। পৃথিৱীৰ ভূভাগৰ প্ৰায় ১০ শতাংশ এই মহাদেশে আৱৰি ৰাখিছে। এই মহাদেশ বিশ্বৰ আটাইতকৈ শীতল অঞ্চল। ইয়াৰ অঞ্চল বিশেষে উষ্ণতাৰ মাত্ৰা -৮৯ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ পৰ্যন্ত হয়। সমগ্ৰ পৃথিৱীৰে মুঠ বৰফৰ ৯০ শতাংশ ইয়াত আছে। এই মহাদেশ জনবসতিহীন। পেংগুইন, তিমি, ছীল আদিয়েই ইয়াৰ প্ৰধান অধিবাসী। তদুপৰি ইয়াত ৪০০ প্ৰজাতিৰ বিভিন্ন গছ আৰু প্ৰায় ৪৫ টা প্ৰজাতিৰ চৰাইৰ সন্ধান পোৱা গৈছে। ইয়াৰ মাটিকালি : ১,৪২,৪৫,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (পৃথিৱীৰ ৯.৭ শতাংশ)। জনসংখ্যা (২০০৭) : প্ৰায় ১০০ (পৃথিৱীৰ ০.০০০০১ শতাংশ)।
পৃথিৱীৰ মহাসাগৰ কেইখন
পৃথিৱীৰ ধৰাপৃষ্ঠৰ প্ৰায় ৭১ শতাংশ জলভাগে আৱৰি আছে। ইয়াৰে ৯৭.৩ শতাংশ সাগৰ মহাসাগৰে আৰু বাকী ২.৭ শতাংশ হ্ৰদ, নদী, ভূগৰ্ভৰ জল আদিয়ে আৱৰি আছে।
পৃথিৱীৰ মহাসাগৰ পাঁচখন: প্ৰশান্ত মহাসাগৰ, আটলাণ্টিক মহাসাগৰ, ভাৰত মহাসাগৰ, উত্তৰ মহাসাগৰ আৰু দক্ষিণ মহাসাগৰ। কোনো কোনো পণ্ডিতে অৱশ্যে পৃথিৱীত তিনি খনহে মহাসাগৰ আছে বুলি ক’ব খোজে। তেওঁলোকৰ মতে উত্তৰ মহাসাগৰ প্ৰশান্ত আৰু আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ অংশ আৰু দক্ষিণ মহাসাগৰ প্ৰশান্ত, আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ অংশ।
প্ৰশান্ত মহাসাগৰ
প্ৰশান্ত মহাসাগৰ বিশ্বৰ ব্ৰৰুহত্তম মহাসাগৰ। মহাসাগৰ খনৰ কালি প্ৰায় ১৬,৫৭,৬০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, গড় গভীৰতা ৪,১৮৮ মিটাৰ। নিউগিনি দ্বীপৰ উত্তৰৰ মাৰিয়ানা খাতত ইয়াৰ গভীৰতা সৰ্বোচ্চ (১১,০৩৩ মিটাৰ/৩৬,১৯৮ ফুট)। ভূপৃষ্ঠৰ প্ৰায় ৩৫ শতাংশ স্থান প্ৰশান্ত মহাসাগৰে অধিকাৰ কৰি আছে। মুঠ জলভাগৰ ৪৫ শতাংশ আছে এই মহাসাগৰতে। আলাস্কা উপসাগৰ, বেৰিং প্ৰণালী, কেলিফোৰ্ণিয়া উপসাগৰ, ওখটস্ক সাগৰ, চীন সাগৰ, জাপান সাগৰ আদি প্ৰশস্ত মহাসাগৰৰ অংশ।
আটলাণ্টিক মহাসাগৰ
আটলাণ্টিক মহাসাগৰ্পৃথিৱীৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম মহাসাগৰ। ইয়াৰ কালি ৮,২৪,৩৯,৭০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ। উপকূলৱৰ্তী নিৱেশিকা (creek) আৰু উপসাগৰ লৈ মহাসাগৰ খনৰ মুঠ কালি প্ৰায় ১০,৬৪,৬৩,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ। গভীৰতা গড়ে প্ৰায় ৩,৭৫৬ মিটাৰ। মহাসাগৰ খনৰ গভীৰতা স্থান পুৱেৰ্টো ৰিকোৰ উত্তৰে অৱস্থিত; গভীৰতা ৮,৩৮৫ মিটাৰ। এই মহাসাগৰে ধৰাপৃষ্ঠৰ প্ৰায় ২৩.৯ শতাংশ আগুৰি আছে। ইয়াৰ দুয়োকাষে থকা বাল্টিক সাগৰ, ভূমধ্য সাগৰ, কৃষ্ণ সাগৰ, কেৰিবিয়ান সাগৰ, মেক্সিকো উপসাগৰ, উত্তৰ সাগৰ আদি সাগৰ উপসাগৰবোৰক আটলাণ্টিকৰ অংশ বুলি ধৰা হয়।
ভাৰত মহাসাগৰ
ভাৰত মহাসাগৰ পৃথিৱীৰ তৃতীয় বৃহৎ মহাসাগৰ। মহাসাগৰ খনৰ কালি প্ৰায় ৭,৩৪,২৬,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, গড় গভীৰতা প্ৰায় ৩,৪০০ মিটাৰ। এই মহাসাগৰে ভূপৃষ্ঠৰ প্ৰায় ২০.৩ শতাংশ জুৰি আছে। বংগোপসাগৰ, আৰব সাগৰ, লোহিত সাগৰ, পাৰস্য উপসাগৰ আদি ভাৰত মহাসাগৰৰ অংশ।
উত্তৰ মহাসাগৰ
উত্তৰ মেৰুৰ চাৰিওকাষে অৱস্থিত বৃত্তাকাৰ মহাসাগৰকে উত্তৰ মহাসাগৰ বা সুমেৰু মহাসাগৰ বুলি জনা যায়। মহাসাগৰ খনৰ কালি ১,৪০,৮৯,৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ আৰু গড় গভীৰতা ৫,৪৫১ মিটাৰ। মহাসাগৰ খনৰ অধিকাংশ অঞ্চল বছৰৰ বাৰ মাহেই বৰফেৰে আবৃত্ত হৈ থাকে। চুটি গ্ৰীষ্মকালত ইয়াৰ বৰফ কিছু গলে আৰু সেইবোৰ প্ৰকাণ্ড একোটা বৰফৰ স্তুপৰ (Ice Berg)ৰুপত আটলাণ্টিক মহাসাগৰত পৰেহি। সমগ্ৰ অঞ্চলটোত শীতকালছোৱা অন্ধকাৰ আৰু গ্ৰীষ্মকালছোৱা একেৰাহে দিন।
দক্ষিণ মহাসাগৰ
এণ্টাৰ্কটিকা বা সুমেৰুৰ চাৰিওফালে থকা বিশাল জলভাগক দক্ষিণ মহাসাগৰ বোলা হয়। আন্তৰ্জাতিকভাৱে প্ৰায় ৬৬ ডিগ্ৰী দক্ষিণ অক্ষৰেখাৰ নিম্নৱৰ্তী জলৰেখা দক্ষিণ মহসাগৰৰ উত্তৰ সীমা। মহাসাগৰ খনৰ মধ্যস্থলত সুবিশাল এণ্টাৰ্কটিকা বা কুমেৰু মহাদেশ অৱস্থিত। দক্ষিণ মহাসাগৰৰ কালি ২,২২,৮০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ আৰু গড় গভীৰতা ৭,০০০ মিটাৰ । ই ধৰাপৃষ্ঠৰ ৪.৯ শতাংশ আগুৰি আছে। মহাসাগৰ খনৰ উপৰি ভাগ বছৰৰ অধিকাংশ সময় বৰফেৰে ঢাক খাই থাকে।
পৃথিৱীৰ কেইটামান উল্লেখযোগ্য আগ্নেয়গিৰি
|
নাম |
উচ্চতা |
দেশ |
অৱস্থিতি |
|
অজ’ছডেল ছালাডো |
৬,৮৮৫ |
আৰ্জেণ্টিনা, চিলি |
এণ্ডিজ |
|
গুৱালাৰিটি |
৬,০৬০ |
চিলি |
এণ্ডিজ |
|
ক’ট’পক্সি |
৫,৮৯৭ |
ইকুৱেডৰ |
এণ্ডিজ |
|
লাস্কাৰা |
৫,৬৪১ |
চিলি |
এণ্ডিজ |
|
টুপুংগাটিটো |
৫,৬৪০ |
চিলি |
এণ্ডিজ |
|
প’প’কেটাপতি |
৫,৪৫১ |
মেক্সিকো |
এলিলেন’ডি-মেক্সিকো |
|
নেভাডা ডেল ৰুজ |
৫,৪০০ |
কলম্বিয়া |
এণ্ডিজ |
|
ছাংগায় |
৫,২৩০ |
ইকুৱেডৰ |
এণ্ডিজ |
|
পুৰেচ |
৪,৫৯০ |
কলম্বিয়া |
এণ্ডিজ |
|
তাজুমুলক |
৪,২২০ |
গুৱাটেমালা |
|
|
মৌনা লাও |
৪,১৭০ |
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ |
হাৱাই |
|
টেকেনা |
৪,০৭৮ |
গুৱাটেমালা |
ছেৰা মাদ্ৰে |
|
কেমেৰুন মাউণ্ট |
৪,০৭০ |
কেমেৰুন |
|
|
ইৰেবাছ |
৩,৭৯৫ |
এণ্টাৰ্কটিকা |
ৰছ-১ |
|
ৰিনজানি |
৩,৭২৬ |
ইণ্ডোনেছিয়া |
লম্বক |
|
পিকো ডি টাইড |
৩,৭১৮ |
স্পেইন |
টেনেৰিফ, কেনেৰি |
|
ছেমেৰু |
৩,৬৭৬ |
ইণ্ডোনেছিয়া |
জাভা |
|
নিৰাগাংগো |
৩,৪৭০ |
জাৰে |
বিৰুংগা |
|
ইৰাজু |
৩,৪৫২ |
ক’ষ্টাৰিকা |
|
|
স্লামট |
৩,৪২৮ |
ইণ্ডোনেছিয়া |
জাভা |
|
মাউণ্ট স্পাৰ |
৩,৪৭৪ |
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ |
আলাস্কা |
|
মাউণ্ট এট্না |
৩,৩০৮ |
ইটালী |
চিচিলি |
পৃথিৱীৰ কেইটামান উল্লেখযোগ্য হ্ৰদ
|
নাম |
কালি (বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
গভীৰতা (মিটাৰ) |
|
কাস্পিয়ান সাগৰ |
৩৯৪,২৯৯ |
৯৪৬ |
|
ছুপিৰিয়ৰ |
৮২,৪১৪ |
৪০৬ |
|
ভিক্টোৰিয়া |
৬৯,৪৮৫ |
৮২ |
|
আৰল |
৬৬,৪৫৭ |
৬৮ |
|
হাৰুন |
৫৯,৫৯৬ |
২২৯ |
|
মিছিগান |
৫৮,০১৬ |
২৮১ |
|
টাঞ্জানিকা |
৩২,৮৯৩ |
১,৪৩৫ |
|
আজেৰ’বৈকাল |
৩১,৫০০ |
১,৯৪০ |
|
গ্ৰেট বিয়েৰ |
৩১,০৪০ |
৮২ |
|
গ্ৰেট শ্লেভ |
২৮,৯৩০ |
৬১৪ |
|
চাদ |
২৫,৭৬০ |
৭ |
|
ইৰি |
২৫,৭১৯ |
৬৪ |
|
উইনিপেগ |
২৩,৫৫৩ |
৬২ |
|
অণ্টাৰিঅ’ |
১৯,৪৭৭ |
২৩৭ |
|
বালকেছ |
১৮,৪২৮ |
২৭ |
|
লাডোগা |
১৮,১৩০ |
২২৫ |
|
অ’নেগা |
৯,৮৯১ |
১১০ |
|
নিকাৰাগুৱা |
৮,০০১ |
৭০ |
|
ৰুডলফ |
৬,৪০১ |
|
|
আয়াৰ |
৬,২১৬ |
৭০০ |
|
ইছিক-কুল |
৬,২০০ |
১৫ |
|
টৰেনছ |
৫,৬৯৮ |
৯৮ |
|
ভাৰেন |
৫,৫৪৫ |
৯৮ |
|
উইনিপেগ’ছিছ |
৫,৪০৩ |
১৮ |
|
নিটিলিং |
৫,০৫১ |
|
|
নিপিগান |
৪,৮৪৩ |
|
|
মেনিটবা |
৪,৭০৬ |
৭ |
|
গ্ৰেট ছল্ট |
৪,৬৬২ |
৫-৪ |
|
কিয়’গা |
৪,৪০৩ |
৯ |
|
ক’ক’-নোৰ |
৪,২২২ |
|
পৃথিৱীৰ কেইটামান উল্লেখযোগ্য জলপ্ৰপাত
এন্জেল (ভেনিজুৱেলা), কুকেনাম (ভেনিজুৱেলা), ৰিব’ন (আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ), কিং জৰ্জ চতুৰ্থ (গিয়েনা), আপাৰ যোছেমাইট (আমেৰিকা যুক্তৰাজ্য), গেভাৰনি (ফ্ৰান্স), টুগেলা (দক্ষিণ আফ্ৰিকা), উলুমোম্বি (অষ্ট্ৰেলিয়া), টাকাক্কাও (কানাডা), গুৱেৰিয়া (ব্ৰাজিল), খোন (ইণ্ডোনেছিয়া), নায়েগাৰা (কানাডা), প’ল’ এফ’নছ’ (ব্ৰাজিল), উৰু বুপুংগা (ব্ৰাজিল), ইগুৱাজুপেট’ছ (আৰ্জেণ্টিনা), মেৰিবন্দো (ব্ৰাজিল), ভিক্টোৰিয়া (জিম্বাবুৱে), গ্ৰেণ্ড (লাব্ৰাডোৰ), গিয়ানা (গিয়ানা)।
পৃথিৱীৰ কেইটামান বৃহৎ উপদ্বীপ
|
নাম |
মাটিকালি (বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
আৰব |
৩২,৫০,০০০ |
|
ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য উপদ্বীপ |
২০,৭২,০০০ |
|
আলাস্কা |
১৫,০০,০০০ |
|
লাব্ৰাডোৰ |
১৩,০০,০০০ |
|
স্কাণ্ডিনেভিয়া |
৮,০০,৩০০ |
|
ইবেৰিয় উপদ্বীপ |
৫,৮৪,০০০ |
পৃথিৱীৰ উচ্চতম, দীৰ্ঘতম, বৃহত্তম, গভীৰতম, ক্ষুদ্ৰতম
|
উচ্চতম বিমান বন্দৰ |
বাংডা বিমান মন্দৰ (তিব্বত, চীন) |
|
উচ্চতম বান্ধ |
ৰগুনস্কাই বান্ধ (তাজাকিস্তান, পূৰ্বৰ ছোভিয়েট ৰাছিয়া) |
|
বৃহত্তম পৰ্ব্বতমালা |
হিমালয়-কাৰাকোৰম পৰ্বতমালা (এছিয়া, বিস্তৃতি ২,৫০০ কিলোমিটাৰ) |
|
উচ্চতম শৃংগ |
মাউণ্ট এভাৰেষ্ট (৮,৮৭২ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম জলপ্ৰপাত |
