উন্নত জাতৰ শালিধানৰ খেতি

জাত

শালি বতৰত নিয়মীয়া বা শেহতীয়া আৰু মাটি পানীভেদে কৰিব পৰা জাত বেলেগ বেলেগ৷

ক) সময়মতে কৰা শালি

• মনিৰাম, কুশল আৰু পঙ্কজ: তাকৰীয়া অথচ ফুল ফুলালৈকে পানী থকা দ’চানেকীয়া মাটিৰ বাবে উপযোগী৷ দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫০-১৫৫) অৰ্দ্ধচাপৰ জাত৷ ধানৰ আকাৰ মজলীয়া ৷
• পিয়লি, ৰঞ্জিত আৰু বাহাদুৰ: নিয়মীয়া পানী থকা দ’ মাটিৰ বাবে উপযুক্ত ৷ দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫০) লাহি অৰ্দ্ধচাপৰ জাত ৷
• বৈদেহী (আই-ই-টি-১০০১৬) : দ’ মাটিৰ বাবে উপযুক্ত ৷ দীৰ্ঘদিনীয়া, অৰ্দ্ধচাপৰ, লাহি ধান৷
• মাচুৰী: মজলীয়া ধৰণৰ মাটিৰ বাবে উপযুক্ত৷ মধ্যমীয়া ওখ, দীৰ্ঘদিনীয়া (১৪৫) লাহি ধান৷
• সত্যৰঞ্জন, বসুন্ধৰা: মজলীয়া ধৰণৰ মাটিৰ বাবে উপযুক্ত৷ অৰ্দ্ধচাপৰ, মধ্যমদিনীয়া (১৩৫) ৰবি শস্যৰ বাবে মাটি সময়মতে আজৰি হোৱাকৈ চপাব পৰা লাহি ধান ৷
• মনোহৰ শালি : বেচি দ’ মাটিৰ বাবে উপযুক্ত ওখজাত৷ অতি সাৰুৱা মাটিত বাগৰি পৰে৷ মোটা ধান, দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫০-১৬০) দিন ৷

খ) বৰাধান

• আঘোণী, ভোগালী : অৰ্দ্ধচাপৰ অধিক উৎপাদনক্ষম জাত ৷ দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫৫ দিন) ৷ শালিৰ সময়মতে কৰিব পাৰি৷ চাউলৰ ৰং বগা৷
• ৰঙিলী : অধিক উৎপাদনক্ষম ওখ জাত৷ শালিৰ সময় মতে কৰিব পাৰি ৷ চাউলৰ ৰং বগা, দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫৫ দিন)৷

গ) জহাধান

• কেতেকী জহা: অধিক উৎপাদনক্ষম সময়মতে কৰিব পৰা জহাধানৰ মধ্যমীয়া ওখ জাত, দীৰ্ঘদিনীয়া (১৫৫-১৬০ দিন)৷

ঘ) শেহতীয়া শালি

• মনোহৰ শালি, এন্দ্ৰিউ শালি: বুঢ়া কঠীয়া (৬০ দিন) ভাদৰ পৰা আহিনৰ মাজ ভাগলৈকে ৰুব পাৰি৷
• প্ৰসাদ ভোগ: বুঢ়া কঠীয়া (৬০ দিন) ভাদৰ তৃতীয় সপ্তাহলৈকে ৰুব পাৰি, লাহি ধান৷
• সত্যৰঞ্জন, বসুন্ধৰা : কুমলীয়া কঠীয়া (৩০-৩৫ দিন)৷ ভাদৰ মাজ ভাগলৈকে ৰুব পাৰি৷
• লুইত, কপিলী আৰু কালচাৰ ১: কুমলীয়া কঠীয়া (২১-২৫ দিন)৷ ভাদৰ শেষলৈকে ৰুব পাৰি মোটা ধান৷ এই কেইবিধ জাত কঠীয়া সিঁচাৰ দৰে, গজালি উলিয়াই বোকা মাটিত ভাদৰ ২৫ তাৰিখলৈকে সিঁচিও কৰিব পাৰি কমদিনীয়া জাত (১০০ দিন) ৷

বীজ

নিৰ্ভৰযোগ্য অনুস্হান বা ব্যক্তিৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা বীজহে ব্যৱহাৰ কৰিব৷

কঠীয়াতলী

৫ কঠা অৰ্থাৎ এবিঘা মাটি ৰুবৰ বাবে আধা কঠা কঠীয়াতলীৰ প্ৰয়োজন৷

কঠীয়া পৰাৰ এমাহ মানৰ আগতে আধা কঠা মাটিত (এবিঘা ৰুবৰ বাবে) প্ৰায় ৮ পাচি মান গোবৰ বা পচন সাৰ প্ৰয়োগ কৰি হাল বায় থব৷

বিঘাই প্ৰতি ৫ কিলোগ্ৰাম বীজৰ প্ৰয়োজন৷

প্ৰস্তুত কৰা কঠীয়াতলীখন ৪ ফুট বহলকৈ চিতা কৰি ল’ব৷

প্ৰতিটো চিতা ২৫-৩০ ফুট দীঘল জোখৰ হ’লে তেনে হিচাবত এবিঘা মাটি ৰুবৰ বাবে ৭-৮ খন চিতাৰ প্ৰয়োজন ৷ চিতাবোৰৰ চাৰিওফালে এফুট বহল নলা হোৱাকৈ মাটিবোৰ চিতাবোৰত দি দিব৷ সুবিধা অনুযায়ী চিতাবোৰৰ দীঘ বঢ়াইদি চিতাৰ সংখ্যা কমাইলৈও বীজ সিঁচিব পাৰি৷

শেষৰ চাহ হালবাওঁতে প্ৰতি চিতাত ৮০ গ্ৰাম চুপাৰ ফচফেট আৰু ৪০ গ্ৰাম মিউৰিয়েট অৱ পটাচ প্ৰয়োগ কৰি ভালদৰে মাটিত মিহলাই দিব ৷

ফলিয়া বাহেঁৰে চিতাবোৰ সমান কৰি ল’ব ৷ তাৰপিচত ৫ কি: গ্ৰাম বীজ সমানে ভাগ কৰি চিতাবোৰত ছটিয়াব৷

সিঁচাৰ সময়

জুন মাহ (জেঠৰ দ্বিতীয় সপ্তাহৰ পৰা আহাৰৰ দ্বিতীয় সপ্তাহলৈ)ৰ ভিতৰত বীজ সিঁচক৷

কঠীয়া তোলা

কঠীয়া তোলাৰ এদিন আগতে কঠীয়া তলীত পানী ভৰাই ল’ব যাতে কঠীয়াবোৰ তোলোতে সমুলি দুখ নাপায় আৰু শিপাবোৰ অলপো নষ্ট নহয় ৷

পথাৰ প্ৰস্তুত

পথাৰ ডৰা ৰোৱাৰ প্ৰায় ৩ সপ্তাহ – ১ মাহ আগতে প্ৰথম চাহ হালবায় থব ৷ তেনে কৰিলে বন-বাতবোৰ গেলি পচন সাৰ হোৱাত সহায় হয় ৷

মাটিত সোমায় থকা পোক পৰুৱা ধ্বংশ হয় ৷

পথাৰখন যিমান পাৰে সমান কৰিব লাগে ৷ তেনে কৰিলে পানী ৰাখিবলৈ ভাল আৰু সাৰ প্ৰয়োগত অধিক সুফল পোৱা যায় ৷

পথাৰ ডৰাৰ চাৰিও কাষ পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিলে পোক পৰুৱাৰ বংশ বৃদ্ধি আৰু আক্ৰমণ যথেষ্ট কমি থাকে ৷

সাৰৰ পৰিমাণ

বিঘাই প্ৰতি ১৫০০ কিলোগ্ৰাম (আনুমানিক ১৫০ পাচি) পচন সাৰ বা গোবৰ শেহৰ চাহ হাল বাওঁতে ভালদৰে মাটিত মিহলি হোৱাকৈ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

চাপৰ জাতৰ বাবে প্ৰতি বিঘাত ১২ কিলোগ্ৰাম ইউৰীয়া, ১৭ কিলোগ্ৰাম একক চুপাৰ ফচফেট আৰু ৪ কিলোগ্ৰাম মিউৰিয়েট অৱ পটাচ প্ৰয়োগ কৰিব ৷

ওখ জাতৰ ধানৰ বাবে প্ৰতি বিঘাত ৬ কিলোগ্ৰাম ইউৰীয়া, ৮ কিলোগ্ৰাম চুপাৰ ফচফেট আৰু ২ কিলোগ্ৰাম মিউৰিয়েট অৱ পটাচৰ প্ৰয়োজন ৷