এন্জেল, ভেনিজুৱেলা (৯৭৯ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম হ্ৰদ |
টিটিকাকা, বলিভিয়া (৩,৮১১ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম মালভূমি |
তিব্বত (৪,৮৭৫ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম গীৰ্জা |
উল্ম্ কেথেড্ৰিল, জাৰ্মানী |
|
উচ্চতম বিমান ক্ষেত্ৰ (air field) |
লাডাখ |
|
উচ্চতম আগ্নেয়গিৰি |
কটোপাক্সি, এণ্ডিজ |
|
উচ্চতম অফিচ ভৱন |
পেট্ৰনছ টাৱাৰ, মালয়েছিয়া (৪৫১.৯ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম স্তম্ভ |
চি এন টাৱাৰ, টৰেণ্ট’, কানাডা |
|
উচ্চতম অট্টালিকা |
টাইপে ১০১, টাইৱান (৫০৮ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম মিনাৰ (মুক্ত ভাৱে থিয় হৈ থকা) |
কুটুব মিনাৰ, নতুন দিল্লী (উচ্চতা : ৭১.২৪ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম প্ৰাণী |
জিৰাফ (গড় উচ্চতা ৫.৩ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম পানীৰ ফোৱাৰা |
আৰিজোনা, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ (৫৬২ ফুট) |
|
উচ্চতম ৰে’ল ষ্টেচন |
কনডন ষ্টেচন, বলিভিয়া (৪,৭৮৬ মিটাৰ) |
|
উচ্চতম মূৰ্তি |
টকিঅ’ৰ ব্ৰঞ্জৰ বুদ্ধ মূৰ্তি, জাপান |
|
দীৰ্ঘতম পৰ্বত শ্ৰেণী |
এণ্ডিজ, দক্ষিণ আমেৰিকা (দৈৰ্ঘ্য ৮,৯০০ কিলোমিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম ৰে’লৱে প্লেটফৰ্ম |
খৰগপুৰ, ভাৰত (৮৩৩ মিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম বাৰাণ্ডা |
ৰামেশ্বৰম মন্দিৰৰ বাৰাণ্ডা, ভাৰত (দৈৰ্ঘ্য ১২২০ মিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম বান্ধ |
হীৰাকুঁদ বান্ধ, মহানদী |
|
দীৰ্ঘতম প্ৰাচীৰ |
চিনৰ প্ৰাচীৰ (দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ২,৪০০ কিলোমিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম দলং |
লুজিয়ানা হ্ৰদৰ দলং, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ (৩৮.৪ কিলোমিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম পথ সুৰংগ |
ছেণ্ট গ’টাৰড্ পথৰ সুৰংগ, ছুইজাৰলেণ্ড (১৬.৩২ কিলোমিটাৰ) |
|
দীৰ্ঘতম মহাকাব্য |
মহাভাৰত |
|
দীৰ্ঘতম ৰে’ল সুৰংগ |
ছেইকান ৰে’ল টানেল, জাপান (৫৩.৮৫ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম বিমান বন্দৰ |
কিং খালিড ইণ্টাৰনেচনেল এয়াৰপ’ৰ্ট, ছৌদি আৰব |
|
বৃহত্তম গীৰ্জা |
আইভৰি ক’ষ্টৰ চৰকাৰী ৰাজধানী ইয়ামুছুক্ৰো চহৰৰ ‘বেছিলিকা অব্ আৱাৰ লেডী ইন পীচ’ গীৰ্জা। ১৫৮ মিটাৰ (৫১৮ ফুট) উচ্চতাৰ (ইয়াৰ শীৰ্ষত থকা সোণৰ ক্ৰুছসহ) এই গীৰ্জাটোৰ কালি ৩০,০০০ বৰ্গ মিটাৰ (৩,২২,৯৭৭ বৰ্গ ফুট) আৰু ইয়াত একেলগে ৭,০০০ মানুহে বহিব পাৰে। |
|
বৃহত্তম মহানগৰী |
ইছা, কুইনছলেণ্ড, অষ্ট্ৰেলিয়া (মাটিকালি : ৪১,২২৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম মহাদেশ |
এছিয়া (মাটিকালি : ৪,৪০,০০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম দেশ |
ৰাছিয়া (মাটিকালি : ১,৭০।৭৫,৪০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম জনবহুল মহানগৰী |
টকিঅ’, জাপান (২০০৫ চনৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি টকিঅ’ৰ জনসংখ্যা ৩,৪৯,৯৭,০০০) |
|
বৃহত্তম বান্ধ |
গ্ৰেণ্ড কউলী বান্ধ, কলম্বিয়া নদী, ৱাশ্চবিংটন |
|
বৃহত্তম ব-দ্বীপ |
সুন্দৰবন, ভাৰত (মাটিকালি ৭৫,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম মৰুভূমি |
ছাহাৰা, উত্তৰ আফ্ৰিকা (৮৪,০০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম উপসাগৰ |
মেক্সিকো উপসাগৰ (১৫,৪২,৯৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম হোটেল |
দি এম জি এম গ্ৰেণ্ড হোটেল, লা ভেগাছ, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ। ৩০ মহলীয়া এইখন হোটেলৰ মাটিকালি ১১২ একৰ আৰি ইয়াত ৫০০৫ টা কোঠা আছে। |
|
বৃহত্তম দ্বীপ |
গ্ৰীনলেণ্ড (২১,৭৫,৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম হ্ৰদ |
কাস্পিয়ান (কালি : ৩,৯৪,২৯৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম পুথিভঁৰাল |
ইউনাইটেড ষ্টেচন লাইব্ৰেৰী অব্ কংৰেছ, ৱাশ্বিংটন ডি চি |
|
বৃহত্তম যাদুঘৰ |
আমেৰিকান মিউজিয়াম অব্ নেচাৰেল হিষ্ট্ৰী, নিউয়ৰ্ক |
|
বৃহত্তম মহাসাগৰ |
প্ৰশান্ত মহাসাগৰ (১৬,৫৭,৬০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ_ |
|
বৃহত্তম প্ৰাসাদ |
ইম্পিৰিয়েল পেলেচ, বেইজিং, চীন (কালি : ১৭৮ একৰ) |
|
বৃহত্তম ৰাজপ্ৰসাদ |
ব্ৰুনেইৰ ছুলতানৰ ৰাজপ্ৰাসাদ। ইয়াত ১,৭৮৮ টা কোঠা আছে। |
|
বৃহত্তম উদ্যান |
উত্তৰ-পূব ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, গ্ৰীনলেণ্ড |
|
বৃহত্তম গ্ৰহ |
বৃহস্পতি (ব্যাস ১,৪২,৪০০ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম ৰে’ল ষ্টেচন |
গ্ৰেণ্ড চেণ্ট্ৰেল টাৰ্মিনেল, নিউয়ৰ্ক |
|
বৃহত্তম বন্দৰ |
নিউয়ৰ্ক আৰু নিউ জাৰ্ছি বন্দৰ |
|
বৃহত্তম সাগৰ |
দক্ষিণ চীন সাগৰ (কালি ২৮,৪৯,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম ষ্টেডিয়াম |
ষ্ট্ৰাহভ ষ্টেডিয়াম, প্ৰাগ, চেকোশ্লোভাকিয়া |
|
বৃহত্তম মন্দিৰ |
আংকোৰ ৱাট, কম্বোডিয়া (কালি : ৪০২) |
|
বৃহত্তম বৃক্ষ (জীৱিত) |
জেনেৰেল ছাৰমান ট্ৰি, কেলিফৰ্ণিয়া। (উচ্চতা ২৭৪ ফুট ১১ ইঞ্চি) |
|
বৃহত্তম প্ৰাচীৰ |
চীনৰ প্ৰাচীৰ |
|
বৃহত্তম ঘণ্টা |
মস্কোৰ পিতলৰ ঘণ্টা (২০০ টন) |
|
বৃহত্তম দলং |
অকলেণ্ড দলং (১,৮১৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
বৃহত্তম চিনেমা হল |
ৰক্সি, নিউয়ৰ্ক |
|
বৃহত্তম জনবহুল দেশ |
চীন (২০০৮ চনৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি ১৩২.৮৮ কোটি) |
|
বৃহত্তম আগ্নেয়গিৰি |
মাওনা লোৱা, হাৱাই (জ্বালামুখ : ৩,৬৫৮ মিটাৰ) |
|
বৃহত্তম যাত্ৰীবাহী জাহাজ |
কুইন এলিজাবেথ (দীঘ ৩১৪ মিটাৰ, বহল ৩৬ মিটাৰ) |
|
বৃহত্তম চৰাই |
উট চৰাই (উচ্চতা : প্ৰায় ২.৫ মিটাৰ, ওজন : প্ৰায় ১৩৫ কিলোগ্ৰাম) |
|
বৃহত্তম স্থলচৰ প্ৰাণী |
আফ্ৰিকাৰ বনৰীয়া হাতী (উচ্চতা : প্ৰায় ৩.২ মিটাৰ, ওজন : ২,২০০-৭,৫০০ কিলোগ্ৰাম) |
|
বৃহত্তম জলচৰ প্ৰাণী |
নীলা তিমি (দৈৰ্ঘ্য : ২৫-৩৩ মিটাৰ, ওজন : ১০০-১২০ টন) |
|
বৃহত্তম সাগৰীয় চৰাই |
এলবেট্ৰছ |
|
বৃহত্তম নদী দ্বীপ |
মাজুলী (মাটিকালি ৯২৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
ক্ষুদ্ৰতম নদী দ্বীপ |
উমানন্দ, গুৱাহাটী (মাটিকালি : ১৬.৩৩৫ বিঘা ২ কঠা ৫ লেচা) |
|
বৃহত্তম প্ৰণালী |
টাৰটাৰ প্ৰণালী |
|
বৃহত্তম সমাধি ক্ষেত্ৰ |
অহিছড্ৰ’ফ চিমেট্ৰী, হামবাৰ্গ, জাৰ্মানী (কালি : ৯৯০ একৰ) |
|
বৃহত্তম গম্বুজ |
লওছিয়ানা ছুপাৰডম, আমেৰিকা |
|
বৃহত্তম মোহনা |
অব্ (ob), উত্তৰ ৰাছিয়া |
|
বৃহত্তম মছজিদ |
শ্বাহ ফাইছাল মছজিদ, ইছলামাবাদ, পাকিস্তান (কালি : ৪৬ একৰ) |
|
বৃহত্তম প্ৰবাল প্ৰাচীৰ |
গ্ৰেট বেৰিয়াৰ ৰীফ বা বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ, অষ্ট্ৰেলিয়া |
|
গভীৰতম হ্ৰদ |
বৈকাল, ছাইবেৰিয়া (১,৭৪২ মিটাৰ) |
|
দ্ৰুতবেগী স্থলচৰ প্ৰাণী |
চিতাবাঘ (গতিবেগ : ঘণ্টাত ৯৬-১০১ কিলোমিটাৰ) |
|
ব্যস্ততম বিমান বন্দৰ |
চিকাগো আন্তৰ্জাতিক বিমান বন্দৰ, ইলিয়নছ, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ |
|
ক্ষুদ্ৰতম দেশ |
ভেটিকান চিটি (কালি : ১০৮.৭ একৰ, জনসংখ্যা ৮০০) |
|
গভীৰতম মহাসাগৰ |
প্ৰশান্ত মহাসাগৰ (১১,০৩৩ মিটাৰ) |
|
ব্যস্ততম বন্দৰ |
ৰ’টাৰ ডাম, নেদাৰলেণ্ডছ্ |
|
ক্ষুদ্ৰতম মহাদেশ |
অষ্ট্ৰেলিয়া (৭৬,৮২,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
ক্ষুদ্ৰতম জনসংখ্যাৰ দেশ |
ভেটিকান চিটি (৮০০ জন) |
|
ক্ষুদ্ৰতম চৰাই |
বি হামিং বাৰ্ড (দৈৰ্ঘ্য ৫ ছেণ্টিমিটাৰ; ওজন ২ গ্ৰাম) |
|
উষ্ণতম স্থান |
আজিজিয়া, লিবিয়া (৫৮ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ) |
|
শীতলতম স্থান |
ভষ্টক ষ্টেচন, এণ্টাৰ্কটিকা (-৮৮ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ) |
|
সৰ্বাধিক আৰ্দ্ৰ স্থান |
হাৱাই (বৰ্ষিক বৰষুণৰ মাত্ৰ ১,১৬৮ চেণ্টিমিটাৰ) |
|
দৰ্বাধিক শুষ্ক স্থান |
আটাকামা মৰুভূমি চিলি (বাৰ্ষিক বৰষুণৰ মাত্ৰা মাত্ৰ ০.৮ চেণ্টিমিটাৰ) |
পৃথিৱীৰ দেশসমূহৰ চমু বিৱৰণ
অষ্ট্ৰিয়া
|
মাটিকালি |
৮৩,৮৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৮৩.৪০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ভিয়েনা |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
অষ্ট্ৰেলিয়া
|
মাটিকালি |
৭৬,৮৬,৮৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
২ কোটি ১৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কেনবেৰা |
|
মুদ্ৰা |
অষ্ট্ৰেলিয়ান ডলাৰ |
আইচলেণ্ড
|
মাটিকালি |
১,০৩,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৩ লাখ ১৯ হাজাৰ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আইচলেণ্ডিক |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ৰেইকজাভক |
|
মুদ্ৰা |
ক্ৰোনা |
আইভৰি ক’ষ্ট
|
মাটিকালি |
৩,২২,৪৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১.৯২ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী, অন্যান্য উপজাতীয় ভাষা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ইয়ামুছুক্ৰু (চৰকাৰী) আবিদজান (কাৰ্যকৰী) |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফ্ৰাঁ |
আজেৰবেইজান
|
মাটিকালি |
৮৬,৫০৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮৪.৬৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
আজেৰবেইজানী, তুৰ্কী, ৰুছ |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বাকু |
|
মুদ্ৰা |
মানাত |
আফগানিস্তান
|
মাটিকালি |
৬,৪৭,৫০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩ কোটি ১৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০০) |
২৮.১ শাতাংশ |
|
ভাষা |
পছতু, দাৰি (পাৰ্চি) |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
কাবুল |
|
মুদ্ৰা |
আফগানি |
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|
মাটিকালি |
৯৩,৭২,৬১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৩০.৫ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ৱাশ্বিংটন ডি চি |
|
মুদ্ৰা |
ডলাৰ |
আৰ্জেণ্টিনা
|
মাটিকালি |
২৭,৬৬,৮৮৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪ কোটি ৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৭.২ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইটালীয়ান, স্পেনিছ, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বুয়েনছ আয়াৰ্ছ |
|
মুদ্ৰা |
পেছো |
আৰ্মেনিয়া
|
মাটিকালি |
২৯,৭৮৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰ্মেনিয়ান, ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ইয়েৰেভান |
|
মুদ্ৰা |
ড্ৰাম |
আলজেৰিয়া
|
মাটিকালি |
২৩,৮১,৭৪১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩ কোটি ৩৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৯.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰৱী, ফৰাচী, বাৰ্বাৰ |
|
ধৰ্ম |
ইছালাম |
|
ৰাজধানী |
আলজিয়াৰ্ছ |
|
মুদ্ৰা |
আলজেৰিয়ান ডিনাৰ |
আলবেনিয়া
|
মাটিকালি |
২৮,৭৪৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩১.৯০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
আলবেনীয়, গ্ৰীক |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
টিৰানা |
|
মুদ্ৰা |
লেক |
আয়াৰলেণ্ড
|
মাটিকালি |
৭০,২৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪৪.২২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী আৰু আইৰিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ডাবলিন |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
ইউক্ৰেইন
|
মাটিকালি |
৬,০৩,৪৬৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪ কোটি ৬০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইউক্ৰেইনিয়ান, ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
কিয়েভ |
|
মুদ্ৰা |
কাবোভানেটছ (নতুন মুদ্ৰা ৰিভনিয়া) |
ইকুৱেটৰিয়েল গিনি
|
মাটিকালি |
২৮,০৫১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫.০৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, ফেং, বুবি, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
মালাবো |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফ্ৰাংক |
ইকুৱেডৰ
|
মাটিকালি |
২,৮৩,৫৬১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৩৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ |
৯১ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনীত, কুৱেচুৱা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কুইটো |
|
মুদ্ৰা |
ছুক্ৰে |
ইজৰাইল
|
মাটিকালি |
২০,৭৭২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৭৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৭.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
হিব্ৰু, আৰবী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
জোৰষ্টাৰ, ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
জেৰুজালেম |
|
মুদ্ৰা |
শ্বেকেল |
ইজিপ্ত
|
মাটিকালি |
১০,০১,৪৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৭ কোটি ৫২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭১.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ফৰাচী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কাইৰো |
|
মুদ্ৰা |
ইজিপচিয়ান পাউণ্ড |
ইটালী
|
মাটিকালি |
৩,০১,২৩০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫ কোটি ৯৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইটালীয়ান, জাৰ্মান, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ৰোম |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
ইথিওপিয়া
|
মাটিকালি |
১২,২১,১২৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৭ কোটি ৯২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৩৫.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আমহাৰিক, ইংৰাজী, ওৰোমা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান আৰু ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
আদ্দিছ আবাবা |
|
মুদ্ৰা |
বিৰ (Birr) |
ইণ্ডোনেছিয়া
|
মাটিকালি |
১৯,০৪,৫৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৪ কোটি ৪৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯০.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া, ওলন্দাজ, ইংৰাজী আদি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, বৌদ্ধ, হিন্দু |
|
ৰাজধানী |
জাকাৰ্টা |
|
মুদ্ৰা |
ৰুপিয়া |
ইৰাক
|
মাটিকালি |
৪,৩৪,৯২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৮৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৪.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, কৰ্ডিছ |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
বাগদাদ |
|
মুদ্ৰা |
ইৰাকী ডিনাৰ |
ইৰাণ
|
মাটিকালি |
১৬,৪৮,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬ কোটি ৫৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৩) |
৮২.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
পাৰ্চী, টুৰ্ক, কুৰ্ডিছ, আৰবী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
টেহৰান |
|
মুদ্ৰা |
ৰিয়াল |
উজবেকিস্তান
|
মাটিকালি |
৪,৪৭,২৯৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২.৭৩ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
উজবেক, ৰুছ, তুৰ্কী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
টাছখণ্ড |
|
মুদ্ৰা |
ছাম (Sum) |
উত্তৰ কোৰিয়া
|
মাটিকালি |
১,২০,৫৪০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৩৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
কোৰিয়ান |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, কনফুচিয়ানছ |
|
ৰাজধানী |
পিয়ং ইয়ং |
|
মুদ্ৰা |