ডি: এ: পি: ব্যৱহাৰ কৰিলে বিঘাই প্ৰতি ৬ কিলোগ্ৰাম ডি, এ, পিৰ উপৰিও চাপৰ জাতৰ ক্ষেত্ৰত ১০ কিলোগ্ৰাম ইউৰীয়া আৰু ওখজাতৰ ক্ষেত্ৰত ৩ কিলোগ্ৰাম ডি, এ, পিৰ উপৰিও ৫ কিলোগ্ৰাম ইউৰীয়া প্ৰয়োগ কৰিব লাগে ৷

ডি, এ, পি ব্যৱহাৰ কৰিলে একক চুপাৰ ফচফেটৰ প্ৰয়োজন নাই ৷ কিন্তু পটাচৰ পৰিমাণ ওপৰত উল্লেখ কৰাৰ ধৰণে একেই থাকিব ৷

সাৰ প্ৰয়োগৰ সময়

কমদিনীয়া (১০০-১২০ দিন) জাতৰ বাবে

শেহৰ বাৰ মাটি চাহ কৰাৰ সময়ত আধাভাগ ইউৰীয়া, সমুদায়একক চুপাৰ ফচফেট আৰু মিউৰিয়েট অৱ পটাচ্ প্ৰয়োগ কৰিব ৷

বাকী থকা আধাভাগ ইউৰীয়া পোখা মেলাৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব ৷

মধ্য মদিনীয়া আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া (১৩০-১৫০ দিন) জাতৰ বাবে

শেহৰ বাৰ মাটি বোকা কৰা সময়ত আধাভাগ ইউৰীয়া, সমুদায় একক চুপাৰ ফচফেট আৰু মিউৰিয়েট অৱ পটাচ প্ৰয়োগ কৰিব ৷

বাকী থকা আধাভাগ ইউৰীয়া আকৌ সমানে দুভাগ কৰি এভাগ পোখা মেলাৰ সময়ত আৰু বাকী থকা ভাগ মণি ধৰাৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব ৷

কঠীয়াৰ বয়স আৰু ৰোৱাৰ দূৰত্ব

*       অধিক উৎপাদনক্ষম দীৰ্ঘদিনীয়া যেনে : বাহাদুৰ, ৰঞ্জিত আদি জাতৰ ক্ষেত্ৰত দূৰত্ব ২০ x ১৫ চে. মি. ও দিব পাৰি ৷

গোছে প্ৰতি কঠীয়াৰ সংখ্যা :

• জুলাই মাহত (সময়মতে ৰোৱা) ৰোৱা খেতি ২-৩ ডাল ৷
• অতি কমদিনীয়া কিন্তু শেহতীয়াকৈ ৰোৱাত ২-৩ ডাল ৷
• চেপ্তেম্বৰত অৰ্থাৎ শেহতীয়াকৈ ৰোৱা খেতিত (দীৰ্ঘকালীন বা ওখ জাত) ৬-৭ ডাল ৷

কঠীয়া ৰোৱাৰ গভীৰতা :

• যি কোনো জাতৰ বা যিকোনো সময়তে ৰোৱা কঠীয়া ৪-৫ চে:মি: (১-২ ইঞ্চি) দ’ত ৰুব লাগে ৷

বন-বাত নিয়ন্ত্ৰণ :

• কঠীয়া ৰোৱাৰ ২০-২৫ দিন আৰু ৪০-৪৫ দিনৰ ভিতৰত শাৰীবোৰৰ মাজত গছকি দি অথবা নিৰণি যন্ত্ৰৰ সহায়েৰে বন-বাত নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব ৷ সেইসময়ত ইউৰীয়া টপড্ৰেচিং কৰিলে মাটিত ভালদৰে মিহলি হয় ৷
• পথাৰখন আগতিয়াকৈ হাল বাই থলে বন-বাত সহজে গজি উঠি অনিষ্ট কৰিব নোৱাৰে ৷
• সমান আৰু ভালকৈ প্ৰস্তুত হোৱা পথাৰত সদায় হিচাবত (২-৩ ইঞ্চি) পানী ৰাখিব পাৰিলে বন-বাত সহজে নগজে ৷
• বন-বাতবোৰ পথাৰৰ মাজত গছকি বা নিৰনি যন্ত্ৰৰে সুমুৱাই দিলে সেইবোৰ পঁচি সাৰ হয় ৷

উৎস: অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়।