ৱন (Won) |
উগাণ্ডা
|
মাটিকালি |
২,৪১,১৩৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩ কোটি ৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৬.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ছোহিলি, লুগাণ্ডা আদি |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান, লোকধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
কাম্পালা |
|
মুদ্ৰা |
উগাণ্ডা শ্বিলিং |
উৰুগুৱে
|
মাটিকালি |
১,৭৬,২১৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩৩.৪০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
মণ্টিভিডিঅ’ |
|
মুদ্ৰা |
উৰুগিয়ান পেছো |
এণ্টিগুৱা আৰু বাৰবুডা
|
মাটিকালি |
৪৪২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮৫,০০০ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৫.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী আৰু পাটোৱা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ছেণ্ট জনছ |
|
মুদ্ৰা |
ইষ্টাৰ্ণ কেৰিবিয়ান ডলাৰ |
এণ্ডোৰা
|
মাটিকালি |
৪৬৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮৩,১৩৭ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
১০০ শতাংশ |
|
ভাষা |
কাতালান, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
ৰোমান কেথলিক |
|
ৰাজধানী |
এণ্ডোৰা লা-ভেলা |
|
মুদ্ৰা |
ফৰাচী ফাঁ আৰু স্পেনিছ পেছেটা |
এৰিট্ৰিয়া
|
মাটিকালি |
১,২১,৩২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৮.৫১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬০.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
টিগ্ৰিন্যা, আফাৰঅ |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
আছমাৰা |
|
মুদ্ৰা |
নাক্ফা (Nakfa) |
এল ছালভাদোৰ
|
মাটিকালি |
২১,৩৯৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮০.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ছান ছালভাদোৰ |
|
মুদ্ৰা |
কোলোন |
এষ্টোনিয়া
|
মাটিকালি |
৪৫,০৬৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১৩.৪০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
এষ্টিনিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
তাল্লিন |
|
মুদ্ৰা |
ক্ৰুন (Kroon) |
এংগোলা
|
মাটিকালি |
১২,৪৬,৭০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৭০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৭.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
পৰ্টুগীজ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লুৱাণ্ডা |
|
মুদ্ৰা |
কোৱানজা (Kwanaza) |
ওমান
|
মাটিকালি |
২,১২,৪৫৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৫.৯৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮১.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইংৰাজী, উৰ্দু |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মাস্কেট |
|
মুদ্ৰা |
ওমানী ৰিয়েল (Omaani rial) |
কোছোভো
|
মাটিকালি |
১০,৯০৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ |
৯২.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
আলবেনিয়ান, ছাৰ্বিয়ান, তুৰ্কী, বছনিয়ান আদি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
প্ৰিষ্টিনা |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
কোছোভো পূৰ্বৰ অবিভক্ত যুগোশ্লাভিয়াৰ অংশ। ১৯৯৯ চনৰ পৰা ছাৰ্বিয়াৰ অংগৰাজ্য কোছোভো নাটোৰ বহু জাতিক সেনা আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ তত্ত্বাৱধানত আছিল। ২০০৮ চনৰ ১৭ ফেব্ৰুৱাৰীত কোছোভোৱে এখন সুকীয়া ৰাষ্ট্ৰৰুপে স্বাধীনতা লাভ কৰে। ইয়াৰ লগে লগে মূল যুগোশ্লাভিয়াৰ বিভাজন ঘটি সৃষ্টি হোৱা ৰাষ্ট্ৰৰ সংখ্যা হ’লগৈ সাত (ছাৰ্বিয়া, বছনিয়া-হাৰ্জেগোবিনা, শ্লোভানিয়া, মণ্টেনিগ্ৰো, ক্ৰেৱেছিয়া, মেচিডনিয়া আৰু কোছোভো)।
কলম্বিয়া
|
মাটিকালি |
১১,৩৮,৯১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪ কোটি ৪৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯২.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বোগোটা |
|
মুদ্ৰা |
কলম্বিয়ান পেছো |
কানাডা
|
মাটিকালি |
৯৯,৭৬,১৪০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৩ কোটি ৩৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
অটোৱা |
|
মুদ্ৰা |
কানাডিয়ান ডলাৰ |
কম্বোডিয়ান
|
মাটিকালি |
১,৮১,০৩৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৪৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৩.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
খেমৰ, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ |
|
ৰাজধানী |
নমপেন (Phnom Penh) |
|
মুদ্ৰা |
ৰিয়াল |
কংগো
|
মাটিকালি |
৩,৪৯,৬৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬২.৬৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৪.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, উপজাতীয় ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
ব্ৰজাভিল |
|
মুদ্ৰা |
ফ্ৰেংক |
কাজাখাস্তান
|
মাটিকালি |
২৭,১৭,৪২৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৫৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
কাজাখ, ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
আষ্টানা |
|
মুদ্ৰা |
টেংগে |
কাটাৰ
|
মাটিকালি |
১১,৪৩৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮,৪১,০০০ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ডোহা |
|
মুদ্ৰা |
ৰিয়াল |
কিউবা
|
মাটিকালি |
১,১০,৮৬০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ১২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
হাভানা |
|
মুদ্ৰা |
পেছো |
কিৰগিস্তান
|
মাটিকালি |
১,৯৮,৩৯৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫২.১৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
কিৰগিজ,ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
বিশ্বকেক |
|
মুদ্ৰা |
ছোম (Som) |
কিৰিবাটি
|
মাটিকালি |
৮৬১ বৰ্গ কিলোমিতাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১,১০,৩৫৬ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ |
৯৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, আই-কিৰিবাটি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, বাহাই |
|
ৰাজধানী |
টাৰাওৱা |
|
মুদ্ৰা |
অষ্ট্ৰেলিয়ান ডলাৰ |
কুৱেইট
|
মাটিকালি |
১৭,৮১৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৮.৫১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৩.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
কুৱেইট চিটি |
|
মুদ্ৰা |
কুৱেইটী ডিনাৰ |
কেনিয়া
|
মাটিকালি |
৫,৮২,৬৪৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩ কোটি ৭৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৩.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ছোৱাহিলি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, উপজাতীয় ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
নাইৰোবি |
|
মুদ্ৰা |
কেনিয়া শ্বিলিং |
কেমেৰুন
|
মাটিকালি |
৪,৭৫,৪৪২ বৰ্গ কিলোমটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৮৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৭.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, প্ৰকৃতি উপাসনা |
|
ৰাজধানী |
ইয়াউণ্ডে |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফ্ৰাঁ |
ক্ৰোৱেছিয়া
|
মাটিকালি |
৫৬,৫৩৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৫.৫৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
ক্ৰোৱেচিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
জাগ্ৰেব |
|
মুদ্ৰা |
কুনা (Kuna) |
গাম্বিয়া
|
মাটিকালি |
১১,২৯৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১৭.০৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪২.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বানজুল |
|
মুদ্ৰা |
ডালাছি (Dalasi) |
গ্ৰীচ
|
মাটিকালি |
১,৩১,৯৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ১১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
গ্ৰীক, ইংৰাজী, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
এথেন্স |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
গিয়েনা (Guyana)
|
মাটিকালি |
২,১৪,৯৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৭.৩৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, হিন্দী, উৰ্দু আদি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
জৰ্জ টাউন |
|
মুদ্ৰা |
গিয়েনা ডলাৰ |
গিনি (Guinea)
|
মাটিকালি |
২,৪৬,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৯৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
২৯.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, সনাতন ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
কোনাক্ৰী |
|
মুদ্ৰা |
গিনি ফ্ৰাংক |
গুৱাটেমালা
|
মাটিকালি |
১,০৮,৮৮৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৩৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৯.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, কুইকে কেকচিকুৱেল আদি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
গুৱাটেমালা চিটি |
|
মুদ্ৰা |
কুইটজাল (Quetzal) |
গেবন
|
মাটিকালি |
২,৬৭,৬৬৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১৩.৩১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
লিব্ৰেভিল |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফ্ৰাংক |
ঘানা
|
মাটিকালি |
২,৩৮,৫৩৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৩৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৫৭.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, উপজাতীয় ভাষা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, পৰম্পৰাগত ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
আক্ৰা |
|
মুদ্ৰা |
চেডি (Cedi) |
চাইপ্ৰাছ
|
মাটিকালি |
৯,২৫১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮.৫৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
গ্ৰীক, তুৰ্কী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
নিকোছিয়া |
|
মুদ্ৰা |
চাইপ্ৰাছ পাউণ্ড |
চিলি
|
মাটিকালি |
৭,৫৬,৯৪৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১ কোটি ৬৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৫.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ছাণ্টিয়াগো |
|
মুদ্ৰা |
পেছো |
চীন
|
মাটিকালি |
৯৫,৯৬,৯৬১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১৩২ কোটি ৮৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯০.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
মাণ্ডাৰিন, বিভিন্ন আঞ্চলিক ভাষা |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, কনফুছিয়ান, তাওবাদ, নিৰীশ্বৰবাদী |
|
ৰাজধানী |
বেইজিং (পিকিং) |
|
মুদ্ৰা |
য়েন (Yuan) |
চেক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|
মাটিকালি |
৭৮,৯১৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১ কোটি ৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.০ শতাংশ |
|
ভাষা |
চেক |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
প্ৰাগ |
|
মুদ্ৰা |
কোৰুনা (Koruna) |
ছামোৱা
|
মাটিকালি |
২,৮৪২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১.৮৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছামোৱান, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
আপিয়া |
|
মুদ্ৰা |
টালা (Tala) |
ছাৰ্বিয়া
|
মাটিকালি |
৮৮,৩৬১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৯৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছাৰ্বিয়ান, ৰোমানিয়ান, আলবেনিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
বেলগ্ৰেড |
|
মুদ্ৰা |
নিউ যুগোশ্লাভ ডিনাৰ |
ৰ্ছাৰ্বিয়া পূৰ্বৰ ছাৰ্বিয়া এণ্ড মণ্টেনিগ্ৰোৰ অংশ। ২০০৬ চনৰ ৫ জুনৰ পৰা ছাৰ্বিয়াই এখন স্বতন্ত্ৰ ৰাষ্ট্ৰৰুপে স্বাধীনতা লাভ কৰে।
ছিংগাপুৰ
|
মাটিকালি |
৬১৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৫.৮৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯২.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
মালয়, চীনা, তামিল আৰু ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, হিন্দু, ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ছিংগাপুৰ চিটি |
|
মুদ্ৰা |
ছিংগাপুৰ ডলাৰ |
ছিৰিয়া
|
মাটিকালি |
১,৮৫,১৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৯৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮০.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, কুৰ্ডিছ, আৰ্মেনিয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ডামাস্কাছ |
|
মুদ্ৰা |
ছিৰিয়ান পাউণ্ড |
ছুইজাৰলেণ্ড
|
মাটিকালি |
৪১,২৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৭৬.৪৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
জাৰ্মান, ফৰাচী, ইটালীয় |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বাৰ্ন |
|
মুদ্ৰা |
ছুইছ ফ্ৰাংক |
ছুইডেন
|
মাটিকালি |
৪,৪৯,৯৬০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৯২.১৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছুইডিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ষ্টকহম |
|
মুদ্ৰা |
ক্ৰোনা (কৰোন) |
ছুডান
|
মাটিকালি |
২৫,০৫,৮১২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩.৯৪ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬০.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইংৰাজী, নুবিয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান, উপজাতীয় ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
খাৰটুম |
|
মুদ্ৰা |
ডিনাৰ |
ছুৰিনাম
|
মাটিকালি |
১,৬৩,২৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪.৫৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৯.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ডাচ্চ, ইংৰাজী, হিন্দী, জাভানিজ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলমান |
|
ৰাজধানী |
পাৰামাৰিবো |
|
মুদ্ৰা |
ছুৰিনাম গিল্ডাৰ |
ছেনেগাল
|
মাটিকালি |
১,৯৬,১৯২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ২৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৩৯.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ডাকাৰ |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফ্ৰাংক |
ছোমালিয়া
|
মাটিকালি |
৬,৩৭,৬৫৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৩৭.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছোমালি, আৰবী, ইংৰাজী, ইটালীয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মোগাদিছু |
|
মুদ্ৰা |
ছোমালি শ্বিলং |
ছৌডি আৰব
|
মাটিকালি |
২১,৪৯,৬৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৪৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৩) |
৮২.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ৰিয়াদ (ৰাজকীয়), জেদ্দা (প্ৰশাসনিক) |
|
মুদ্ৰা |
ৰিয়াল |
জৰ্ডান
|
মাটিকালি |
৯১,৩৪৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫৯.১৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯১.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী আৰু ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
আম্মান |
|
মুদ্ৰা |
জৰ্ডানিয়ান ডিনাৰ |
জাপান
|
মাটিকালি |
৩,৭২,৩১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১২ কোটি ৭৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
জাপানী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, ছিণ্টোবাদ, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
টকিঅ’ |
|
মুদ্ৰা |
ইয়েন (yen) |
জামাইকা
|
মাটিকালি |
১০,৯৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৭.১৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৯.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ক্ৰিঅ’ল |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কিংছটন |
|
মুদ্ৰা |
জামাইকান ডলাৰ |
জাৰ্মানী
|
মাটিকালি |
৩,৫৬,৯১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৮ কোটি ২১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বাৰ্লিন |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
জাম্বিয়া (Zambia)
|
মাটিকালি |
৭,৫২,৬১৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ১৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
বাণ্টু, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লুছাকা |
|
মুদ্ৰা |
কোৱাচা (Kwacha) |
জৰ্জিয়া
|
মাটিকালি |
৬৯,৬৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
১০০ শতাংশ |
|
ভাষা |
জৰ্জিয়ান, ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
টিব্লিছি |
|
মুদ্ৰা |
লাৰি (Lari) |
জিম্বাবুৱে
|
মাটিকালি |
৩,৯০,৫৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৩৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান আৰু আদিবাসী |
|
ৰাজধানী |
হাৰাৰে |
|
মুদ্ৰা |
জিম্বাবুৱে ডলাৰ |
জিবুটি (Djibouti)
|
মাটিকালি |
উ২৩,২০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮.৩৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭০.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ফৰাচী, অফাৰ |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
জিবুটি |
|
মুদ্ৰা |
জিবুটি ফ্ৰাংক |
টান্জানিয়া
|
মাটিকালি |
৯,৪৫,০৮৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩ কোটি ৯৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছোৱাহিলি, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, পৰম্পৰাগত ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
ডোডোমা |
|
মুদ্ৰা |
শ্বিলিং |
টাইৱান
|
মাটিকালি |
৩৫,৯৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
২ কোটি ৩০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
মান্দাৰিন, চীনা, টাইৱান, হাক্কা উপভাষা |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, টাওবাদ, কনফুচিয়ান |
|
ৰাজধানী |
টাইপে |
|
মুদ্ৰা |
নিউ টাইৱান ডলাৰ |
টিউনিছিয়া
|
মাটিকালি |
১,৬৩,৬১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৪.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
টিউনিছ |
|
মুদ্ৰা |
টিউনিছিয়া ডিনাৰ |
ডেনমাৰ্ক
|
মাটিকালি |
৪৩,০৬৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ডেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কোপেনহেগেন |
|
মুদ্ৰা |
ক্ৰোন |
তুৰস্ক
|
মাটিকালি |
৭,৮০,৫৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৭ কোটি ৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৭.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
তুৰ্কী, কুৰ্দিছ, আৰবী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
আংকৰা |
|
মুদ্ৰা |
লিৰা |
থাইলেণ্ড
|
মাটিকালি |
৫,১৪,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬ কোটি ৫০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯২.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
থাই, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, ইছলাম, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বেংকক |
|
মুদ্ৰা |
বাট (Baht) |
দক্ষিণ আফ্ৰিকা
|
মাটিকালি |
১২,২১,০৪০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪ কোটি ৭৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৩) |
৮২.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, আফ্ৰিকীয়, স্থানীয় ভাষা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
প্ৰিটোৰিয়া (প্ৰশাসনিক), কেপটাউন (সংসদীয়), ব্লুমফোনটেইন (ন্যায়িক |
|
মুদ্ৰা |
ৰেণ্ড (Rand) |
দক্ষিণ কোৰিয়া
|
মাটিকালি |
৯৮, ৪৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪.৯০ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
কোৰিয়ান ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, খ্ৰীষ্টান, কনফুছিয়ান |
|
ৰাজধানী |
ছিউল |
|
মুদ্ৰা |
ৱন (Won) |
নৰৱে
|
মাটিকালি |
৩,২৪,২১৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪৭.৮০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
নৰৱেজিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
অছলো |
|
মুদ্ৰা |
ক্ৰোন (Krone) |
নাইজেৰিয়া
|
মাটিকালি |
৯,৩৩,৭৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১৩.৫০ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৯.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, হাউছা, ইউৰোবো, ইবো |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, খ্ৰীষ্টান, পৰম্পৰাগত ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
আবুজা |
|
মুদ্ৰা |
নাইৰা (Naira) |
নামিবিয়া
|
মাটিকালি |
৮,২৩,৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২০.৭৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, আফ্ৰিকানছ, জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, পৰম্পৰাগত ধৰ্ম |
|
ৰাজধানী |
উইণ্ডহোক |
|
মুদ্ৰা |
নামিবিয়ান ডলাৰ |
নিউইলেণ্ড
|
মাটিকালি |
২,৬৮,৬৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪২.৭৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, মাওৰি |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ৱেলিংটন |
|
মুদ্ৰা |
নিউজিলেণ্ড ডলাৰ |
নিকাৰাগুৱা
|
মাটিকালি |
১,৩০,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৫৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৭৬.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
মানাগুৱা |
|
মুদ্ৰা |
কোৰডোবা (Cordoba) |
নেদাৰলেণ্ডছ
|
মাটিকালি |
৩৭,২৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১ কোটি ৬৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ডাচ্চ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
আমষ্টাৰডাম |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
নেপাল
|
মাটিকালি |
১,৪৭,১৮১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৮১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪৮.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
নেপালী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
হিন্দু, বৌদ্ধ, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
কাঠমাণ্ডু |
|
মুদ্ৰা |
নেপালী ৰুপী |
পৰ্টুগাল
|
মাটিকালি |
৯২,০৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১ কোটি ৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৩.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
পৰ্টুগীজ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লিছপন |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
পশ্চিম ছাহাৰা
|
মাটিকালি |
২,৬৬,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪.৮০ লাখ |
|
ভাষা |
হাছানিয়া, আৰবী, মৰক্কোৱান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
লায়ুন |
|
মুদ্ৰা |
মৰক্কো ডিৰহাম |
পাকিস্তান
|
মাটিকালি |
৮,০৩,৯০৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১৬ কোটি ৪৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪৯.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
উৰ্দু, পঞ্জাবী, সিন্ধি, পছটো, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, হিন্দু |
|
ৰাজধানী |
ইছলামাবাদ |
|
মুদ্ৰা |
পাকিস্তানী ৰুপী |
পানামা
|
মাটিকালি |
৭৭,০৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩৩.৪৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯১.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
পানামা চিটী |
|
মুদ্ৰা |
বালবোৱা |
পূব টিমোৰ
|
মাটিকালি |
১৪,৮৭৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১১.৫৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৫০.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
পৰ্টুগীজ, টেটুম |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ডিলি |
পেৰু
|
মাটিকালি |
১২,৮৫,২২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৮৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৭.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, কুয়েচুৱা, আয়ামাৰ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লিমা |
|
মুদ্ৰা |
নুয়েভো ছোল (Nuevo sol) |
পোলেণ্ড
|
মাটিকালি |
৩,১২,৬৮০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩.৮৫ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
পোলিশ্ব্ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ৱাৰ্শ্ব’ |
|
মুদ্ৰা |
জলোটি (Zloty) |
ফ্ৰান্স
|
মাটিকালি |
৫,৪৭,০৩০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬ কোটি ৪৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
পেৰিছ |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
ফিজি
|
মাটিকালি |
১৮,২৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮.২৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৪.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ছুভা |
|
মুদ্ৰা |
ফিজি ডলাৰ |
ফিনলেণ্ড
|
মাটিকালি |
৩,৩৭,০৩০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৫৩.১৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফিনিছ, ছুইডেন, লেপ, ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
হেলছিংকি |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
ফিলিপাইন
|
মাটিকালি |
৩,০০,০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৯ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯২.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, স্পেনিছ, ফিলিপিনো |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান আৰু ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মেনিলা |
|
মুদ্ৰা |
পেছো (Peso) |
বলিভিয়া
|
মাটিকালি |
১০,৯৮,৫৮১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৯৫.২৫ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৩) |
৮৬.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ, কুৱেচুৱা, আইমাৰা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লা পাজ |
|
মুদ্ৰা |
বলিভিয়ানো |
বাংলাদেশ
|
মাটিকালি |
১,৪৪,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১৫.০৪ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৩) |
৪৩.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
বাংলা, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, হিন্দু |
|
ৰাজধানী |
ঢাকা |
|
মুদ্ৰা |
টাকা |
বাহৰেইন
|
মাটিকালি |
৬৭৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৭.৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৬.৫ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইংৰাজী, পাৰ্চী, উৰ্দু |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মানামা |
|
মুদ্ৰা |
বাহৰেইনি ডিনাৰ |
ব্ৰিটিছ যুক্তৰাষ্ট্ৰ (গ্ৰেট ব্ৰিটেইন আৰু উত্তৰ আয়াৰলেণ্ড)
|
মাটিকালি |
২,৪৪,৮২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬ কোটি ৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, ৱেলচ্, স্কটিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লণ্ডন |
|
মুদ্ৰা |
পাউণ্ড ষ্টাৰ্লিং |
বুলগেৰিয়া
|
মাটিকালি |
১,১০,৯১২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৭৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৮.২ শতাংশ |
|
ভাষা |
বুলগেৰিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ছোফিয়া |
|
মুদ্ৰা |
লেভ (Lev) |
বেলজিয়াম
|
মাটিকালি |
৩০,৫১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১.০৬ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ডাচ্চ, ফৰাচী, জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ব্ৰুছেলছ |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
বাহাম
|
মাটিকালি |
১৩,৯৪০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩.৩১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৫.৪৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
নাছাউ |
|
মুদ্ৰা |
বাহামিয়ান ডলাৰ |
ব্ৰাজিল
|
মাটিকালি |
৮৫,১১,৯৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১৯ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৮.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
পৰ্টুগীজ, ইংৰাজী, জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ব্ৰাছিলিয়া |
|
মুদ্ৰা |
ৰিয়েল (Real) |
ভূটান
|
মাটিকালি |
৪৭,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৩.২৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
জোংখা, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, হিন্দু |
|
ৰাজধানী |
থিম্ফু |
|
মুদ্ৰা |
গালট্ৰাম (Ngultrum) |
ভেটিকান চিটি
|
মাটিকালি |
১০৮.৭ একৰ (০.৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৮০০ |
|
ভাষা |
লেটিন, ইটালীয়ান (সকলো ভাষা গ্ৰাহ্য) |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ভেটিকান চিটি |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
ভেনিজুৱেলা
|
মাটিকালি |
৯,১২,০৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
২.৭৯ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
কাৰাকাছ |
|
মুদ্ৰা |
বলিভাৰ |
ভিয়েটনাম
|
মাটিকালি |
৩,২৯,৭০৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৮ কোটি ৫২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯০.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
ভিয়ৰ্টনামী, ফৰাচী, ইংৰাজী, চীনা |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, কনফুছিয়ান, খ্ৰীষ্টান, ইছলাম, তাওবাদ |
|
ৰাজধানী |
হানয় |
|
মুদ্ৰা |
ডং (Dong) |
মণ্টেনিগ্ৰো
|
মাটিকালি |
১৩,৮১২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৬,৭৮,১৭৭ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৬) |
৯৬.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ছাৰ্বিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
পোডগোৰিকা (প্ৰশাসনীয়) |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো, চেটিনজে (ৰাজধানী চহৰ) |
মণ্টেনিগ্ৰো পূৰ্বৰ যুগোশ্লাভিয়াৰ অংশ। ২০০২ চনৰ ১৪ মাৰ্চত সম্পাদিত এক চুক্তি অনুসৰি ২০০৩ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা যুগোশ্লাভিয়াৰ নতুন নাম হয় ‘ছাৰ্বিয়া এণ্ড মণ্টেনিগ্ৰো’।
২০০৬ চনৰ ৩ জুনত মণ্টেনিগ্ৰোৱে এখন সুকীয়া দেশৰুপে স্বাধীনতা লাভ কৰে। ইয়াৰ পাছত ২০০৬ চনৰ ৫ জুনত ছাৰ্বিয়ায়ো সুকীয়া ৰাষ্ট্ৰৰুপে স্বাধীনতা লাভ কৰে।
মধ্য আফ্ৰিকা গণৰাজ্য
|
মাটিকালি |
৬,২২,৯৮৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৪৮.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী, ছানগো |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
বাংগুই |
|
মুদ্ৰা |
চি এফ এ ফাংক |
মৰক্কো
|
মাটিকালি |
৪,৪৫,৮৪২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩.১২ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৫২.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, বাৰ্বাৰ, ফৰাচী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ৰাবাত |
|
মুদ্ৰা |
ডিৰহাম (Dirham) |
মৰিচাছ
|
মাটিকালি |
২,০৪৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১২.৬২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৪.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, হিন্দী, উৰ্দু, ফৰাচী, চীনা |
|
ধৰ্ম |
হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
পোৰ্ট লুই |
|
মুদ্ৰা |
মৰিচিয়ান ৰুপী |
মাইক্ৰোনেছিয়া
|
মাটিকালি |
৭০২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১,০৭,৮৬২ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী, তুৰ্কী |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
পালিকিৰ |
|
মুদ্ৰা |
ডলাৰ |
মালদ্বীপ
|
মাটিকালি |
২৯৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৩.০৬ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৬.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
ডিভেহি (সিংহলী উপভাষা), ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মালে |
|
মুদ্ৰা |
ৰুফিয়া (Rufiyya) |
মালয়েছিয়া
|
মাটিকালি |
৩,৩২,৫৫৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ৭১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
মালে, ইংৰাজী, চীনা, তামিল |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম, হিন্দু, বৌদ্ধ, কনফুছিয়ানছ |
|
ৰাজধানী |
কুৱালালামপুৰ |
|
মুদ্ৰা |
ৰিংগিট্ (Ringgit) |
মেক্সিকো
|
মাটিকালি |
১৯,৭২,৫৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১০.৬৬ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯১.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
মেক্সিকো চিটি |
|
মুদ্ৰা |
নিউ পেছো |
মংগোলিয়া
|
মাটিকালি |
১৫,৬৬,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২৬.২৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৭.৮ শতাংশ |
|
ভাষা |
খালখা মোংগল |
|
ধৰ্ম |
তিব্বতীয় ভাবধাৰাৰ বৌদ্ধ, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
উলান বাটোৰ |
|
মুদ্ৰা |
টুগ্ৰিক (Tugrik) |
মোজাম্বিক
|
মাটিকালি |
৮,০১,৫৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২.১৩ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৩৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
পৰ্টুগীজ, আফ্ৰিকান উপভাষা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মাপুটো |
|
মুদ্ৰা |
মেটিকেল (Metical) |
ম্যানমাৰ
|
মাটিকালি |
৬,৭৬,৫৫২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪.৮৭ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৯.৯ কোটি |
|
ভাষা |
বাৰ্মিজ, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, ইছলাম, হিন্দু, খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ইয়াংগোন |
|
মুদ্ৰা |
কিয়াট (Kyat) |
যুগোশ্লাভিয়া
মণ্টেনিগ্ৰো চাওক সম্পূৰ্ণ একে।
ৰাছিয়া
|
মাটিকালি |
১,৭০,৭৫,৪০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১৪ কোটি ১৮ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
ৰাছিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
মস্কো |
|
মুদ্ৰা |
ৰুবল |
ৰুৱাণ্ডা
|
মাটিকালি |
২৬,৩৩৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৯৭ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৬৪.৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী, কিন্যাৰুৱাণ্ডা |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান, ইছালাম |
|
ৰাজধানী |
কিগালী |
|
মুদ্ৰা |
ৰুৱাণ্ডা ফ্ৰাংক |
ৰোমানিয়া
|
মাটিকালি |
২,৩৭,৫০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ১৪ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৭.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
ৰোমানিয়ান, হাংগোৰিয়ান, জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বুখাৰেষ্ট |
|
মুদ্ৰা |
লিউ (Leu) |
লাক্সেমবাৰ্গ
|
মাটিকালি |
২,৫৮৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪.৮৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
ফৰাচী, লাক্সেমবাৰ্গিছ, জাৰ্মান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
লাক্সেমবাৰ্গ |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
লেবানন
|
মাটিকালি |
১০,৪০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪০.৯৯ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৮.৩ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ফৰাচী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
বেইৰুট |
|
মুদ্ৰা |
লেবানিছ পাউণ্ড |
লিবিয়া
|
মাটিকালি |
১৭,৫৯,৫৪৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬১ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৪.২ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, ইঅংৰাজী, ইটালীয়ান |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ত্ৰিপ’লি |
|
মুদ্ৰা |
লিবিয়ান ডিনাৰ |
শ্ৰীলংকা
|
মাটিকালি |
৬৫,৬১০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
১.৯২ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯০.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
সিংহলী, তামিল, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
বৌদ্ধ, হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
কলম্বো |
|
মুদ্ৰা |
ৰুপী |
শ্লোভাকিয়া
|
মাটিকালি |
৪৮,৯৫৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৫৪.০২ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
শ্লোভাক, হাংগেৰিয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
ব্ৰাটিশ্লাভা |
|
মুদ্ৰা |
ব্ৰাটিশ্লাভা |
সংযুক্ত আৰব গণৰাজ্য
|
মাটিকালি |
৮৩,৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৪৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৮৮.৭ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী, পাৰ্চী, ইংৰাজী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
আবুধাবি |
|
মুদ্ৰা |
ডিৰহাম (Dirham) |
স্পেইন
|
মাটিকালি |
৫,০৪,৭৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
৪ কোটি ৬০ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯ শতাংশ |
|
ভাষা |
স্পেনিছ |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
মাদ্ৰিক |
|
মুদ্ৰা |
ইউৰো |
হংকং
১৯৯৭ চনৰ ১ জুলাইৰ পৰা হংকং চীনৰ এক বিশেষ প্ৰশাসনিক অঞ্চল ৰুপে পৰিগণিত হয়। ইয়াৰ পূৰ্বে সুদীৰ্ঘ ১৫৬ বছৰ ধৰি এই অঞ্চল ইংৰাজৰ ঔপনিৱেশ আছিল।
|
মাটিকালি |
১,০৬৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
৬৯,৬৩,১০০ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৪.৬ শতাংশ |
|
ভাষা |
ইংৰাজী আৰু কেণ্টোনিজ |
|
ধৰ্ম |
কনফুছিয়ান আৰু বৌদ্ধ |
|
ৰাজধানী |
ভিক্টোৰিয়া |
|
মুদ্ৰা |
হংকং |
হাংগেৰী
|
মাটিকালি |
৯৩,০৩০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৮) |
১ কোটি |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৯৯.৪ শতাংশ |
|
ভাষা |
হাঙ্গেৰীয়ান |
|
ধৰ্ম |
খ্ৰীষ্টান |
|
ৰাজধানী |
বুডাপেষ্ট |
|
মুদ্ৰা |
ফোৰিণ্ট (Forint) |
য়েমেন
|
মাটিকালি |
৫,২৭,৯৬৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ |
|
জনসংখ্যা (২০০৭) |
২ কোটি ২৩ লাখ |
|
সাক্ষৰতাৰ হাৰ (২০০৭) |
৫৪.১ শতাংশ |
|
ভাষা |
আৰবী |
|
ধৰ্ম |
ইছলাম |
|
ৰাজধানী |
ছানা |
|
মুদ্ৰা |
য়েমেন ৰিয়াল |
লেখক : শান্তনু কৌশিক বৰুৱা
লেখিকা : প্ৰীতিমা কৌশিক বৰুৱা
উৎস : নতুন জানানে
শেহতীয়া উন্নীতকৰণ: : 4/22/2020
